Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Moldova seçkilərində rus texnologiyası: rüşvət və yalan
Bazar günü moldovalılar Şərqi Avropa ölkəsinin gələcəyi üçün mühüm hesab edilən iki səsvermədə iştiraka görə seçki məntəqələrinə gedəcəklər. Avropapərəst mövqeyi olan Maya Sandunun iştirak etdiyi prezident seçkiləri eyni zamanda Moldovanın Avropa İttifaqına qoşulması ilə bağlı referendumla paralel keçiriləcək.
Əgər vətəndaşlar “hə” desələr, ölkənin Avropa yolu konstitusiyada təsbit ediləcək. Lakin Moldovanın hakimiyyət orqanlarının bəyanatlarına görə, ölkə Aİ üzvlüyü ilə Rusiyaya daha yaxınlaşmanın qarşı-qarşıya qoyulduğu informasiya müharibəsinin hədəfinə çevrilib.
Avropa rəsmiləri isə iddia edirlər ki, dezinformasiya kampaniyaları və səsvermənin satın alınması sxemləri 20 oktyabr səsverməsinin nəticələrinə ciddi təsir göstərə bilər. “Rusiya Moldovada seçki proseslərini pozmaq üçün heç bir səydən çəkinmir,” - deyə Avropa İttifaqının xarici siyasət idarəsinin rəhbəri Josep Borrell bildirib.
Moldova hakimiyyəti bəyan edib ki, təxminən 14 milyon avro Rusiya vəsaiti Aİ-yə qarşı səsləri almaq cəhdi ilə birbaşa olaraq 130 min moldovalının hesabına köçürülüb. İddiaya görə, Moldovadan qaçan oliqarx İlan Şor, Kremlin gizli əməliyyatlarını həyata keçirərək Aİ inteqrasiyasına qarşı səslərə görə pul təklifi prosesinə rəhbərlik edib.
Kişinyovun qiymətləndirmələrinə görə, Rusiya seçki prosesini pozmaq üçün ümumilikdə 100 milyon avroya qədər vəsait xərcləyib, o cümlədən koordinasiyalı dezinformasiya kampaniyaları vasitəsilə. “Moldova xüsusilə ondan fərqlənir ki, cəmiyyət bütövlükdə kifayət qədər parçalanmışdır, Avropanın qucağına getmək və ya Rusiyanın təsir dairəsinə qayıtmaq istədiyi barədə qeyri-müəyyən mövqe tutur. Bu, Rusiyaya manipulyasiya üçün münbit zəmin yaradır,” - “Chatham House” analitik mərkəzi durumu belə qiymətləndirib.
Sorğulara görə, təxminən 60% moldovalı Aİ üzvlüyünü dəstəkləyir. Referendumun etibarlı hesab olunması üçün 33% iştirak tələb olunur və Rusiya tərəfindən dəstəklənən bir çox kampaniyalar iştirakın azalmasına yönəlib. Avropa Təhlükəsizlik Tədqiqatları İnstitutunun (EUISS) baş analitiki Ondrje Ditrikh hesab edir ki, “Seçici aktivliyinin aşağı olması Moldova hökuməti üçün uğursuzluq olardı və Rusiyaya bunu təmin etmək, "yox" deməkdən daha asan olardı”.
Lakin Avropa Parlamentində Moldova nümayəndə heyətinin rəhbəri Ziqfrid Mureşan hesab edir ki, Aİ-nin Kişinyova davamlı dəstəyi Kremlin informasiya müharibəsini üstələyəcək: “Aydındır ki, Moldova hakimiyyəti azad və demokratik seçkilər təşkil etmək bacarığındadır. Seçkilər zamanı çox ciddi monitorinq aparılacaq. Mən inanıram ki, seçkilərin nəticəsinə təsir etmək üçün edilən istənilən cəhd Moldova hakimiyyəti tərəfindən lazımi qaydada aşkarlanacaq”.
Ukraynadakı müharibə Moldovanın siyasi səhnəsini dəyişdi: əvvəllər Rusiya ilə qarşılıqlı faydalı əlaqələrə çağıran partiyalar indi Kremlə uzaq dururlar. Rusiyanın Ukraynanın şərqində yerləşən Moldova ilə sərhəddə yerləşən separatçı Dnestryanı bölgədəki dərin köklü təsiri əvvəllər Moldovanın Aİ-yə üzvlüyünü “çox problemli, demək olar ki, mümkün olmayan” bir şey kimi göstərirdi. Amma indi Brüsseldəki əhval-ruhiyyə də dəyişib, burada rəsmilər indi Moldovanın və digər namizəd ölkələrin Aİ-yə qoşulmasını geosiyasi zərurət kimi qiymətləndirirlər.
Moskva Dnestryanı bölgəyə 1500 hərbçi yerləşdirib və bu ərazidəki Rusiyapərəst qüvvələr onun Rusiyanın təsir dairəsində qalmasını təmin edib. Eyni zamanda, son vaxtlar Kreml Moldovanı cənubunda yerləşən kiçik muxtar Qaqauziya bölgəsi vasitəsilə vəziyyəti pozmaq səylərini artırıb.
Aİ investisiyaların moldovalı vətəndaşların İttifaqa üzvlüyün faydalarını anlamalarına kömək edəcəyinə ümid edir. Ötən həftə Avropa Komissiyasının sədri Ursula von der Leyen Moldovaya müstəqillik əldə etdiyi andan bəri Aİ tərəfindən ayrılan ən böyük məbləğ olan 1,8 milyard avro dəyərində maliyyə paketi təqdim edib. Kişinyov əsas islahatların həyata keçirilməsi şərtilə tranşlar alacaq. Bununla belə, Aİ Rusiya kimi rəqiblə üzləşdiklərinin fərqindədir və bu rəqib ölkədəki vəziyyəti sabitsizləşdirmək üçün hibrid müharibə metodlarının tam spektrindən istifadə edir.
20 oktyabr seçkiləri ərəfəsində Moskva Aİ-yə inamsızlıq yaratmaq və prezident Sandunun legitimliyini şübhə altına almaq üçün sosial platformalardan istifadə edərək Moldova vətəndaşlarına qarşı informasiya müharibəsi başladıb. Check Point tədqiqat agentliyi Aİ haqqında yalan iddiaların yayılması və zərərli proqram hücumlarına zəmin yaratmaq üçün şəxsi məlumatların toplanması məqsədilə saxta sənədlərdən istifadə edilən və Moldovanın dövlət məmurlarını hədəf alan “Middle Floor Əməliyyatı” adlı kampaniyanı aşkar etdiyini bəyan edir. Kampaniya Kremlin azlıqlardan istifadə etməklə cəmiyyəti parçalamaq modelinə uyğun gəlir. Guya Avropa Komissiyasından gəldiyi iddia edilən sənəddə iddia edilir ki, nazirliklər il ərzində 12 gün ərzində binalar üzərində LGBTQ+ bayrağını qaldırmağa məcbur ediləcəklər. Başqa bir saxta məktubda isə iddia edilir ki, Moldova hökuməti “əmək bazarındakı itkiləri kompensasiya etmək üçün Yaxın Şərqdən olan miqrantların cəlb edilməsi” ilə bağlı fərman hazırlayır. Bununla belə, avropapərəst siyasətçilər hesab edirlər ki, Kremlin məqsədləri həyata keçməyəcək: “Rusiya artıq 30 ildir ki, Moldova Respublikasında modernləşmə və islahatlar prosesini pozmağa çalışır,” - Ziqfrid Mureşan deyir, - “Lakin son illər ərzində bu ölkəni Avropa inteqrasiyası yolundan döndərmək ona müyəssər olmayıb”.
Nəsimi
Xüsusi olaraq Musavat.com üçün
XƏBƏR LENTİ
07 Noyabr 2024
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ