Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Günəş Yer istiqamətində plazma atdı – qasırğalara hazır olmalıyıq
Musavat.com xəbər verir ki, Rusiya Elmlər Akademiyasının Kosmik Tədqiqatlar İnstitutunun Günəş Astronomiyası Laboratoriyası Yer istiqamətində güclü plazma atımı qeydə alıb. Alimlərin məlumatına görə, bu, son sutka ərzində ikinci belə hadisədir. Eyni zamanda, 26 avqustdan bəri ən güclü Günəş alışması müşahidə olunub. İlkin hesablamalara əsasən, bu dəfəki plazma atımı orta kütləyə malikdir və Günəş ləkələrinin iri qruplarında toplanan bütün enerji ehtiyatına uyğun gəlmir. Buna görə də yaxın günlərdə yeni və daha güclü alışmaların olması istisna edilmir.
Plazma atımı Günəşin səthində yığılan enerji və maqnit sahələrinin qəfil boşalması nəticəsində kosmosa böyük miqdarda elektrik yüklü hissəciklərin atılması deməkdir. Bu hadisə elmi dildə “koronal kütlə atımı” adlanır. Əgər atılan plazma Yerə doğru yönəlirsə, onun təsiri bir neçə gün ərzində planetdə hiss olunur.
Mütəxəssislər bildirirlər ki, bu proses ilk növbədə Yerin maqnit sahəsinə təsir edir və maqnit qasırğaları yaradır. Belə qasırğalar qütb bölgələrində şimal işıqlarını gücləndirsə də, digər tərəfdən peyk rabitəsi, GPS sistemləri, internet xətləri və elektrik şəbəkələri üçün ciddi risk yaradır. Tarixdə belə hadisələr nəticəsində qlobal ölçüdə texnoloji nasazlıqlar qeydə alınıb. 1989-cu ildə Kanadada baş verən güclü maqnit qasırğası elektrik enerjisinin saatlarla kəsilməsinə səbəb olmuşdu.
Günəşdən gələn plazma dalğaları həmçinin aviatsiya sektoruna və kosmosdakı fəaliyyətlərə də təsir edir. Yüksək radiasiya səbəbindən bəzi uçuş marşrutlarında dəyişikliklər edilməsi zərurəti yaranır, kosmonavtların və peyklərin qorunması üçün əlavə tədbirlər görülür. İnsan sağlamlığına gəldikdə isə, Yer atmosferi və maqnit sahəsi əsas təhlükələri neytrallaşdırır, lakin güclü maqnit qasırğaları ürək-damar xəstəliklərindən əziyyət çəkənlərdə narahatlıq, baş ağrısı və yuxusuzluq yarada bilər.
Alimlər hesab edirlər ki, Günəşdəki bu son hadisələr qarşıdakı günlərdə yeni və daha güclü partlayışların baş verə biləcəyini göstərir. Bu isə Yer üçün həm təbii möcüzə – şimal işıqlarının parlaq görünüşü, həm də texnoloji risklər baxımından ciddi diqqət tələb edən faktor olacaq.
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
02 Sentyabr 2025
02:59 Tramp ikinci prezidentlik müddətinin 30 faizini qolf meydançasında keçirib – Maraqlı hesablama
01 Sentyabr 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ