Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Moskva Köçəryanı məzardan çıxardı – Bu, Azərbaycan üçün nə deməkdir?
Ermənistanda daxili siyasi sensasiya baş verib. Bu ölkənin keçmiş prezidenti Robert Köçəryan yenidən gündəmə gəlib. Xatırladaq ki, o, Azərbaycan tərəfindən Xocalı soyqırımı da daxil olmaqla, bir sıra hərbi cinayətlərdə və insanlıq əleyhinə cinayətlərdə ittiham olunur.
Bununla belə, Robert Sedrakoviç öz mətbuat konfransında Xocalı barədə danışmayıb. O, Ermənistan hakimiyyətini KTMT ilə işin iflasa uğramasında günahlandırıb, Ermənistanın Rusiyadan “yaxşı silahlar” aldığı günləri xatırladıb (biz əlavə edək ki, milyardlarla dollar dəyərində hədiyyə formasında) və Fransa ilə yaxınlaşmanın heç bir fayda verməyəcəyini vurğulayıb:
“Siz deyə bilərsinizmi ki, Ermənistanın baş naziri hansısa xarici liderlə dost münasibətlərə malikdir? Əgər Makrondan danışırıqsa, bəli, o, gözəl bəyanatlar verir, lakin Fransanın bu regionda həyati maraqları yoxdur. Mən bunu erməni-fransız münasibətlərinin qurulmasında mühüm rol oynamış və Jak Şirakla çox yaxşı əlaqələri olmuş biri kimi deyirəm. Lakin Parisin burada həyati maraqları yoxdur.”
Ən maraqlı məqam – Köçəryanın “Qarabağa qayıdış planı”
Köçəryan ermənilərin Qarabağa qaytarılması planını açıqlayıb. O hesab edir ki, Azərbaycanla Qarabağa qayıdış məsələsinin müzakirəsinə başlanılmalıdır və bunun üçün üçtərəfli sazişə qayıtmaq lazımdır:
“Qarabağlıların Qarabağa qayıdışını təmin etməyin yeganə yolu 9 noyabr 2020-ci il üçtərəfli sazişinə qayıtmaqdır”, – deyə Köçəryan bildirib.
O, əlavə edib ki, Nikol Paşinyan bu problemin həllində və “artsaxlıların” öz torpaqlarında yaşamaq hüquqlarını qorumaqda maraqlı deyil:
“Elə təəssürat yaranır ki, hakimiyyət qarabağlıların Vətənə qayıtmasını istəmir, çünki bu, onların həyatını çətinləşdirə bilər – müəyyən suallar ortaya çıxacaq. Onlar üçün ən rahat variant budur: insan yoxdursa, problem də yoxdur.”
Bəs Köçəryan Azərbaycanla nəyi “müzakirə etmək” istəyir?
Əslində Köçəryan nəyin müzakirəsini aparmaq niyyətindədir və Bakının onunla bu mövzuda danışacağına necə əmindir?
Xatırladaq ki, Azərbaycan əvvəldən Qarabağ ermənilərinə təhlükəsizlik və vətəndaş hüquqlarına tam zəmanət verib. Əgər ermənilər Azərbaycan hakimiyyəti altında yaşamaq istəməyib və heç kim onları məcbur etmədiyi halda Ermənistana köçüblərsə, o zaman Köçəryan nəyi və kiminlə müzakirə etmək niyyətindədir?
Və daha bir sual: Üçtərəfli sazişin buradakı rolu nədən ibarətdir?
Əsas məqam – Köçəryanın siyasi dələduzluğu
Köçəryanın mətbuat konfransında verdiyi bəyanatların əsas mahiyyəti siyasətdə dələduzluqdan başqa bir şey deyil. Əslində, onun mesajlarının açıq mənası belədir:
1. Əgər Ermənistan Rusiya ilə əvvəlki münasibətlərini bərpa etsə, o zaman yenidən pulsuz silahlar almağa başlayacaq.
2. Bu halda, Rusiya ordusu Qarabağa qayıdacaq və rus süngüləri üzərində işğalçı rejim yenidən bərpa ediləcək.
Bu bəyanatlar hansı kontekstdə səslənir?
Bu proseslər Ermənistan parlamentinin Avropa İttifaqına üzvlük üçün müraciət etmək qərarına gəldiyi bir dövrdə baş verir. Əslində, Ermənistanın Aİ-yə üzvlüyü gerçək görünmür, çünki:
• Aİ genişlənməyə rəsmi moratorium tətbiq edib.
• Eyni zamanda, Ermənistan Avrasiya İqtisadi Birliyindən (Aİİ) çıxmır, halbuki rəqabətli iqtisadi bloklarda eyni anda iştirak etmək qeyri-mümkündür.
Köçəryan və onunla eyni düşüncədə olanlar hesab edirlər ki, Moskva bu addımı Paşinyana bağışlamayacaq. Bu səbəbdən, Robert Köçəryan təcili şəkildə siyasi səhnəyə qayıtmağa və Rusiyanın dəstəyi ilə hakimiyyətə gəlməyə çalışır.
Köçəryanın hərbi revanş planı
Onun Rusiya ilə münasibətləri yenidən qurmaq cəhdi təkcə daxili siyasətlə məhdudlaşmır, həm də xarici siyasətdə, xüsusilə Qarabağın yenidən işğalı planlarında öz əksini tapır.
Köçəryan hələ də 1990-cı illərin metodları ilə düşünür və 366-cı motoatıcı alayın və Pskov desant diviziyasının köməyi ilə həyata keçirilən siyasətin təkrarlanacağına ümid edir.
Bu planlar Moskvanın Bakı-Groznı reysinin vurulması ilə bağlı Azərbaycanın prinsipial mövqeyindən ciddi şəkildə narahat olduğu bir dövrə təsadüf edir. Xatırladaq ki, təyyarə Rusiya HHM sistemi tərəfindən vurulub və Bakı bu məsələni unutmur.
Köçəryan nə etmək istəyir?
Bu şəraitdə Moskvanın tam nəzarətində olan Robert Köçəryan yenidən siyasi səhnəyə çıxmağa çalışır. O, Ermənistan cəmiyyətinə ucuz vədlər verir – həm sosial rifahla bağlı, həm də Qarabağ məsələsində. O, Paşinyana təzyiq edir və Azərbaycanı üstüörtülü şəkildə təhdid edir:
“Biz Robert Köçəryanı hakimiyyətə qaytaracağıq və sonra…”
Bəlkə də kimsə bu planı “zərif siyasi gediş” hesab edir. Lakin onlar bir şeyi nəzərə almayıblar: Köçəryan siyasi karyerasının zirvəsini çoxdan keçib və artıq öz ölkəsində belə siyasi “naftalin” sayılır.
Üstəlik, hamı yaxşı xatırlayır ki, 44 günlük müharibə zamanı Köçəryan Moskvaya gedəcəyini elan etdi, orada mühüm görüşlər keçirəcəyini bildirdi, amma birdən-birə “koronavirusa yoluxdu” və səfər baş tutmadı.
Azərbaycan üçün nəticə
Moskvanın Ermənistanda siyasi revanş planları qurması mümkündür. İrəvanın iqtisadi, infrastruktur və hərbi baxımdan Rusiyadan tam asılı olması faktı dəyişməyib.
Lakin bir məsələ dəqiqdir: Qarabağ artıq Bakı üçün danışıqlar mövzusu deyil. Azərbaycan bu məsələni 19-20 sentyabr 2023-cü ildə hərbi-siyasi yolla birdəfəlik həll edib.
Ona görə də Rusiya desantlarının yenidən Laçına gətirilməsi planları artıq tarixin arxivinə qovuşub. Azərbaycan və region dəyişib, qüvvələr balansı fərqlidir. Bura 90-cı illər deyil – kim nə xəyal edirsə etsin.
Və siyasi illüziyalara qapılmağın nəticələri çox ağır ola bilər.
Yazının rus dilindəki orijinal variantı burada: https://minval.az/news/124448186
Nurani Qasımova, Minval.az
XƏBƏR LENTİ
21 Fevral 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ