Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Tramp-Putin razılaşması Bakıdan necə görünür - Asif Nərimanlının yorumu
Musavat.com xəbər verir ki, politoloq Asif Nərimanlı ABŞ Prezidenti Donald Tramp və Rusiya lideri Vladimir Putin arasında keçirilən rəsmi telefon danışığını və onun Ukrayna müharibəsinə mümkün təsirlərini təhlil edib. Onun sözlərinə görə, bu danışıqlar noyabr ayından bəri davam edən gizli diplomatik müzakirələrin yekunlaşması və əldə olunan razılaşmanın rəsmiləşməsi deməkdir.
Danışıqların əsas nəticələri:
Sülhə razılıq əldə olunub: Tramp və Putin Ukraynada müharibənin dayandırılması və sülh danışıqlarının başlanması barədə razılaşıblar.
Vaşinqtonun güzəştləri: ABŞ Ukraynada bəzi güzəştlərə və sanksiyaların yumşaldılmasına razılaşaraq müharibənin dayandırılmasını təklif edib.
Moskvanın mövqeyi: Rusiya isə yalnız Ukrayna ilə kifayətlənməyərək, NATO qarşısında müharibədən əvvəl irəli sürdüyü tələbləri yenidən aktuallaşdırmağa çalışıb.
Nərimanlının təhlilinə görə, Tramp prezidentlik vəzifəsini icra etməyə başladıqdan dərhal sonra Rusiyaya qarşı sərt ritorika sərgilədi, lakin bu, əslində Moskvanı danışıqlar masasına oturtmaq üçün idi. Putinin mövqeyini yumşaltması və son telefon danışığında əldə olunan razılaşma da bu strategiyanın nəticəsi hesab oluna bilər.
Asif Nərimanlı
Razılaşmanın mümkün detallarına dair iddialar
Rəsmi olaraq razılaşmanın detalları açıqlanmasa da, ekspertlər əsas motivin Rusiyanın işğal etdiyi Ukrayna əraziləri üzərində de-fakto nəzarətinin tanınması olduğunu ehtimal edirlər.
✔ Vaşinqton anlayır ki, Rusiyaya Ukraynada müəyyən güzəştlər edilmədən razılaşma əldə etmək mümkün deyil.
✔ Moskva da anlayır ki, ağır itkilərlə davam edən bu müharibədə əldə edə biləcəyi yeganə “qələbə” bu güzəştlər ola bilər.
Bundan əlavə, Trampın Putinlə danışıqdan dərhal sonra Zelenski ilə bir saat davam edən telefon söhbəti də bu razılaşmanın Kiyevə qəbul etdirilməsi gedişi kimi görünə bilər.
Zelenski bundan əvvəl təhlükəsizlik zəmanəti qarşılığında razılaşmanın mümkün ola biləcəyinə işarə etmişdi, bu səbəbdən Trampın onunla söhbəti də bu detalların müzakirəsinə həsr oluna bilərdi.
Mümkün razılaşmanın nəticələri
Bu razılaşmanın müxtəlif tərəflər üçün fərqli nəticələri ola bilər:
- Rusiya: Ağır itkilər hesabına işğal hücumunu müəyyən qazanc-qələbə ilə başa vurur və geosiyasi perspektivdə zəif də olsa, “böyük oyunçu” statusunu qoruyur.
- Ukrayna: De-fakto ərazi itkiləri müqabilində Avropa Birliyi və Qərb tərəfindən daha güclü şəkildə tanınmış Avropa dövləti statusuna malik ola bilər.
- ABŞ: Əsas qazanan tərəf kimi strateji rəqibi Çinə fokuslana bilər və Pekinə qarşı Moskvanın neytrallığını təmin edə bilər. Bu strategiya həmçinin Yaxın Şərqdə İran məsələsinə də şamil oluna bilər.
Lakin politoloq Nərimanlı bu ssenarinin təkcə Tramp və Putinin nəzəri razılaşması olduğunu və praktiki reallaşmasının asan olmayacağını vurğulayır. Xüsusilə İngiltərənin bu prosesə müdaxiləsinin danışıqların gedişatına ciddi təsir edə biləcəyi bildirilir.
Buna baxmayaraq, Putin və Tramp arasındakı bu danışıqlar Ukrayna müharibəsinin gələcəyi üçün həlledici dönüş nöqtəsi kimi görünür. ABŞ və Rusiya arasında əldə olunan razılaşmaların konkret icrası və Kiyevin buna hansı reaksiya verəcəyi isə yaxın günlərdə daha aydın olacaq.
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
13 Fevral 2025
12 Fevral 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ