Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Paşinyan Bakıya görə Lukaşenkoya savaş açdı - niyə indi?
Erməni baş nazir Belarusa rəsmi səfərləri ləğv etdi, Minskdəki səfir geri çağırıldı, ekspertlərin fikrincə, İrəvan KTMT-dən çıxmaq üçün Azərbaycana “hərbi yardımı” bəhanə edir
Ermənistanla Belarus arasında görünməmiş diplomatik skandal baş verməkdədir. Paşinyanın administrasiyasının rəhbəri Araik Arutyunyan Belarusa rəsmi səfərləri ləğv etməyi tapşırıb. Bu barədə “Joxovurd” qəzeti dövlət qurumlarının rəhbərlərinə və nazirlərə ünvanlanmış sərəncama istinadən məlumat yayıb.
“Yeni Müsavat” bildirir ki, Baş nazir Paşinyan Belarusa bütün rəsmi səfərləri ləğv etdiyini bəyan edib. Bunun ardınca İrəvan Minskdəki səfirini məsləhətləşmələr üçün geri çağırıb. Belarus XİN də İrəvandakı səfirlərini geri çağıracaqlarını açıqlayıb. Bir müddət əvvəl isə erməni baş nazir 44 günlük müharibədə iki KTMT ölkəsinin Azərbaycana yardım etdiyini açıqlamışdı.
Nikol ad çəkməsə də, Rusiya və Belarusa eyham vurduğu hiss olunurdu. Hərçənd, əsassız və məntiqsiz ittiham idi. Son günlərdə isə İrəvan KTMT-dən çıxmaqla bağlı mövqeyini dəqiqləşdirib. Paşinyan qeyd edib ki, Ermənistan təşkilatda fəaliyyətini dondurub, növbəti addım kimi blokdan çıxmaq qalır. Amma nə zaman çıxacaqlarını hökumətin açıqlayacağını elan edib. Belə vaxtda isə KTMT üzvü olan Belarusla əlaqələri kəsən Ermənistanın davranışı anlaşılan deyil. Erməni baş nazir deyib ki, prezident Aleksandr Lukaşenko nə qədər vəzifədədir, heç bir rəsmi şəxs Belarusa səfər etməyəcək.
Paşinyanın Lukaşenkoya qarşı başlatdığı kampaniyaya Qərb mediası da dəstək verməyə başlayıb. “Politiko” nəşri nədənsə məhz indi “xatırlayıb” ki, Belarus Azərbaycana hərbi yardım göstərib. Nəşr “ondan çox məktub, diplomatik not, yük qaiməsi və ixrac pasportuna” əsasən 2018-2022-ci illər arasında Belarusun Azərbaycan Ordusuna “fəal yardım etdiyinin təsdiqləndiyi” haqda iddia yayıb. Bildirilib ki, Bakıya təklif edilən xidmətlərə “köhnə artilleriya texnikasının modernləşdirilməsi, elektron müharibə və pilotsuz sistemlər üçün istifadə edilən yeni hərbi texnikanın verilməsi” daxilmiş - halbuki Azərbaycanın PUA-ları haradan aldığı bütün dünyaya bəllidir.
Nəşr “iki dövlət arasında ”Qroza-S" mobil antidron stansiyalarının alınması ilə bağlı yazışmalar"dan da bəhs edib. Heç bir real sənəd və sübut təqdim etməməsinə baxmayaraq, “Politiko” arqumenti gücləndirmək üçün Lukaşenkonun Azərbaycana səfəri, işğaldan azad edilən ərazilərin bərpasında iştirak istəyi ilə bağlı sözlərindən sitat gətirib. Maraqlıdır, necə oldu ki, Belarusun Azərbaycana hərbi yardım etdiyini Ermənistan indi gördü və Qərb mediası dərhal faktların dərcinə başladı? Belarusun Azərbaycana satdığı ən mühüm silah “Polonez” olub ki, bu barədə də Lukaşenko yüksək tribunadan uca səslə bir neçə dəfə danışıb. Həmin vaxt “Polonez”i Ermənistana da satmaq istədiyini, ancaq keçmiş prezident Serj Sərkisyanın bundan imtina etdiyini də xatırlatmışdı. Sərkisyan imtinasının səbəbini Rusiyadan “İsgəndər” alması ilə əsaslandırmışdı.
Asif Nərimanlı
Siyasi şərhçi Asif Nərimanlının sözlərinə görə, erməni baş nazir bu addımını “Minskin Bakıya dəstəyi, Belarusun Azərbaycanın qələbəsindən ruhlanması” ilə əlaqələndirir: “Hərçənd bu, rəsmi İrəvanın KTMT ilə körpüləri yandırmaq üçün ”plankanı qaldırmaq" gedişidir. Paşinyan bildirir ki, “bundan sonra Belarusa getməyəcək, Lukaşenko prezident olduğu müddətdə Ermənistanın heç bir rəsmi nümayəndəsi bu ölkəyə getməyəcək və Lukaşenko ilə KTMT formatında nəyisə müzakirə etməyəcək”. Və əlavə edir ki, “Lukaşenko Ermənistandan üzr istəsə və ya Belarus təşkilatı tərk edərsə, İrəvan KTMT-yə münasibətini dəyişə bilər”. Rusiyanın 1 nömrəli müttəfiqi Belarus KTMT-ni tərk etməyəcək, Lukaşenko da Ermənistandan üzr istəməyəcək. Belarus Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyib, Lukaşenko da bu rəsmi mövqeyin məntiqi davamı kimi müharibədə qələbəyə görə Bakını təbrik edib. Buna baxmayaraq, Paşinyanın Lukaşenkoya “hücum etməsində” bir neçə hədəfi var".
Hədəfləri açıqlayan təhlilçinin fikrincə, İrəvana KTMT-yə qarşı yeni bəhanə lazımdır: “Görünür, son iki ildə istifadə etdikləri səbəb - ”Azərbaycan qarşısında Ermənistanın müdafiə edilməməsi"ni qüvvətləndirmək niyyətindədirlər. Putinə qarşı müttəfiqi Lukaşenko üzərindən “yeni cəbhə” açır və Rusiyanı Belarus-Ermənistan seçimi qarşısında qoyur, bununla KTMT-dən çıxmağı asanlaşdırırlar. Paşinyanın Lukaşenkoya bu qədər açıq hücumunun arxasında açıqlanmayan, yaxud ictimaiyyətləşməmiş səbəblərin olması da mümkündür. Lukaşenkonun Bakı səfəri bu kontekstdə xüsusilə diqqət çəkir. Belarus prezidenti Bakıda Əliyevi regionun lideri adlandırdı, daha sonra Moskvada Putinə bildirdi ki, “Əliyevlə müzakirə edib, region və Qafqaz üçün maraqlı təklifləri var”. Bölgənin gələcəyini Əliyevlə müzakirə edən Lukaşenkonun təkliflərinin nə olduğu bilinməsə də, bunun Azərbaycanın maraqlarına uyğun olduğu sirr deyil. Mümkündür ki, Ermənistan bu təkliflərdən məlumatlıdır və bunu öz maraqlarına təhlükə hesab edir. Lukaşenkoya açıq hücumun arxasında bu amil də dayana bilər".
Ekspertin dəyərləndirməsinə görə, Ermənistanın Belarusla açıq qarşıdurmaya getməsinin riskli tərəfləri mövcuddur: “Birincisi, Ermənistan KTMT-dən çıxsa belə, iqtisadi amillərə görə Avrasiya İqtisadi İttifaqına ehtiyacı var və Lukaşenko ilə bu ittifaq çətiri altında üz-üzə gələcək. İkincisi, Lukaşenko Putinin müttəfiqi kimi Aİİ-də daha güclü mövqeyə sahibdir və istisna deyil ki, təşkilatdakı mövqelərindən Ermənistana qarşı istifadə edəcək. Belarus prezidentinin ”Ermənistan iqtisadi baxımdan ölmək istəyirsə, onu itirə bilərik" açıqlaması bu baxımdan çox şeyi ifadə edir".
:640.jpg)
Ramiyə Məmmədova
Siyasi ekspert Ramiyə Məmmədova rəsmi İrəvanın qərarını bəsit siyasi gediş adlandırır. Onun fikrincə, məhz indi bu addımın atılmasının KTMT ilə əlaqədar olduğu gün kimi hər kəsə aydındır. Təhlilçinin zənnincə, əlaqələrin yenidən bərpası mümkündür, amma Paşinyan da mövqeyindən geri çəkilməlidir: “Baş nazir deyib ki, Lukaşenko hakimiyyətdə olduğu müddətdə rəsmi səfərlər olmayacaq. Amma Rusiyanın bu məsələdə vasitəçiliyi realdır. Sadəcə, Ermənistan KTMT-dən qopur deyə iki ittifaq dövlətini ittiham etməyə başlayıb. Paşinyanın xarici siyasət vektoru artıq açıq şəkildə nümayiş olunur. Qərbin də bu prosesə dəstəyi istisna deyil. Sadəcə, Ermənistan hakimiyyəti yalan danışır və Belarusun Azərbaycana hərbi yardımı olmayıb, iki ölkə arasında silah alqı-satqısının olması isə normaldır, bütün ölkələr müqavilələr imzalayıb eyni mübadiləni aparırlar. Sadəcə, erməni həyasızlığı sərhəd tanımır. Paşinyan utanmadan danışır ki, guya bizə yardım olub, bəs Rusiyanın Ermənistana pulsuz hədiyyə etdiyi silahlardan niyə söz açmır?”
Emil SALAMOĞLU,
“Yeni Müsavat”
XƏBƏR LENTİ
25 Noyabr 2024
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ