Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Azərbaycan turizmində milyardlıq artım vədi
Ekspert deyir ki, ölkəmizin ÜDM-in 11 faizini turizmdən əldə edəcəyi proqnozlaşdırılır, bəs..?
Azərbaycanın turizm sektoru 2025-ci ildə sürətli artıma hazırdır. Ümumdünya Səyahət və Turizm Şurasının (WTTC) proqnozlarına əsasən, turizm sənayesinin bu il ölkə iqtisadiyyatına 10,3 milyard manat töhfə verəcəyi gözlənilir ki, bu da ötən illə müqayisədə 32% çoxdur. Bu, ölkənin ümumi ÜDM-nin 8,2%-ni təşkil edir. Bundan əlavə, sektorun Azərbaycanda ümumi məşğulluğun təxminən 10%-ni təşkil edən təxminən 472 000 iş yerinin dəstəklənəcəyi gözlənilir.
Beynəlxalq turistlərin xərclərinin 2025-ci ildə pandemiyadan tam sağaldığını göstərən 5,5 milyard manata çatacağı proqnozlaşdırılır, daxili xərclər isə 3,8 milyard manatlıq yeni rekord həddə çata bilər.
Azərbaycan qlobal turizm səhnəsində özünü inamla təsdiq edir. Artan turist xərcləri və artan məşğulluq 2025-ci ili ölkə üçün perspektivli və potensial oyun dəyişənə çevirir. Bu rəqəmlər Azərbaycanın artan beynəlxalq cəlbediciliyini şaxələndirməyə, mədəni təşviqə və davamlı inkişafa yönəlmiş uzunmüddətli strategiyanın uğurla həyata keçirildiyini nümayiş etdirir.
2024-cü ildə Azərbaycanın turizm sektoru ölkə iqtisadiyyatına 7,8 milyard manat töhfə verib ki, bu da 2019-cu ilin COVİD-19-dan əvvəlki səviyyədən 10% azdır və 423,7 min nəfəri işlə təmin edib. İl ərzində xarici turist xərcləri illik müqayisədə 29% artaraq 3,4 milyard manat təşkil edib. Daxili turizm də artım nümayiş etdirdi: yerli səyahətçilər 2023-cü ildən demək olar ki, 10% çox olmaqla 3,5 milyard manat xərcləyiblər.
Gələcəyə nəzər salsaq, Dünya Səyahət və Turizm Şurası 2035-ci ilə qədər Azərbaycanın turizm sektorunun iqtisadiyyata hər il 17 milyard manatdan çox töhfə verəcəyini proqnozlaşdırır. Bu, ölkənin ÜDM-nin təxminən 11%-ni təşkil edəcək. Sənayedə təxminən 670,000 nəfərin çalışacağı gözlənilir ki, bu da növbəti onillikdə 200,000 yeni iş yerinin yaradılması deməkdir. Beynəlxalq turizm xərcləri isə 9,5 milyard manatdan bir qədər az, daxili turizm xərcləri isə 6,3 milyard manata çatacaq ki, bu da sektorun balanslaşdırılmış və davamlı artımını əks etdirir.
Bununla belə, turizm sektorunda hələ də bir sıra çətinliklər və maneələr mövcuddur. Bu problemlərin aradan qaldırılması və turizm sahəsinin daha da inkişaf etdirilməsi üçün müəyyən sahələrə diqqət yetirilməlidir. Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, Azərbaycanda turizmin inkişafını məhdudlaşdıran ən əsas amillərdən biri infrastruktur problemləridir. Bir çox turist bölgələrinə, xüsusən də dağlıq və təbii gözəllikləri ilə tanınan yerlərə çatmaq hələ də çətindir. Yolların keyfiyyəti, nəqliyyat vasitələrinin sayı və müasir avadanlıqların olmaması turistlərin rahatlıqla səyahət etməsinin qarşısını alır. Regional hava limanlarının az olması və mövcud limanlarda uçuşların məhdudluğu da turizm sektoruna mənfi təsir edir. Bu səbəbdən, daha geniş nəqliyyat şəbəkəsi qurulmalı, bölgələr arasında əlaqələr yaxşılaşdırılmalıdır.
Turizm sektorunda xidmətin keyfiyyəti bəzən qeyri-kafi olur. Xüsusilə az tanınmış bölgələrdəki hotellər, restoranlar və digər xidmət sahələrində keyfiyyətin yüksək olmaması turistləri uzaqlaşdırır. Bununla yanaşı, xidmət sahəsindəki peşəkar kadr çatışmazlığı da böyük bir problemdir. Bələdçi, hotelçilik və restoran sahəsində təcrübəli və çoxdilli kadrların yetişdirilməsi turizmin inkişafı üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. Yalnız yüksək xidmət keyfiyyəti turizm sektorunun uzunmüddətli uğurunu təmin edə bilər. Azərbaycanın turizm potensialı beynəlxalq aləmdə hələ də kifayət qədər tanınmır. Bir çox turistlər Azərbaycanı yalnız Bakı və Xəzər dənizi ilə əlaqələndirir, amma ölkənin digər bölgələrindəki mədəniyyət, tarix və təbii gözəlliklər hələ tam olaraq kəşf edilməyib.
Qeyd edilir ki, beynəlxalq marketinq və reklam kampaniyaları daha intensivləşdirilməli, sosial media və rəqəmsal platformalar vasitəsilə Azərbaycanın müxtəlif turizm sahələri tanıdılmalıdır. Bu, həmçinin yeni bazarlara çıxışın təmin edilməsi və beynəlxalq turistlərin marağını artıracaqdır. Turistlərin təhlükəsizliyi hər zaman ön planda olmalıdır. Xüsusilə dağlıq və uzaq bölgələrə səyahət edən turistlər üçün təhlükəsizlik məsələləri ciddi narahatlıq doğura bilər. Bununla yanaşı, turizmin inkişafı üçün qanunvericilik və hüquqların təmin edilməsi də vacibdir. Turistlərin hüquqlarının qorunması, fırıldaqçılığın qarşısının alınması və xidmət sahələrində müvafiq standartların tətbiqi, Azərbaycanın turizm sektorunun etibarlılığını artıracaq.
Turizm üzrə ekspert Cabir Dövlətzadə mövzu ilə bağlı “Yeni Müsavat”a fikrini bölüşüb: “Azərbaycanın turizm potensialı durmadan inkişaf edir. Bunun əsas səbəbi odur ki, pandemiyadan sonra toparlanan turizm sənayesi artıq 2024-cü ildə daha yüksək səviyyədə özünü göstərməyə başlayıb və 2025-ci ildə gözlənilir ki, Azərbaycan pandemiyadan əvvəlki turizm səviyyəsini bərpa edəcək. Beynəlxalq Turizm və Səyahət Şurasının verdiyi rəqəmlərə nəzər salsaq, gələcək 10 il ərzində Azərbaycanın ümumi daxili məhsulunun 11 faizini turizmdən əldə edəcəyi proqnozlaşdırılır. Bu rəqəmlərin nə dərəcədə dəqiq olduğunu zaman göstərəcək. Lakin görünən odur ki, yaxın gələcəkdə, ən gec 2026-cı ildə quru sərhədlərinin açılacaq olması Azərbaycanı daha təhlükəsiz bir ölkəyə çevirəcək. Ümid edirik ki, 2026-cı ilə qədər Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh razılaşması əldə olunacaq və eyni zamanda davam edən münaqişələr - xüsusilə Rusiya-Ukrayna müharibəsi, eləcə də Fələstin və Qəzza bölgəsindəki gərginliklər sona çatacaq. Daha sabit bir dünyada insanların rahat şəkildə səyahət etməsi daha mümkün və uğurlu olacaq. Bu isə 2026-cı ildən etibarən öz təsirini qlobal bazarda da göstərəcək.
Azərbaycan multikultural bir ölkə olduğu üçün bura gələn turistlər yalnız bir dəfə deyil, əksər hallarda öncə kəşf məqsədilə gəlir, daha sonra isə təkrar-təkrar geri dönürlər. Bu, həm ölkənin 11 iqlim qurşağından 9-nun burada mövcud olması ilə, həm də Azərbaycanın turizm sahəsinin keyfiyyətli və rəqabətədavamlı olması ilə bağlıdır.
Qeyd etmək lazımdır ki, işğaldan azad olunmuş ərazilərdə artıq üçüncü beynəlxalq hava limanının istifadəyə verilməsi bu bölgələrə səfərləri əhəmiyyətli dərəcədə artıracaq. Həmin ərazilər tədricən Azərbaycan turizm iqtisadiyyatına birbaşa töhfə verəcək. Xüsusilə Kəlbəcərdə yerləşən İstisu sanatoriyasının və digər bölgələrdə infrastrukturun yaxşılaşdırılması yalnız mövcud turizm marşrutlarına deyil, həm də yeni istiqamətlərin yaranmasına şərait yaradacaq. Bu ərazilər Azərbaycanın cənnət guşələri hesab olunur və ora olan turizm axını yalnız quru yollarla deyil, həm də birbaşa hava nəqliyyatı ilə təmin ediləcək. Ümumilikdə isə gözləntilər yüksəkdir və ümid edirik ki, qarşıdakı illərdə bu pozitiv tendensiyalar Azərbaycanda turizmin tam potensialını nümayiş etdirməsinə səbəb olacaq. Mövcud vəziyyətə diqqət etdikdə görürük ki, Azərbaycanda artıq yalnız böyük hotellər deyil, həm də 3, 2, 1 ulduzlu hostellər və əlavə olaraq ev turizmi də bölgələrdə inkişaf edir. Bu inkişaf beynəlxalq miqyasda Azərbaycanın rəqabətə davamlılığını nümayiş etdirir və artıq keyfiyyətli xidmətlə yanaşı, düzgün və davamlı böyüməni də özü ilə gətirir. Ümid olunur ki, qarşıdakı dövrlərdə də düzgün kapital sərmayəsi qoyuluşu ilə bölgələrdə turizmin inkişafına daha da geniş imkanlar yaradılacaq və bu sahə daha yüksək səviyyəyə çatacaq".
Afaq MİRAYİQ,
“Yeni Müsavat”
XƏBƏR LENTİ
14 Iyun 2025
13 Iyun 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ