Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Ermənilərin Qarabağa qayıdışı üçün dialoq başlanır? - BAKIDAN REAKSİYA
Separatçılar məsələnin danışıqlarla həll olunacağı iddialarını tirajlayır; Qabil Hüseynli: “Bəzi xarici dairələr bunu istəyir, çünki...”
“Ermənistanda Qarabağdan köçənlərə sosial proqramlar üçün material kimi baxılır”. “Yeni Müsavat” bildirir ki, bu fikri Qarabağda mövcud olmuş oyuncaq parlamentin üzvü Metaxe Akopyan deyib. O bildirib ki, İrəvanda Qarabağdan könüllü köçmüş şəxslər yük hesab edilməməlidir.
Akopyan onu da iddia edib ki, ermənilərin Qarabağa qayıdışı danışıqlar yolu ilə həll olunacaq. Ancaq ermənilərin Qarabağa qayıtması üçün Azərbaycanın tələbləri var. Ən başlıca tələb vətəndaşlığı qəbul etməkdir. İkincisi, işğal dövründə bölgəyə köçürülmüş ermənilər qayıda bilməzlər. Nəhayət, bu proses paralellik təşkil etməlidir: qərbi azərbaycanlılar Ermənistandakı dədə-baba yurdlarına köçməli və orada yaşamalıdırlar.
Bu il yanvarın 8-də Ermənistan XİN rəhbəri Ararat Mirzoyan Qarabağdan könüllü olaraq gedən ermənilərin qayıdışı haqqında danışarkən söyləyib ki, bu barədə yaxşı heç nə deyə bilməz: “Siz məndən ermənilərin Qarabağda yaşaması barədə soruşursunuz. Biz bu barədə ermənilər orada yaşadığı zaman danışmışıq. İndi isə qayıdış hansı şərtlərlə olacaq? Hər hansı bir muxtariyyət şərtləri iləmi? Yoxsa sadəcə Azərbaycan vətəndaşları kimi, amma məktəblərdə erməni dilini öyrənmək imkanı olan şəxslər kimi? Belə bir imkan mövcud idi. Dağlıq Qarabağ nümayəndələrinin Azərbaycan hakimiyyəti ilə birbaşa danışıqları məsələsi 2021-2022-ci illərdə müzakirə olunmuşdu. Amma bütün bu imkanlar konkret dairələrin səyləri ilə yoxa çıxdı. İndi baş verənlərdən sonra qayıdış haqqında danışmaq mənasızdır”.
O halda, separatçı Akopyan nəyə ümid edir? Ermənilərin qayıdışı üçün söhbət hansı danışıqlar yolundan gedir? Ümumiyyətlə, rəsmi İrəvan onların Xankəndinə dönüşünü istəyirmi? Çünki Paşinyan və digər Ermənistan rəsmiləri qayıdışı istisna edirlər. Lakin hələ də Azərbaycana əsassız ittihamlar davam edir. Bunlara son qoyulması lazımdır. Axı ermənilərin qovulmasına dair fakt yoxdur.
Qabil Hüseynli
Professor Qabil Hüseynli ermənilərin qayıdışını mümkün saymır. Onun fikrincə, bu kitab bağlanıb və sülh mətnində də yer almır. Professor hesab edir ki, Ermənistan hökuməti də onların hazırkı şəraitə inteqrasiyası üçün çalışır: “Ermənilərin qayıdışını kənar güclər arzulaya bilər. Bu da onların regiona yenidən müdaxiləsi üçün lazımdır. Azərbaycan və Ermənistan bu mövzunu müzakirə etmir. Deməli, həmin separatçı Akopyan yalan danışır. Hazırda bu məsələ ətrafında hər hansı dialoq, masa qurulmayıb. Əgər belə danışıqlar olsaydı, hər iki tərəf ictimaiyyəti məlumatlandırardı. Ümumiyyətlə, Bakı və İrəvanın müzakirə masasında ermənilərin Qarabağa qayıdışı yer almır. Sadəcə, bəzi beynəlxalq dairələr, o cümlədən revanşist qruplar bunu təzyiq aləti kimi görməkdədirlər. Azərbaycan isə onlara bu şansı verməyəcək”.
Q.Hüseynlinin fikrincə, ermənilərin qayıdışı üçün mexanizm yoxdur: “Azərbaycan onları getməməyə çağıranda qədrini bilmədilər. Əsasən də separatçı rəhbərlərin təsiri ilə bölgəni tərk etdilər. İndi yenidən qayıdış nağıllarını dövriyyəyə buraxırlar. Axı onlara deyildi ki, qalsınlar, hər bir sosial şərait də yaradılacaq, işlə təmin olunacaqlar. Zənnimcə, bu məsələ qapanıb və onların dönüşü ilə qərbi azərbaycanlıların qayıdışı sinxronluq təşkil etməlidir”.
Professora görə, Qarabağda ermənilərin varlığı həmsədr ölkələr və bir sıra xarici güclər üçün siyasi oyunlara lazımdır: “Azərbaycan isə bu hiylələri çox görüb. Biz buna imkan verə bilmərik. Azərbaycan Prezidenti kifayət qədər prinsipial, iradəli siyasi xadimdir və bu mövzu ətrafında konkret mövqeyi var. Bundan əlavə, onların qayıdışı üçün hansısa mexanizm yoxdur. Əvvəl rus hərbçiləri mövcud idi. İndi onlar da bölgədən çıxıblar. Çünki münaqişə başa çatıb. Odur ki, ermənilərin qayıdışı, bizə qarşı etnik təmizləmə ittihamları qəsdən ortalığa atılan məsələlərdir, məqsəd Azərbaycana qarşı kampaniya aparmaqdır. Kimsə 1 milyon qaçqın və köçkünün 30 ildən çox evindən didərgin düşməsini dilinə gətirmədi, indi bir ovuc erməni üçün ürəyi yanan olublar. Proqnozum ondan ibarətdir ki, onların qaytarılması ilə bağlı heç bir danışıqlar platforması olmayacaq”.
Xatırladaq ki, hələ ötən ilin sonunda yayılan rəsmi məlumata əsasən, Qarabağdan gedən 5500-dən çox erməni Ermənistan vətəndaşlığını qəbul edib. Ermənistan Daxili İşlər Nazirliyinin Miqrasiya və Vətəndaşlıq Xidmətindən məlumat verilib. Onların sayı getdikcə artır. Bu da həmin şəxslərin geri qayıtmamaq niyyətindən irəli gəlir. Aprelin 1-dən Ermənistan hökuməti Qarabağdan olan ermənilərə qısamüddətli yardım proqramlarını davam etdirməyi dayandırıb. Əmək qabiliyyətli vətəndaşlar 40+10 min dram qısamüddətli yardım proqramı çərçivəsində müavinət almayacaqlar. Onları yalnız uşaqlar, pensiyaçılar, əlil vətəndaşlar (1-ci və 2-ci qrup əlillər), habelə ailə başçısını itirmiş ailələr alacaqlar. Lakin onlar üçün dəstək ayda 40 min dram, iyuldan dekabr ayına qədər isə 30 minə qədər azalacaq. Bu da ölkədə etirazlara səbəb olub.
Emil SALAMOĞLU,
“Yeni Müsavat”
XƏBƏR LENTİ
04 Aprel 2025
03 Aprel 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ