Onlayn ictimai-siyasi qəzet
SSRİ-nin ölkəmizdəki məxfi obyektləri – Yeraltı bunkerlərdə nələr gizlədilirmiş...
SSRİ dövründə Azərbaycan ittifaqın müdafiə və hərbi sənayesində mühüm rol oynayıb. Ölkəmizdə qırmızı imperiyanın strateji vəzifələri yerinə yetirmək və məxfi məlumatları saxlamaq üçün yaradılmış gizli obyektləri yerləşib.
“Qızılqaya” yeraltı bunkeri
Gəncə şəhəri yaxınlığında yerləşən bu yeraltı bunker soyuq müharibə illərində nüvə raketlərini saxlamaq üçün tikilib. Bu qalın divarları və çoxsaylı dəhlizləri olan nəhəng yeraltı tikilidir.
Qızılqaya Şərqlə Qərb arasında gərgin münasibətlərin şahidi olan unikal obyektdir. Dağlarda yerləşən bu yeraltı bunker düşmənə sarsıdıcı zərbə endirməyə qadir olan nüvə raketlərinin məxfi anbarı olub. Tikintisi 1960-cı illərin əvvəllərində başlayan bunkerin içərisində raketlərdən əlavə komanda məntəqəsi, şəxsi heyət üçün yaşayış yerləri, ərzaq və tibbi ləvazimatların olduğu anbarlar, həmçinin havalandırma sistemləri olub. Bütün bunlar bunker heyətinə nüvə hücumu zamanı uzun müddət toxunulmaz qalmağa imkan verib.
Bunkerin divarları xarici təsirlərdən inanılmaz dərəcədə qorunma təmin edən xeyli qalınlığa malikdir. Tikintinin dəhlizləri və tunelləri bir çox kilometrlərlə uzanır və ən təcrübəli tədqiqatçıları belə çaşdıra biləcək bütöv bir yeraltı labirint yaradır. Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra bunker tərk edilib və bağlanıb.
“Sabir” raket bazası
Bu tərk edilmiş raket bazası Azərbaycanın meşələrinin dərinliklərində yerləşir və ballistik raketlərin yerləşdirilməsi üçün strateji obyekt olub. Azərbaycanın sıx meşələrinin kölgəsində yerləşən baza maksimum məxfilik və düşmənin potensial hücumlarından müdafiəni təmin etmək üçün tikilib.
Bu bazanın tikintisi də 1960-cı illərdə başlayıb və bir neçə il davam edib. Bazanın əsas elementi kompleksin müxtəlif hissələrini birləşdirən yeraltı tunellərin labirintidir. Tunellərin içərisində atılmış hərbi qurğular var və bu da həmin sahənin miqyasını və əhəmiyyətini göstərir.
Bazada şəxsi heyət üçün yaşayış yerləri, anbarlar, komanda məntəqəsi və müxtəlif mühəndis strukturları yerləşib. Bütün bunlar nüvə münaqişəsi zamanı şəxsi heyətin təhlükəsizliyini təmin edəcək şəkildə hazırlanıb. SSRİ-nin dağılmasından sonra “Sabir” raket bazası tərk edilib, ərazisi tədricən yaşıllığa bürünüb.
Tərk edilmiş “Kürdəmir” aviabazası
Bu ərazi vaxtilə SSRİ-nin döyüş təyyarələri və helikopterlərinin yerləşdiyi əsas hava bazalarından biri olub. Bu gün tərk edilmiş aviabaza nəhəng açıq səma altında muzeyə bənzəyir, burada pas ilə örtülən və ot basmış köhnə təyyarələri və helikopterləri görmək olar.
Vaxtilə “Kürdəmir” aviabazası sovet hərbi hava qüvvələrinin əsas obyektlərindən biri olub. Bu baza mühüm tapşırıqları yerinə yetirmək və ölkənin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün anında havaya qalxmağa hazır olan çoxsaylı döyüş təyyarələri və helikopterlərin məskəni olub. SSRİ dağılandan sonra aviabaza strateji əhəmiyyətini itirib.
Bazada köhnə anqarlar, komanda məntəqələri, yaşayış məntəqələri və müxtəlif mühəndislik strukturları kimi bir çox başqa maraqlı obyektlər var.
Azərbaycanın sirli mağaraları
Azərbaycan əsrlər boyu müxtəlif sirləri gizlədən və müxtəlif məqsədlər üçün istifadə edilən mağaraları ilə məşhurdur. Sovet dövründə bu mağaraların bəzilərinə yeni təyinat verilib - onlar hərbçilər üçün sığınacağa və anbara çevrilib.
Bu yeraltı komplekslərdən biri də Qarabağ dağlarında yerləşir. Həmin ərazi vaxtilə hərbi texnika və maşınların yeraltı anbarı kimi istifadə olunub. SSRİ-nin dağılmasından sonra texnikanın əksəriyyəti çıxarılsa da, mağaralarda hələ də müxtəlif hərbi əşyalar var.
Digər misal Gəncə bölgəsindəki mağara sistemidir. II dünya müharibəsi və soyuq müharibə illərində burada gizli yeraltı sığınacaqlar yerləşib ki, burada əsgərlər düşmən hücumlarından gizlənib öz fəaliyyətlərini davam etdirsinlər.
Tərk edilmiş “Ağstafa” poliqonu
Ağstafa şəhəri yaxınlığında yerləşən bu tərk edilmiş poliqon sovet hərbçilərinin müxtəlif sınaqları və təlimləri üçün meydança kimi xidmət edib. Burada Sovet İttifaqının dağılmasından sonra atılmış tanklar, artilleriya qurğuları və digər hərbi texnikalar olub. Vaxt keçdikcə poliqon tərk edilib və indi bir növ açıq səma altında hərb tarixi muzeyinə çevrilib.
Burada hərbi texnika ilə yanaşı, müxtəlif tikililər, məsələn, atıcılıq tirləri, komanda məntəqələri, həmçinin yaşayış və inzibati binaların qalıqları da var.
İlkin Nəcəf, xüsusi olaraq Musavat.com üçün
ƏLAQƏLİ XƏBƏRLƏR
XƏBƏR LENTİ
30 Yanvar 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ