Onlayn ictimai-siyasi qəzet
İrəvan Kremli necə "hipnoz" edib: Rusiyanın müəmmalı acizliyi üzərindən sirr pərdəsi qalxır
Kreml rəsmi İrəvanın davamlı xəyanətinə müəmmalı dözümlülük nümayiş etdirir, Ermənistan isə ABŞ və Qərbin maraqlarına xidmətini Rusiya ilə "balanslaşdırma" siyasəti kimi izahlayır... Halbuki, Rusiya Ermənistanın indiki davranışlarına bənzər xarici siyasət yürüdən Ukraynaya qarşı dərhal dağıdıcı müharibəyə başlamışdı...
Cənubi Qafqaz uğrunda mübarizədə Ermənistanın Rusiya əleyhinə düşərgədə yer aldığı artıq inkaredilməz reallıqdır. Belə ki, rəsmi İrəvan açıq-aşkar Rusiyadan uzaqlaşıb, Qərbə yaxınlaşma xarici siyasət kursunda israrlı mövqe tutur. Üstəlik, bunu bacardığı qədər nümayişkəranə şəkildə edir. Və Rusiyanın Ermənistana münasibətdə hansı cavab addımları ata biləcəyi isə hələ də qeyri-müəyyən xarakter daşımaqdadır.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, rəsmi İrəvanın ABŞ-Ermənistan strateji tərəfdaşlıq sazişini imzalaması əslində, Paşinyan hakimiyyətinin Rusiyaya xəyanətinin de-yure təsdiqlənməsi anlamı daşıyır. Eyni zamanda, Paşinyan hakimiyyəti Ermənistanın Avropa Birliyinə üzvlük prosesinə də artıq rəsmən start verib. Düzdür, rəsmi İrəvan bunu ictimai təşəbbüslərə cavab reaksiyası kimi təqdim etməyə çalışır. Ancaq ictimai təşəbbüslərə bağlı həmin sənədin parlamentdə təsdiqlənməsinə qərar verilməsi Paşinyan hakimiyyətinin siyasi manipulyasiya ilə məşğul olduğunu da göstərir. Və bununla Rusiyanın sərt reaksiyanı nisbətən zəiflətmək niyyəti güdülür.
Digər tərəfdən, rəsmi İrəvan Qərb hərbi-siyasi dairələrinin Cənubi Qafqaza daha sıx yaxınlaşması üçün də müəyyən manevrlər etməyə çalışır. Xüsusilə də, baş nazir Nikol Paşinyan Ermənistanı NATO-nun himayəsi altına yerləşdirmək üçün əlindən gələn hər şeyi edir. Onun NATO baş katibi Mark Rütte ilə görüşündə müzakirə edilən mövzular da belə cəhdlərin mövcudluğundan xəbər verir. Və Rusiyanın hərbi müttəfiqi olan Ermənistan Kremlin qlobal düşməni NATO-nun regiona yerləşməsinə məkan açmağa can atır.
Maraqlıdır ki, Rusiya Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh prosesinə vasitəçiliyini bərpa etmək üçün bir neçə dəfə rəsmən müraciət yayıb. Ancaq buna müqavimət göstərən rəsmi İrəvan Cənubi Qafqazdakı sülh prosesini məhz NATO-nun baş katibi ilə müzakirə etməyə üstünlük verib. Bu nəhəng hərbi-siyasi alyansın rəhbəri bildirib ki, regional sülh prosesini dəstəkləyir. Və Cənubi Qafqaz NATO-nun qlobal təhlükəsizlik maraqlarında böyük önəm daşıyır.
Göründüyü kimi, NATO-nun baş katibi Cənubi Qafqaza bu hərbi-siyasi alyansın qlobal təhlükəsizlik maraqlarında xüsusi yer ayırır və rəsmi İrəvan buna geniş imkanlar açmağa çalışır. Nə qədər qəribə də olsa, Paşinyan hakimiyyəti bu davranışını Ermənistanın balanslaşdırılmış xarici siyasət kursu ilə izah edir. Baş nazir Nikol Paşinyan hesab edir ki, Ermənistanın Qərbə yaxınlaşma istiqamətində atdığı addımlar barədə Kremlin məlumatlandırılması Rusiya ilə hərbi müttəfiqliyə sadiq qalındığını göstərir. Və üstəlik, o, Kremlin bu absurd erməni məntiqinə inanmasına ümid bəsləyir.
Digər tərəfdən, ABŞ və Avropa Birliyinə yaxınlaşmaq istiqamətində konkret addımlar atan rəsmi İrəvan buna paralel olaraq, həm də, Ermənistanın KTMT çərçivəsində fəaliyyətini bərpa etmək niyyətindən uzaq olduğunu da qətiyyən göstərmir. Belə ki, rəsmi İrəvan KTMT-da Ermənistanın fəaliyyətinin "dondurulmuş" vəziyyətdə qalacağını artıq birmənalı şəkildə bəyanlayıb. Üstəlik, rəsmi İrəvanın bu qərarı məhz Ermənistanın Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin illik hesabatında yer alıb. Və bu, Paşinyan hakimiyyətinin xarici siyasətinin həm necə, həm də hansı tərəfin xeyrinə balanslaşdırıldığını anlamağa imkan verir.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, rəsmi İrəvana təsir göstərə biləcək Rusiyaya aid hərbi faktorlar da tədricən sıradan çıxarılmağa başlayıb. Belə ki, bir müddət öncə İrəvan hava limanında Rusiya sərhədçilərinin fəaliyyətinə son verilmişdi. İndi isə artıq Rusiya sərhədçilərinin tamamilə Ermənistandan çıxarılması prosesi başladılıb. Hər halda, Rusiya sərhədçiləri tezliklə Ermənistan-Türkiyə və Ermənistan-İran sərhəd bölgələrində xidməti dayandırmalı olacaqlar. Bunun əvəzində isə ABŞ hərbçilərinin təlim keçəcəyi erməni sərhədlər həmin bölgələrdə xidmətə başlayacaq.
Maraqlıdır ki, rəsmi İrəvan bunu Ermənistanın öz sərhədlərini qorumağı öyrənməsinin vacib olması ilə izah edir. Ancaq nədənsə, Ermənistan hərbçiləri sərhədlərin qorunmasını müttəfiq Rusiyadan deyil, məhz Kremlin düşməni ABŞ-dan öyrənməyə üstünlük verir. Kremlin rəsmi İrəvanın davamlı xəyanətinə müəmmalı dözümlülük nümayiş etdirməsinin qarşılığında Ermənistanın xarici siyasət kursunda yer alan belə "balanslaşdırma" əslində, gözlənilməz deyil. Və bütün bunlar Rusiyanın Ermənistana münasibətdə maksimum tolerant davranmasından qaynaqlanır.
Məsələ ondadır ki, Kremldə Rusiyaya açıq-aşkar xəyanət etməkdə olan Ermənistanı hələ də hərbi müttəfiq kimi dəyərləndirirlər. Hətta KTMT belə, bu qurum çərçivəsində fəaliyyətini dondurub, ABŞ-la strateji tərəfdaşlıq sazişi imzalamış Ermənistanı müttəfiq kimi qəbul edir. Halbuki, baş nazir Nikol Paşinyan Ermənistanın KTMT-nin fəaliyyətində iştirakını de-fakto dayandırdığını birmənalı şəkildə bəyanlayıb. Bu qurum çərçivəsində fəaliyyətini bərpa etmək və üzvlük haqqı ödəmək niyyəti olmayan Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan isə rəsmi İrəvanın hazırda KTMT-dən de-yure çıxma prosesinin bütün mümkün risk ehtimalların hesablama mərhələsində olduğunu bildirib.
Belə anlaşılır ki, Kremldə Ermənistan hələ də hərbi müttəfiq hesab olunsa da, rəsmi İrəvan KTMT-dan çıxmaq barədə artıq qərarını verib. Sadəcə, Paşinyan hakimiyyəti bunun üçün ən uyğun zamanı gözləyir və Ermənistanı Rusiyanın mümkün radikal reaksiyasından yayındırmaq barədə düşünür. Halbuki, indiki situasiyada Rusiyanın radikal reaksiya verib-verməyəcəyi də hələlik kifayət qədər müəmmalı xarakter daşıyır.
Hər halda, Kreml Ermənistanın indiki davranışlarına bənzər xarici siyasət yürüdən Ukraynaya qarşı dağıdıcı müharibəyə başlamışdı. Bu baxımdan, rəsmi İrəvanın toxunulmaz qalmaq üçün ya Kremli hipnoz etdiyini, ya da Rusiyanın Ermənistana yönəlik tolerant mövqeyinin arxasında olduqca ciddi və müəmmalı səbəbin gizləndiyini də düşünmək olar. Və bu müəmmalı məqamın üzərində olan sirr pərdəsinin əvvəl-axır aradan qalxacağı isə qətiyyən şübhə doğurmamalıdlr.
Elçin XALİDBƏYLİ,
Siyasi ekspert,
"Yeni Müsavat" Media Qrupu
ƏLAQƏLİ XƏBƏRLƏR
XƏBƏR LENTİ
25 Yanvar 2025
00:33 Rusiya miqrantlara qarşı ŞANTAJ siyasətində DALANA DİRƏNƏCƏK - Üzeyir Cəfərovdan UNİKAL TƏHLİL
24 Yanvar 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ