Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Ən pis fəlakət filmindən daha QORXUNCDUR - Hər an yenidən baş verə bilər!
Günəş sisteminə başqa bir ulduzun girməsi və onun cazibə qüvvələrini dəyişdirməsi fikri ən pis fəlakət filmindən daha qorxuludur. Ancaq araşdırmalara görə, belə bir hadisə milyonlarla il əvvəl baş vermiş ola bilər. Hətta onun Yerin orbitini dəyişdiyi və iqlimə böyük təsir göstərdiyi düşünülür və bu hadisə yenidən baş verə bilər.
Musavat.com bu barədə Science Alert-ə istinadən xəbər verir.
Məqalədə bildirilir ki, təxminən 56 milyon il əvvəl, Palosen və Eosen dövrləri arasında Yerin temperaturu təxminən 8 °C yüksəlib. Lakin bu artımın səbəbi ilə bağlı dəqiq bir nəzəriyyə hazırlanmayıb.
Planet Elmləri İnstitutunun alimləri Nathan Kaib və Bordo Astrofizika Laboratoriyasından Sean Raymond bunun səbəbini tapdıqlarını düşünürlər. Onlar öz simulyasiyalarında Günəş sistemindən keçən bir ulduzun planetlərin orbitlərini dəyişdiyi və Yeri öz orbitindən bir qədər kənara çıxardığı qənaətinə gəliblər.
Bu simulyasiya niyə daha yaxşıdır?
Kaib deyir ki, erkən Yer iqlim anomaliyalarını öyrənməyin ən yaxşı yolu Yerin orbitinə baxmaqdır. Geoloji dəlillərə əsaslanaraq bilirik ki, Palosen-Eosen Termal Maksimum kimi tanınan dövrdə Yer 5-8 dərəcə istiləşib. O da məlumdur ki, Yer kürəsinin iqlimindəki bu dramatik dəyişikliklər Günəş ətrafındakı orbitlə bağlı ola bilər. Bununla belə, Günəş sisteminin zamanla orbitlərindəki dəyişməsini modelləşdirmək çox çətin bir işdir.
Kaib həmçinin qeyd edir ki, o zaman Yerin orbital ekssentrikliyi ilə bağlı irəli sürülən nəzəriyyələr var idi, lakin onların simulyasiyalarında əldə etdikləri nəticələr orbital davranışın daha geniş diapazonuna səbəb ola bilər.
Belə simulyasiyalarda elm adamları, ümumiyyətlə, qalaktikadakı başqa heç bir obyektin təsiri olmadan Günəş sistemini “geri apararaq” Yerin hansı orbitdə olduğunu anlamağa çalışırlar. Kaib və Raymondun simulyasiyasında xarici təsirlər nəzərə alınıb.
56 milyon il əvvəl Yerin orbitinin qeyri-müəyyənliyinə dair illüstrasiya - buna HD 7977 kimi Günəşə bənzər ulduzun səbəb olduğu düşünülür.
Kainata baxdığımız zaman bir çox bölgənin boş olduğunu görərik, qalaktikadakı hər cisim hərəkət edir. Üstəlik, onların hamısının fərqli orbitləri, sürətləri və təcilləri var. Bəzi hallarda başqa bir ulduz Günəşin yaxınlığından keçə bilər. Bu, Günəş Sistemində hesablanması çətin olan qravitasiya təsirlərinə səbəb ola bilər.
Kaib və Raymond da bu ehtimalı nəzərdən keçirərək, 2,8 milyon il əvvəl, Günəşə bənzəyən HD7977 ulduzunun Günəş sistemindən keçdiyi hadisəyə diqqət yetirdilər. Bu ulduz o qədər yaxından keçib ki, hətta Günəş Sisteminin sərhədi olan Oort Buludunun içərisində də səyahət edib.
Simulyasiyalar nəticəsində tədqiqatçılar bu keçidin planetlərin Günəşlə qarşılıqlı təsirini də dəyişdiyini görüblər. HD 7977 bunu edən ulduzlardan biridir. Alimlər hesab edirlər ki, hər milyon ildən bir ulduz Günəşin 50 min astronomik vahidi (1 astronomik vahid = 150 milyon km) daxilindən keçir. Bu rəqəmin hər 20 milyon ildən bir 10 min astronomik vahid olacağı proqnozlaşdırılır.
İnsan sivilizasiyasının ömrü bu uzun dövrlərlə müqayisədə çox qısa görünsə də, potensial iqlim problemləri gələcək nəsillərə təsir etməkdə davam edir.
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
22 Noyabr 2024
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ