Onlayn ictimai-siyasi qəzet
ABŞ-Çin münasibətləri soyuyur: Trampın Pekinə səfəri sual altında
"Vaşinqtonun Pekindən narazılığı artıb".
Bu barədə Musavat.com-a açıqlamasında politoloq Elxan Şahinoğlu deyib.
Politoloq qeyd edir ki, Tayvan adası ətrafında vəziyyət gərginləşərkən ABŞ-la Çin arasında Honkonqla bağlı da fikir ixtilafı dərinləşib:
"Vaşinqton Çini Honkonqun muxtariyyatını məhdudlaşdırmaqda ittiham edib. Bundan başqa Dövlət Departamenti amerikalılara Tibetə səfərləri qadağan edən çinli rəmilərə qarşı sanskiya tətbiq edib. Bu o deməkdir ki, Donald Tramp administrasiyası Çinə qarşı münasibətdə keçmiş administrasiyanın siyasətini davam etdirir. Halbuki, Donald Tramp çinli həmkarı Si Cinpinlə görüşməyi və Pekinə səfəri istisna etmir. Ancaq münasibətlərdə gərginlik artdıqca liderlərin görüşünün və Pekinə səfərin ehtimalı azalıb".
Elxan Şahinoğlunun fikrincə, Vaşinqton Çinin Tayvan ətrafında hərbi gəmilərinin sayının artmasından və davamlı hərbi təlimlərdən narahatdır:
"Ağ Ev Pekini Tayvan adasını güc yolu ilə nəzarətə götürmək planlarından çəkindirməyə çalışır. Hələliksə əsas diqqət Honkonqa yönəlib. Pekin Honkonq üzərindəki nəzarətini getdikcə gücləndirir. Honkonqda Çinin siyasətini tənqid edən fəallar başqa ölkələrə köçmək məcburiyyətindədirlər. Böyük Britaniyanın koloniyası olan Honkonq 1997-ci ildə Çinə qaytarılıb. Razılaşmaya görə, Honkonq yarımuxtariyyat statusuna və bu bölgənin vətəndaşları Qərb modeli seçki hüquqlarına malik olmalı idilər. Pekin bu yanaşmanı qəbul edərək, “bir dövlət, iki sistem” prinsipini irəli sürmüşdü. Yəni Çinin əsas hissəsində kommunist sistem idarəetmənin başında olarkən, Honkonqda kapitalist sistemin davamına şərait yaradılacaqdı.
Buna baxmayaraq, Pekin son illərdə Honkonda Çin qanunlarının icrasını təmin etməyə başlayıb. Bu isə Honkonq əhalisinin bir qisminin narazılığına səbəb olub. Honkonqu tərk edən fəalların bir qismi ABŞ-da məskunlaşıb. Mövcud durum barədə dövlət katibi Marko Rubio da açıqlama vermək məcburiyyətində qalıb. Rubio Honkonda yaranan vəziyyətlə yanaşı ABŞ vətəndaşlarının Tibetə səfər qadağasını da şərh edib. O Çin Kommunist Partitasının Tibetə səfərlərə qaradağa qoymasının yolverilməz olduğunu bildirib. Tibet Çinin həssas bölgələrindəndir. Görünür, Pekində hesab edirlər ki, amerikalıların Tubetə səfərləri bu bölgədə gərginliyi artıra bilər.
Buna baxmayaraq, Pekin Vaşinqtonla münasibətlərdə gərginliyin azalmasına çalışır. Pekin Vaşinqtonla birgə sammitin tərəfdarıdır. Bir neçə gün əvvəl bir qrup konqresmen Pekinə səfər edərək çinli rəsmilərlə geniş fikir mübadiləsi aparmışdılar. Ancaq hələ ki, iki ölkə arasında siyasi münasibətlərdə gəginliklə yanaşı ticarət mübahiribəsi də davam edir".
Xalidə Gəray
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
04 Aprel 2025
03 Aprel 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ