Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Türk izləri İslandiyadan Skandinaviya yayılır: Odin’in nəvələri türkcə danışırmış
Türk kökləri haqqında danışan İslandiyalı yazar Gudruna Kristin Maqnusdottir İslandiya ədəbiyyatının tanınmış simalarından biridir. 130-dan çox kitabın müəllifi olan və bir çox mükafata layiq görülən Maqnusdottir, beynəlxalq aləmdə türk kökləri ilə bağlı elmi araşdırmaları dəstəkləyən bir şəxs kimi tanınır.
Bir araşdırmaçı onun üçün xüsusi olaraq “Türk Odin’in nəvələri: İslandiya dilində türkcə köklər” adlı məqalə hazırlayıb. Musavat.com bildirir ki, məqalə yayımlandıqdan sonra Maqnusdottirə göndərilmiş və o, bu işi yüksək qiymətləndirərək belə cavab verib: “Odin’in nəvələri türkcə danışır. Bu, möhtəşəm bir iş və möhtəşəm bir ağıl məhsuludur.”
Türk kökləri İsveç tarixində
Araşdırmalara görə, Skandinaviya xalqları, İslandiyalılar, İsveçlilər, Almanlar və Danimarkalılar ortaq kökdən gəlirlər. Bu faktı ilk dəfə İsveç tarixinin atası Sven Laqerbrinq sənədləşdirib. O, İsveçlilərin türk köklərinə malik olduğunu qeyd edərək, İsveç dilindəki türkcə kökləri sübutlarla göstərib. Laqerbrinq bu məlumatları Snorri Sturluson və Are Frodenin dastanlarından öyrənib və öz araşdırmaları ilə dərinləşdirib.
Snorri Sturluson və Are Frode İslandiya dastanlarının məşhur müəllifləri olublar. Onlar öz əsərlərində İslandiyalıların türk köklərindən gəldiyini yazıblar. Frode bu fikirləri 1100-cü illərin əvvəlində, Sturluson isə 1200-cü illərdə yazıb. Onların İslandiyada heykəlləri olsa da, əsərlərinə kifayət qədər diqqət yetirilmir.
Gudruna Kristin Maqnusdottir də bu mirasın davamçılarından biri kimi çıxış edir. Ədəbiyyat və uşaq kitablarının müəllifi olan Maqnusdottir, mitologiya mövzusunu əsas işlərindən biri etmişdir.
Yöntəm və elmi dəlillər
Araşdırmaçı 448 təsadüfi əsas söz seçib və bunların türkcə köklərini göstərib. Qədim Skandinaviya və Cermen mitologiyasındakı əsas terminlər də analiz edilib və bu terminlərin türkcə kökləri araşdırılıb.
448 sözün 175-də fonetik və semantik uyğunluq aşkar edilib. Bu nəticələr iki dilin ortaq köklərini sübut etmək üçün kifayət qədər əsaslıdır. Araşdırmalara əsasən, mitoloji terminlərdəki uyğunluq da çox yüksəkdir.
Türkcə köklərdən sadə nümunələr:
• Kraka: Qara (qarğa)
• Gaes: Qaz
• Uxa: Öküz
• Boga: Bükmək
• Kapa: Kapatmaq
• Byud: Budun (xalq)
• Dögun: Doğ-gün (tan)
• Tre: Terek (ağac)
• Henni: Onun
• Yta: İt (itmək)
• Syuga: Sağmaq
• Segya: Söyləmək
• Djupt: Dip
• Haegur: Ağır
Gudruna Kristin Maqnusdottir həmçinin Etrusk, Yunan və digər qərb dillərindəki türkcə izləri yüksək qiymətləndirərək “bestu þakkir!” (çox təşəkkürlər) ifadəsini yazıb. Onunla gələcəkdə müsahibə keçirilməsi də planlaşdırılır.
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
04 Yanvar 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ