Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Məsciddə donuz saxlayanlardan növbəti rəzillik
Ermənistanın bu hərəkətləri beynəlxalq hüququn normalarını kobud şəkildə pozur
Xəbər verdiyimiz kimi, Ermənistan ərazisində Azərbaycanın tarixi-mədəni irsinə qarşı sistematik dağıdıcı siyasət yeni mərhələyə keçib. İrəvanın Təpəbaşı məhəlləsində yerləşən və Azərbaycan xalqının yüzilliklər boyu ibadət etdiyi məscid artıq spirtli içkilər istehlak edilən məkana çevrilib. Bu memarlıq abidəsinin dağıdılması Azərbaycan xalqının dini və mədəni irsinə qarşı açıq hörmətsizlikdir.
Qərbi Azərbaycan İcmasının bununla bağlı bəyanatında vurğulanır ki, bu hadisə beynəlxalq hüquq normalarının kobud şəkildə pozulmasıdır və regionda sülh prosesinə ciddi təhlükə yaradır. Beynəlxalq ictimaiyyət tarixi və dini irsə qarşı bu cür vandalizmi qətiyyətlə pisləməli və hüquqi müstəvidə adekvat qiymət verməlidir.
Azər Hüseynov
Siyasi şərhçi Azər Hüseynov mövzu ilə bağlı “Yeni Müsavat”a fikirlərini bölüşüb: “Ermənistanın Azərbaycanın tarixi-mədəni irsinə qarşı apardığı sistematik dağıdıcı siyasət son illərdə daha da intensivləşmiş və bu prosesin nəticələri təkcə regional deyil, həm də beynəlxalq səviyyədə ciddi narahatlıq doğurur. Bu siyasətin ən açıq nümunələrindən biri İrəvanın Təpəbaşı məhəlləsində yerləşən, əsrlər boyu Azərbaycan xalqının ibadət etdiyi məscidin spirtli içkilər istehlak edilən məkana çevrilməsidir. Bu hadisə yalnız bir memarlıq abidəsinin yox edilməsi deyil, həm də Azərbaycan xalqının dini və mədəni irsinə qarşı açıq hörmətsizlik və təhqirdir. Məscid xalqın dini həyatında böyük əhəmiyyət daşıyan müqəddəs bir yerdir və bu cür istifadə ilə həmin məkanın, sadəcə, bir ibadət yeri olaraq deyil, həm də xalqın tarixinin, kimliyinin bir hissəsi olduğu yaddan çıxarılmamalıdır. Ermənistanın bu addımı, ümumiyyətlə, mədəni irsin qorunması prinsiplərinə qarşı ciddi bir təcavüzdür və beynəlxalq hüquq tərəfindən qətiyyətlə pislənməli və dərhal müvafiq reaksiyalar göstərilməlidir. Məscidlər təkcə dini funksiyalarla məhdudlaşmır; onlar xalqın mədəniyyətinin, tarixinin və dininin əvəzsiz göstəriciləridir. Azərbaycanın İrəvandakı bu məscidi, yalnız ibadət yeri kimi deyil, həm də tarixi, mədəni və dini dəyərlərin qorunduğu müqəddəs bir məkandır. Onun dağıdılması və başqa məqsədlərlə istifadəsi, yalnız bir binanın yox edilməsi ilə nəticələnmir, eyni zamanda Azərbaycan xalqının milli kimliyinin silinməsi və bu irsin təhrif edilməsi məqsədini güdür. Bu cür əməllər, xalqların mədəniyyətlərini və tarixlərini təhrif etməyə yönəlikdir və nəticədə, yalnız həmin xalq deyil, bütün insanlıq tarixi ciddi şəkildə zərbə alır. Mədəni irsin qorunması bütün dünya xalqları arasında qarşılıqlı hörmətin, anlayışın və sülhün əsasını təşkil edir, və bu prinsiplərin pozulması, yalnız bir xalqın kimliyini deyil, ümumilikdə bəşəriyyətin gələcəyini təhdid edir”.
Azər Hüseynov əlavə edib ki, Ermənistanın bu vandal hərəkətləri beynəlxalq hüququn normalarını kobud şəkildə pozur: “Beynəlxalq hüquqda, xüsusən də UNESCO tərəfindən müəyyən edilən prinsiplər və müvafiq konvensiyalar mədəni irsin qorunmasına xüsusi diqqət yetirir. Bu cür hərəkətlər, mədəni və dini abidələrin dağıdılması, bu beynəlxalq prinsiplərlə birbaşa ziddiyyət təşkil edir. Hər bir dövlətin, digər dövlətlərin mədəni irsinə hörmət göstərməsi və onların qorunmasına töhfə verməsi beynəlxalq hüququn təməl prinsiplərindən biridir. Bu baxımdan, İrəvanda baş verən hadisə yalnız Azərbaycan xalqı üçün deyil, bütün dünya üçün narahatlıq doğurmalıdır. Əgər beynəlxalq ictimaiyyət bu cür davranışlara qarşı qətiyyətli bir reaksiya verməzsə, o zaman beynəlxalq hüququn effektivliyi və məcburedici gücü şübhə altına düşər.
Ermənistanın bu əməlləri, həm də 1949-cu il Cenevrə Konvensiyasının və 1977-ci il Dördüncü Protokolunun prinsip və müddəalarını pozur. Bu konvensiyalar, silahlı münaqişələr zamanı mədəni və dini abidələrin qorunması ilə bağlı beynəlxalq öhdəlikləri özündə ehtiva edir. Ermənistanın bu cür hərəkətləri yalnız hüquqi baxımdan deyil, həm də humanitar baxımdan ciddi etirazlara səbəb olmalıdır. Xüsusilə Azərbaycan torpaqlarında yerləşən mədəni irsin qorunması ilə bağlı beynəlxalq hüququn ziddinə gedən hərəkətlər böyük bir hüquqi təcavüzdür və bütün dünya ölkələri tərəfindən sərt şəkildə qınanmalıdır.
Beynəlxalq ictimaiyyət, tarixi və dini irsə qarşı bu cür vandalizmi qətiyyətlə pisləməli və hüquqi müstəvidə adekvat qiymət verməlidir. Bu cür əməllərə qarşı hüquqi və diplomatik addımların atılması, həm də mədəni irsin qorunmasına yönəlik beynəlxalq təzyiqlərin artırılması vacibdir. Dövlətlər və beynəlxalq təşkilatlar, mədəni irsin qorunması məsələsində daha fəal olmalı, bu kimi təcavüzlərə qarşı ciddi mübarizə aparmalıdırlar. Əks halda, gələcək nəsillər yalnız bu cür hadisələrin yaratdığı zərəri deyil, həm də insanlıq tarixinin yox edilən hissələrini təəssüf hissi ilə xatırlayacaq. Ermənistanın bu davranışına qarşı sərt və yekdil beynəlxalq reaksiyanın olması həm də dünya xalqları arasında mədəni irsin və dini dəyərlərin qorunmasına yönəlmiş bir mesaj olacaq. Bu hadisə yalnız Azərbaycanın deyil, bütün dünya xalqlarının birgə mübarizə aparmalı olduğu bir məsələyə çevrilməlidir. Bu cür əməllərə qarşı çıxmaq, həm tarixi irsin qorunması, həm də bəşəriyyətin gələcəyi üçün önəmli bir addım olacaqdır".
Yazını hazırladı: Afaq MİRAYİQ
XƏBƏR LENTİ
03 Mart 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ