Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Daha bir ana ölümü, yenə qeysəriyyə...
Üçüncü uşaq doğan gənc ana niyə sağ qalmadı?
Şəkidə qeysəriyyə əməliyyatı ilə sağlam uşaq dünyaya gətirən 27 yaşlı ana ölüb. Belə ki, Şəki Regional Perinatal Mərkəzində Zunud kənd sakini 27 yaşlı Nigar Kərəm qızı Qarayevanın doğuşdan bir gün sonra vəziyyəti pisləşib və boğulmadan dünyasını dəyişib. TƏBİB-dən bildirilən məlumata görə fevralın 14-də anaya “38 həftəlik hamiləlik, uşaqlıq üzərində iki çapıq” diaqnozu qoyulub və həmin gün saat 11:50-də cərrahi yolla doğuş prosesi icra olunub, sağlam körpə dünyaya gəlib. Fevralın 15-i günorta saatlarında zahı qadının halı pisləşib, boğulmadan şikayət edib. Dərhal anesteziologiya, reanimasiya və intensiv terapiya şöbəsinə yerləşdirilən zahı pasiyentə təxirəsalınmaz reanimasiyon tədbirlər göstərilib. Həkimlərin çoxsaylı xilasetmə cəhdlərinə baxmayaraq, saat 14:15-də şəxsin ölüm faktı qeydə alınıb.
Mətbuatda yayılan məlumata görə, Zunud kənd sakini Nigar Qarayeva bir neçə il əvvəl Tural Nəsibovla ailə qurub və bu onların hər ikisinin ikinci evliliyidir. Yeni doğulan körpə mərhumun üçüncü övladı imiş... Gənc qadının doğuşdan bir gün sonra ölməsi ailədə şübhələr yaradıb.
Mərhumun həyat yoldaşı deyir ki, biz Nigarı sağlam şəkildə Perinatal Mərkəzə təhvil vermişik. Əvvəldən də anasının iştirakı ilə gənc qadını tibbi müayinədən keçiriblər. Doğuş uğurla keçib. Hətta ailə üzvləri yenidən ana olmuş Nigarla görüşüb, hal-əhval tutublar. Lakin bu görüşdən az keçməmiş ailəyə qara xəbər gəlib.
Bəs üçüncü sağlam uşaq dünyaya gətirən gənc ananın ölümünə səbəb nə olub? Niyə ana ölümlərinə daha çox regionlarda rast gəlinir? Məsələ regionlarda bəzi həkimlərin qeyri-peşəkarlığı, yoxsa hamilə qadınların vaxtında müayinələrə müraciət etməməsidir?
Araşdırmalar onu göstərir ki, ən çox ana ölümü halları Mərkəzi Aran, Gəncə-Qazax, Lənkəran, həmçinin Quba-Xaçmaz, Şəki-Zaqatala, Abşeron və Şirvan rayonlarında qeydə alınır. Bu regionlar xüsusilə tibbi xidmətlərə çatımlılıq və hamilə qadınların müayinələri ilə bağlı problemlər yaşayan ərazilərdir.
Mütəxəssislər bildirirlər ki, ana ölümlərinin artmasının əsas səbəbləri arasında qanaxmalar, hipertenziya, planlaşdırılmamış hamiləliklər və hamiləlik öncəsi qadınların müayinə olunmaması ən əsas faktorlardır. Bu səbəblərlə yanaşı, ağciyər və ürək xəstəlikləri, irsi xəstəliklər, ağır somatik patologiyalar qeyd olunur.
Bölgələrdə, xüsusən kənd və uzaq ərazilərdə ana ölümlərinin əsas səbəbləri arasında hamiləlik öncəsi qadınların müayinəsiz qalması və vaxtında aşkarlanmayan riskli hamiləliklər yer alır. Təəssüf ki, bəzi qadınlar hamiləlik dövründə lazımi tibbi yardıma müraciət etmək üçün maddi imkanlarının olmadığını bildirirlər. Halbuki İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi, doğuş və qeysəriyyə kəsiyi əməliyyatları, stasionar yatışlar, dərmanlar, tibbi sərflər və digər xidmətlərin ödənişsiz olduğunu bəyan edir.
Rəşad Sultan
Mövzu ilə bağlı tanınmış mama-ginekoloq Rəşad Sultan “Yeni Müsavat”a danışıb: “Son baş verən ana ölümü ilə bağlı demək istərdim ki, bu hadisədə üçüncü dəfə qeysəriyyə əməliyyatı həyata keçirilib və bu fakt özü risklidir. Çünki hər qeysəriyyə əməliyyatından sonra əməliyyat texniki cəhətdən daha çətin olur. Bu, orqan yaralanması və infeksiya riskini artırır.
Xəstənin yaxınları müsahibəsində trombozdan söhbət açıb. Zatən belə qəfil ölümlər baş verəndə ilk ağla gələn səbəb tromboz olur. Ümumiyyətlə, dünyada ana ölümünün üç əsas səbəbi var: qanaxma, infeksiya və tromboz. Yəni qan damarlarında laxtalanma baş verir və bu, ürəyə və ağciyərə gedən damarların bağlanmasına səbəb olur, nəticədə qəfil ölüm baş verir. Bu, hamiləlikdə və ya qeysəriyyə əməliyyatından sonra qan laxtalanma qabiliyyətinin artması ilə bağlıdır. Bildiyim qədər, son hadisədə qanaxma və infeksiya ilə bağlı heç bir məlumat yoxdur, buna görə də ən çox ehtimal edilən səbəb tromboz ola bilər. Tromboz o qədər təhlükəlidir ki, risk faktoru olmayan bir qadında belə bu, əvvəlcədən müəyyən edilə və ya qarşısı alına bilməz. Doğrudur, biz belə halları önləmək üçün qan durulducu dərmanlar tətbiq edirik, amma bütün inkişaf etmiş ölkələrdə ana ölümlərinin əsas səbəbi budur.
Ana ölümlərinin daha çox regionlarda baş verməsinə gəldikdə isə o ərazilərdə fəaliyyət göstərən həkimlərin peşəkarlığı haqqında heç nə demək istəməzdim. Lakin mümkündür ki, burada şərait və tibbi təchizat məsələləri rol oynasın. Bu, həkimlərin fəaliyyətinə və nəticəyə birbaşa təsir edə bilər".
Xalidə GƏRAY,
“Yeni Müsavat”
XƏBƏR LENTİ
21 Fevral 2025
20 Fevral 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ