Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Trampın o çıxışına saatlar qaldı: Dünyanı dəyişdirəcək qərarlar açıqlanacaq
Bu gün ABŞ-ın yeni rəhbərliyi əksər ölkələrdən, o cümlədən Amerikanın uzunmüddətli müttəfiqlərindən idxal olunan məhsullara tariflər elan edəcək.
Musavat.com xəbər verir ki, Ağ Ev hələlik hansı məhsullara, hansı dərəcə ilə tariflərin tətbiq ediləcəyini və onların necə hesablanacağını açıqlamayıb.
Məlum olan yalnız budur ki, əvvəlcə heç bir istisnaya yol verilməyəcək. ABŞ prezidenti Donald Trampın özünün tətbiq edilən məhdudiyyətlərin təfərrüatlarını açıqlaması gözlənilir.
"Bloomberg"in məlumatına görə, rüsumların dərəcələri müəyyənləşdirilərkən digər ölkələrin qeyri-tarif ticarət maneələri də nəzərə alınacaq və məqsədyönlü şəkildə tətbiq ediləcək.
Tramp dövlətlərə və ölkələrin icmalarına cavab rüsumlarının geniş tətbiqini elan edəcək. Agentliyin mənbələrinin qeyd etdiyinə görə, tariflər yalnız Amerika məhsullarına rüsum tətbiq etməyən və ABŞ-ın müsbət ticarət balansına malik olduğu ölkələrə tətbiq edilməyəcək. Rüsumlar digər ölkələrin tətbiq etdiyi tariflərə uyğun olacaq və digər ölkələrdən gələn subsidiyalar nəzərə alınacaq.
Agentliyin mənbələri bildiriblər ki, prezidentin köməkçiləri ABŞ administrasiyasının ticarət maneələrini nə dərəcədə ciddi hesab etməsi prinsipinə əsasən ölkələrin qruplaşdırılacağı üç səviyyəli beynəlxalq tarif yanaşmasını nəzərdən keçirir. Əlavə tariflər müttəfiqlərlə münasibətləri daha da gərginləşdirəcək və ən azı bəzi cavab tədbirlərinə səbəb ola bilər ki, bu da gərginliyin artması ilə təhdid edir.
Qlobal ticarət sisteminin dağılması, idxal mallarına tariflərin sərtləşdirilməsi Trampın qlobal ticarəti yenidən balanslaşdırmaq və ABŞ-da istehsalı stimullaşdırmaq planının mərkəzi elementidir. O, əldə etdiyi gəlirləri daxili siyasət prioritetlərinin, o cümlədən vergi güzəştlərinin uzadılması və vergi sahəsi ilə bağlı digər vədlərinin maliyyələşdirilməsinə sərf etmək niyyətindədir. Bütövlükdə, dövlət başçısı tariflərə həm ABŞ-a yeni investisiyaların cəlb edilməsi, həm də yeni gəlir mənbələri əldə etmək üçün əsas alət kimi baxır.
"Aprelin 2-si Amerika üçün qurtuluş günü olacaq. Bizi bütün dünya ölkələri, dostlar və düşmənlər qarət edib", - Ağ Ev sahibi bir müddət əvvəl deyib. O əlavə edib ki, bu tədbirlər “bütün ölkələrə” təsir edəcək, büdcəyə “on milyardlarla” gəlir gətirəcək və həmçinin ABŞ-ı xarici mallardan asılılıqdan azad edəcək.
O hesab edir ki, “Amerika qarət olunub”, çünki ixrac etdiyindən daha çox məhsul idxal edir. 2024-cü ildə ABŞ ixrac etdiyindən 1,2 trilyon dollar çox mal idxal edbi ki, bu da prezidentin rüsumların tətbiqi yolu ilə azaltmağa qərarlı olduğu rekord ticarət kəsiridir. Bununla belə, son bir həftə ərzində o, tariflərlə bağlı fikirlərini nəzərəçarpacaq dərəcədə yumşaldıb və deyib ki, ABŞ başqa ölkələrlə məsələdə onların Vaşinqtona yanaşması ilə müqayisədə “daha yumşaq olacaq”.
İndiyədək açıqlanan məlumatlara əsasən avtomobil, əczaçılıq məhsulları, arımkeçirici çiplər, mis və taxta-şalbanlara sektoral tariflər tətbiq edilə bilər.
Tramp hesab edir ki, idxal tarifləri şirkətləri istehsal və təchizat zəncirlərini ABŞ-a köçürməyə məcbur etməli, bununla da yeni iş yerləri yaratmalı və istehsalı artırmalıdır. Onun fikrincə, yüksək rüsumlar fonunda daha çox şirkət vergidən yayınmaq üçün ölkədə fabriklər açacaq, baxmayaraq ki, proses üç il və ya daha çox çəkə bilər.
ABŞ liderinin ticarət və istehsal üzrə baş məsləhətçisi Peter Navarro bildirib ki, yeni avtomobil tarifləri hər il 100 milyard dollar, digər tariflər isə təxminən 600 milyard dollar və ya 10 il ərzində təxminən 6 trilyon dollar gəlir gətirəcək. ABŞ liderinin bəzi köməkçiləri hesab edir ki, rüsumların artırılması ticarət və sərhəd təhlükəsizliyi üzrə danışıqlar üçün yaxşı alətdir, digərləri isə onlardan əldə edilən gəlirin federal büdcə kəsirinin azaldılmasına kömək edəcəyini düşünür.
Bloomberg ekspertlərinə görə, bu dəfə bazarlar Kanada, Meksika və Çin məhsullarına mart ayında tətbiq edilən tariflərdən sonra daha ciddi enişlə reaksiya verə bilər. Bununla belə, Ağ Evin Milli İqtisadi Şurasının rəhbəri Kevin Hasset birjanın tariflərin miqyasını həddindən artıq qiymətləndirdiyini vurğulayıb.
Əksər analitiklər hesab edir ki, amerikalı ailələr tariflərin yükünü yüksək inflyasiya və aşağı gəlirlər şəklində çəkməyə məcbur olacaqlar. Belə ki, rüsumların sərtləşdirilməsi istehlakçılara avtomobillərin, ərzaqların, digər malların, mənzillərin bahalaşması şəklində təsir edəcək. Korporativ mənfəət azalar və iqtisadi artım yavaşlaya bilər. Manhetten İnstitutunun baş əməkdaşı Jessica Riedl-ə görə, iqtisadiyyatın ölçüsünə münasibətdə bu, İkinci Dünya Müharibəsindən bəri ödənişlərdə ən böyük artım olacaq.
Ekspertlər şübhə edir ki, tariflər, xüsusilə ölkədə potensial tənəzzül fonunda daha yüksək inflyasiyanın və ya daha yavaş iqtisadi artım riskini nəzərə alaraq, büdcə kəsirinə əhəmiyyətli təsir göstərəcək. ABŞ maliyyə naziri Scott Bessent tariflərin birdəfəlik qiymət tənzimlənməsi ilə nəticələnəcəyini, lakin inflyasiya spiralına səbəb olmayacağını düşünür. Associated Press-in yazdığına görə, Tramp tarif tətbiq olunan ölkələrlə əlverişli ticarət müqavilələri bağlaya biləcəyini hiss edərsə, tariflər uzun sürməyəcək.
Bununla belə, agentlik vurğulayır ki, “təhlükə altında ailə büdcələri, Amerikanın dünyanın aparıcı maliyyə gücü kimi mövqeyi və qlobal iqtisadiyyatın strukturu var”. Moody's-in baş iqtisadçısı Mark Zandi USA Today-ə bildirib ki, aylarla davam edən geniş miqyaslı cavab tarifləri "resessiyaya səbəb olacaq".
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
03 Aprel 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ