Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Yasinin edamı İran-Azərbaycan əlaqələrinə təsir edəcəkmi?
Çingiz Qənizadə: “Bakı-Tehran münasibətlərində yeni mərhələ açılır”
2023-cü il yanvar ayının 27-də Azərbaycanın İrandakı səfirliyinə hücum edən şəxs mayın 21-i səhər saatlarında edam olunub.
Bildirilir ki, hökm Ali Məhkəmənin aşağı instansiya məhkəməsinin qərarını təsdiqləməsindən sonra icra olunub.
Səfirliyimizə hücum zamanı qətlə yetirilən Orxan Əsgərovun atası Rizvan Əsgərov bununla bağlı Musavat.com-a danışıb: “Edam xəbəri məni bir balaca sakitləşdirdi. Bu gün səhər saatlarında səfirliyə zəng etdim, dedilər ki, icra olunub. Həmişə özümü övladımın yanında günahkar hiss edirdim. Çünki oğlum şəhid oldu, onu qətlə yetirən şərəfsiz azadlıqda idi. Bu mənim üçün ən böyük dərd idi. Doğrudur, bala dağı həmişə qalacaq, keçən deyil. Ancaq heç olmasa qatilin layiqli cəzasına çatması bizə təskinlik oldu. O yara isə heç vaxt sağalmayacaq. Övlad dərdi dünyada ən ağır dərddir”.
Rizvan Əsgərov
R.Əsgərov bildirib ki, edam zamanı vəkili və İrandakı səfirliyimizin iki əməkdaşı orada olub: “Onlar qatilin tam ölməsinə əmin olandan sonra oranı tərk ediblər”.
Şəhidin atası qeyd edib ki, İran tərəfi edam kəndirini onun çəkməyini təklif etsə də, Azərbaycanda ölüm hökmü olmadığına görə icra edə bilməyib: “Bizim ölkəmizdə ölüm hökmü yoxdur, mən isə Azərbaycan vətəndaşıyam. Buna görə də hüquqi baxımdan mən edam hökmünü icra edə bilməzdim”.
Çingiz Qənizadə
Demokratiya və İnsan Hüquqları Komitəsinin sədri, hüquq üzrə fəlsəfə doktoru Çingiz Qənizadə “Yeni Müsavat”a şərhində bildirdi ki, qanunvericiliyə görə, zərərçəkənin nümayəndəsi edam prosesini izləmək hüququ olan şəxslərdən biridir: “Orxan Əsgərovun atası qatilin gözlərinə baxmaq istədiyini bildirmişdi. Bu hüquq təmin oluna bilərdi. Buna baxmayaraq, edamın reallaşması o deməkdir ki, İranda qanunlar pis-yaxşı işlək vəziyyətdədir. Bu cür cinayət törədən şəxsi uzun müddət qorumağa, onu psixoloji problemləri olan biri kimi təqdim etməyə çalışsalar da, heç bir səbəb olmadan prosesi çox uzatsalar da, sonda qanunun aliliyi təmin olundu”.
Ç.Qənizadənin fikrincə, Azərbaycan-İran münasibətlərində yeni mərhələ açılır: “Biz qonşularımızla dostluq münasibətlərini qoruyub saxlamaq niyyətindəyik. Təəssüf ki, bəzən bizə qarşı səmimiyyəti görmürük. İran da uzun müddətdir ki, Azərbaycanla hədə dilində danışır. 44 günlük Vətən müharibəsində də İranın Azərbaycana münasibəti adekvat deyildi, ictimaiyyətə açıq olmayan problemlər yarandı. Eyni zamanda Zəngəzurla bağlı məsələdə Ermənistandan daha çox reaksiya verir. Amma ümid edirik ki, münasibətlər tənzimlənəcək. İran Prezidentinin Azərbaycana böyük heyətlə səfəri razılaşmalar, o cümlədən təkbətək görüşlər bunu deməyə ümid verir ki, iki ölkə arasında münasibətlər normallaşacaq. İran müsəlman dövlətidir, Azərbaycan isə hüquqi dünyəvi dövlət olsa da, İslam dininə etiqad üstünlük təşkil edir. Bu baxımdan hesab edirəm ki, İran və Azərbaycan arasında münasibətlər İslam dövləti olan İran üçün daha önəmlidir. Təəssüf ki, Ermənistan rəhbərliyi ilə görüşlərdə fars və erməni xalqları arasında bağlılıq olduğunu deyib din amilini kənara qoyurlar. Dini kənara qoyub 1000 illik bağlılıq axtarmaqdansa, eyni dini daşıyan və hörmətli yanaşma nümayiş etdirən Azərbaycanla əməkdaşlıq, dostluq etsələr, daha yaxşı olar. Bu, hər iki xalq və dövlət üçün önəmlidir. İran unutmasın ki, zamanında İrana qarşı təzyiqlər olanda Azərbaycan hava məkanını bəzi dövlətlər üçün bağlı olacağını bəyan edərək İranı qorumağa çalışmışdı. Təəssüf ki, İran zaman-zaman bunları unudur. Hər halda, dostluq və mehriban qonşuluq münasibətləri olsa, həm xalqlarımız, həm də dövlətlərimiz bundan faydalanar”.
Xatırladaq ki, iki il yarım öncə Azərbaycanın İrandakı səfirliyinə hücum edən Yasin Hüseynzadə “Kalaşnikov” markalı avtomat silahla mühafizə xidmətinin rəisi Orxan Əsgərovu qətlə yetirib. Səfirliyin mühafizə xidmətinin əməkdaşları Vasif Tağıyev və Mahir İmanov hücumun qarşısını alarkən yaralanıblar.
İki dövlət arasında aparılmış danışıqlar nəticəsində 2024-cü il iyulun 15-dən etibarən Azərbaycanın İrandakı səfirliyi yeni ünvanda fəaliyyətini bərpa edib, səfir və səfirliyin heyəti İrana geri dönüb.
Nigar HƏSƏNLİ,
“Yeni Müsavat”
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ