Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Uzunömürlülüyün sirri: Alimlərin müəyyən etdiyi 5 əsas amil
İnsanlar min illərdir uzun və sağlam yaşamağın yollarını axtarıblar. Qədim filosoflar, həkimlər və alimlər bu sirri tapmağa çalışsalar da, müasir elmin əldə etdiyi biliklər bu sahədə əhəmiyyətli irəliləyişə səbəb olub. Bu gün gerontologiya və qocalma tibbi üzrə aparılan araşdırmalar sayəsində 100 və daha çox yaşamaq ehtimalını artıran əsas faktorlar artıq dəqiq müəyyən edilib.
Dünyanın müxtəlif bölgələrində yaşayan uzunömürlü insanların həyat tərzi təhlil edildikdə, onların əksəriyyətini birləşdirən beş əsas xüsusiyyət ortaya çıxır:
1. Sağlam ürək-damar sistemi
Harvard Tibb Məktəbinin araşdırmalarına əsasən, aşağı səviyyədə "pis" xolesterin, normal qan təzyiqi və ürək-damar xəstəliklərinin olmaması insan ömrünü uzadan əsas amillərdəndir. Bu sistemin sağlam qalması üçün əsas şərtlər isə müntəzəm fiziki fəaliyyət, balanslı qidalanma və stresin effektiv idarəsidir.
2. Aktiv həyat tərzi - istənilən yaşda
Uzunömürlü insanlar fiziki hərəkətliliyi heç vaxt dayandırmırlar. Hətta 80 yaşdan sonra belə onlar gəzintiyə çıxır, bağda işləyir, ev işləri görür və yüngül idmanla məşğul olurlar. Alimlər bildirirlər ki, gündə cəmi 30 dəqiqə orta səviyyəli fiziki aktivlik vaxtsız ölüm riskini 30-40% azalda bilər.
3. Sosial münasibətlər və cəmiyyətə bağlılıq
Oksford Universitetinin psixoloqları müəyyən ediblər ki, sosial əlaqələri güclü olan və aktiv ictimai həyat yaşayan insanlar daha uzunömürlü olur. Bunun səbəbi isə ünsiyyətin kortizol (stres hormonu) səviyyəsini azaltması və beyinə stimul verməsidir.
4. Müsbət düşüncə və stresə davamlılıq
Optimist dünyagörüşü, həyatdakı çətinliklərə qarşı soyuqqanlı və təmkinli münasibət uzunömürlülərdə geniş yayılmış bir xüsusiyyətdir. Elmi tədqiqatlar göstərir ki, optimist insanlar, pessimistlərlə müqayisədə orta hesabla 8-10 il daha çox yaşayırlar.
5. Genetik faktor - amma təkcə bu yetərli deyil
İrsiyyətin uzunömürlülüyə təsiri danılmazdır, lakin alimlərin fikrincə, bu təsir maksimum 30% təşkil edir. Ömrün uzunluğu əsasən insanın həyat tərzi, qidalanma vərdişləri, psixoloji vəziyyəti və ətraf mühitlə sıx bağlıdır.
Uzunömürlülük öz əlimizdədir
Mütəxəssislər hesab edirlər ki, uzunömürlülüyün sirri yalnız genetikada gizlənmir. Əsl açar - gündəlik həyat tərzimizdə, davranışlarımızda və münasibətlərimizdədir. Sağlam qidalanma, hərəkətli həyat, sosial əlaqələr və pozitiv düşüncə uzun və dolğun bir ömrün əsas təməl daşlarıdır.//Milli.Az
XƏBƏR LENTİ
20 Avqust 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ