Onlayn ictimai-siyasi qəzet
ABŞ vitse-prezidenti “sensasion ssenari”ni etiraf etdi: Tramp niyə “dərin dövlət”in əsas hədəfinə çevrilib
ABŞ daxilində sabitliyin zəifləməsi Tramp administrasiyasının beynəlxalq arenadakı mövqeyinə də neqativ təsirlər göstərir, Ağ Evin qlobal məkanda qətiyyətli mövqe sərgiləməsini çətinləşir... Ona görə də, indi həm prezident Donald Trampın şəxsi həyatının, həm də ABŞ-ın beynəlxalq imicinin böyük risk altında olduğu iddia olunur və əsas təhlükə məhz səhnəarxası güclərin maraqları ilə əlaqələndirilir...
ABŞ-ın siyasi səhnəsində gərginliyin tədricən artmaqda olduğu müşahidə olunur. Belə ki, bu superdövlətin siyasi elitasında parçalanma və qarşıdurma meyllərinin artdığı bildirilir. Ona görə də, bəzi Qərb ekspertləri ABŞ siyasi səhnəsində yeni mübarizə mərhələsinin başlaya biləcəyini qətiyyən istisna etmirlər. Onların fikrincə, yaxın aylarda Tramp administrasiyasının əsas rəqiblərinin, xüsusilə də, seçkilərdə məğlub olub, hakimiyyəti itirmiş demokratların yenidən fəallaşa biləcəkləri tamamilə inandırıcıdır. Və mövcud situasiyada belə bir siyasi-ictimai fəallığın ABŞ-da daxili qarşıdurmanı daha təhlükəli mərhələyə keçirə biləcəyi qətiyyən istisna deyil.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, bütün bu proseslər ABŞ-da ölkədaxili siyasi sabitliyin hazırda ciddi sınaqdan keçməkdə olduğunu və Tramp administrasiyası üzərində təzyiqlərin artan xətt üzrə inkişaf etdiyini göstərir. Əslində, Tramp administrasiyasına qarşı ölkədaxili təzyiqlər xeyli müddətdir ki, mövcuddur. Xüsusilə də, prezident Donald Trampın ən yaxın ətrafına daxil olmuş milyarder İlon Maskın ABŞ dövlət strukturlarında apardığı islahatlar və kadr ixtisarları narazılıqların əsasını qoymuşdu. Sonradan bu narazılıqlar Tramp administrasiyası daxilində də ziddiyyətlərə yol açmağa başladığından, Ağ Ev sahibi İlon Maskı vəzifəsindən istefaya göndərmək məcburiyyətində qaldı.
Maraqlıdır ki, hazırda prezident Donald Tramp və milyarder İlon Mask arasında münasibətlər gərgin olaraq, qalmaqdadır. Hətta vaxtaşırı onların arasında qarşılıqlı ittihamlar da təkrarlanır. Yəni, İlon Maskı indi Tramp administrasiyasının əsas əleyhdarları sırasında hesab etmək olar. Prezident Donald Tramp bir müddət öncə İlon Maska rəqib siyasi düşərgədən – demokratlardan uzaq durmağı məsləhət görsə də, amerikalı milyarderin Ağ Ev sahibinin əleyhdarlarını dəstəklədiyi bildirilir. Və bu, indi Tramp administrasiyası üçün yeni siyasi problemlərdən biri hesab olunur.
Ancaq Ağ Ev üçün əsas problemlərin sırasında ABŞ-ın bəzi ştatlarında Tramp administrasiyasına qarşı kütləvi etiraz aksiyalarının tədricən intensivləşməsi xüsusi yer tutur. Ona görə də, Ağ Ev etiraz dalğasını nəzarətdə saxlamaq üçün ABŞ Milli Qvardiyasının qüvvələrindən də istifadə etmək məcburiyyətində qalır. Eyni zamanda, prezident Donald Tramp ABŞ-da cinayətkarlığa qarşı da prinsipial mübarizə aparmaq niyyətini gizlətmir. Ağ Ev sahibinin birbağa təlimatı ilə bəzi nəhəng şəhərlərdə, xüsusilə də, paytaxt Vaşinqtonda hüquq-mühafizə orqanları cinayətkarlığa qarşı amansız mübarizəyə başlayıblar. Və bəzi ehtimallara görə, bütün bunlar prezident Donald Tramp üçün ciddi təhlükə törədə bilər.
Maraqlıdır ki, ABŞ vitse-prezidenti Ceyms Devid Vens məhz bu təhlükələri nəzərdə tutaraq, “Donald Trampın başına faciə gəlsə, mən onun yerini tutmağa hazıram” açıqlamasını verib. Bu açıqlama isə ABŞ-ın siyasi gündəmində yeni və ciddi rezonans doğurub. Çünki yalnız ilk baxışdan, vitse-prezident Ceyms Devid Vensin açıqlaması ABŞ Konstitusiyasının sadə şərhi kimi görünür. Yəni, ABŞ prezidenti hər hansı səbəbdən vəzifəsini icra edə bilmədikdə, ölkənin idarəçiliyi avtomatik olaraq, vitse-prezidentə keçir. Ancaq bu açıqlamanın məzmunu təkcə hüquqi çərçivə ilə məhdudlaşmır. Belə ki, vitse-prezident Ceyms Devid Vens Vensin bu bəyanatı ilə həm də Donald Trampın şəxsi həyatına və siyasi gələcəyinə qarşı təhlükələrin mövcudluğunu dolayısı ilə təsdiqləmiş oldu.
Əslində, ABŞ tarixində prezidentlərə qarşı sui-qəsdlər istisna hadisələr sırasına daxil deyil. Belə ki, Linkoln, Kennedi və digər ABŞ liderlərinin faciəli aqibətləri buna misaldır. Prezident Donald Tramp isə həm daxildə, həm də beynəlxalq arenada çoxsaylı rəqibləri olan, kəskin ritorikası ilə diqqət çəkən siyasi fiqurdur. Vitse-prezident Ceyms Devid Vensin açıq şəkildə “hazıram” deməsi, bir növ cəmiyyətə mesajdır. Əgər, prezident Donald Tramp fiziki və ya siyasi təzyiq altında zərər görərsə, hakimiyyət boşluğu yaranmayacaq. Ancaq eyni zamanda bu, ABŞ-ın siyasi məkanında mövcud risklərin reallığını da qabarıq şəkildə göstərir.
Digər tərəfdən, prezident Donald Trampın son aylarda dünyaca ünlü maliyyəçi Corc Sorosu ABŞ cəmiyyətində sosial-siyasi narazılıqları qızışdırmaqda günahlandırması ölkə daxilində onsuz da dərinləşən siyasi parçalanmanı daha da alovlandırıb. Hakimiyyətdə olan respublikaçılar və müxalifərdəki demokratlar arasındakı qarşıdurma son vaxtlar daha da kəskinləşib. İrqçilik, miqrasiya, silah hüquqları, və s. mövzularda ABŞ cəmiyyəti faktiki olaraq, iki qütbə parçalanıb. Corc Sorosun adı isə bu qütbləşmədə simvolik məna daşıyır. Tramp tərəfdarları üçün o, qlobalist liberal elitanın rəmzi, “dərin dövlət”in maliyyə dayağıdır. Prezident Donald Tramp Corc Soros əleyhinə ittihamlar irəli sürməklə, həm də öz elektoratını “xarici və daxili düşmənlərə” qarşı daha radikal mövqe tutmağa təşviq edir.
Maraqlıdır ki, ABŞ hələ də dünyada qlobal lider statusunu qoruyub, saxlamağı bacarır. Ancaq ölkə daxilində sabitliyin zəifləməsi ABŞ-ın beynəlxalq arenadakı mövqeyinə də neqativ təsirlər göstərə bilər. Çünki ölkədaxili qeyri-sabitlik fonunda ABŞ-ın qlobal məkanda daim güclü və qətiyyətli mövqe sərgiləməsi ciddi çəkildə çətinləşir. Ona görə də, indi həm prezident Donald Trampın şəxsi həyatının, həm də ABŞ-ın beynəlxalq imicinin böyük risk altında olduğu iddia olunur. Və bütün bu iddialar isə ilk növbədə ABŞ “dərin dövlət”inin Tramp administrasiyası ilə qarşıdurma vəziyyətində olması ilə əlaqələndirilir.
Elçin XALİDBƏYLİ,
Siyasi ekspert,
"Yeni Müsavat" Media Qrupu
ƏLAQƏLİ XƏBƏRLƏR
XƏBƏR LENTİ
30 Avqust 2025
01:19 PUTİN TƏHLÜKƏSİZLİK ŞURASINDA QƏRAR VERDİ – SABAHDAN KREMLİN BÜTÜN İTLƏRİ AZƏRBAYCANA HÜRƏCƏK!
29 Avqust 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ