Onlayn ictimai-siyasi qəzet
ABŞ məhkəmələri Trampa qarşı – vətəndaşların maraqlarına zərər vurması qərarı verildi
ABŞ-da federal hakim Teodor Çvanq Donald Tramp administrasiyasının ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyini (USAID) bağlamaq üçün əlavə addımlar atmasına mane olub.
Musavat.com xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, hakim öz sərəncamında USAID-in fəaliyyətini dayandırmaq cəhdlərinin ABŞ Konstitusiyasını poza biləcəyini qeyd edib. Artıq ABŞ prezidenti Donald Tramp İlon Maskın Hökumətin Səmərəliliyi Departamentinin (DOGE) ABŞ yardım agentliyini bağlamaq qərarını dərhal dayandırmaq əmrindən şikayət edəcəyini açıqlayıblar.
Donald Tramp Teodor Çvanq kimi hakimlərin Amerika üçün yaxşı olmadığını şərh edib. Ötən həftə ABŞ dövlət katibi Marko Rubio bildirib ki, dünyada ABŞ tərəfindən maliyyələşdirilən səhiyyə və təcili yardım proqramlarının 83 faizi ləğv edilir. Hakim Teodor Çvanq öz əmrində qeyd edib ki, Trampın müttəfiqi Maskın rəhbərlik etdiyi DOGE ABŞ Konstitusiyasını “birdən çox yolla” poza bilər. O, agentliyə işçilərə USAİD-in kompüterlərinə giriş imkanı verməyi və məzuniyyətə buraxılan işçilərə maaş verməyi əmr edib. Hakim həmçinin USAİD əməkdaşlarının işdən çıxarılmasının dayandırılması barədə göstəriş verib. Amma o, əvvəllər məzuniyyətə göndərilən işçilərin işə bərpası barədə göstəriş verməyib.
Donald Tramp Ağ Ev rəhbərliyinə keçəndən sonra USAID-i hədəfə alıb. Agentliyə bütün xarici yardımlarının 90 gün müddətinə dayandırılmasını əmr edib. Mask və DOGE tərəfindən məhkəməyə təqdim edilən sənədlərdə bildirilir ki, Maskın rolu yalnız məsləhət xarakteri daşıyır. Lakin hakim Çvanq Mask və DOGE-nin USAID üzərində nəzarəti saxladıqlarını və bununla da “ABŞ Konstitusiyasını müxtəlif yollarla pozmuş ola biləcəyi” qənaətinə gəlib. Onun sərəncamında deyilir ki, bu addımlar “təkcə iddia qaldıran tərəflərə deyil, həm də vətəndaşların maraqlarına zərər vurub”.
Qərarın USAID-in fəaliyyətinə necə təsir edəcəyi bəlli deyil. Lakin ABŞ rəsmiləri agentliyin 80 faizdən çoxunun fəaliyyətinin dayandırıldığını bildirib.
Rəsmilər Nepalda fəaliyyət göstərən bir neçə layihənin də ABŞ hökumətinin qərarından təsirləndiyini bildirib.
Qərar USAİD-in adı açıqlanmayan 26 əməkdaşının adından qaldırılan məhkəmə prosesində verilib. Onlar məhkəmədə Maskı ABŞ-ın dövlət qurumlarını qabaqcadan və ehtiyatsızlıqdan pozmaqda ittiham ediblər.
İddiada işçilərin vəkilləri də Maskın gücünün qanunsuz olduğunu iddia ediblər. Onlar rəhbərlik etdiyi qurumun fəaliyyətinin dayandırılmasını və ləğv edilməsini tələb edərək, onun rəsmi olaraq hökumət vəzifəsinə namizədliyinin irəli sürülmədiyini və Senatın onun təyinatına razılıq vermədiyini bildiriblər.
Tramp administrasiyası hakimin qərarını tənqid edib. Ağ Evin sözçüsü Anna Kelli deyib: “Hakimlər prezident Trampa mane olmağa çalışmaqla Amerika xalqının iradəsini pozmağa çalışırlar”.
O, qərardan apellyasiya şikayəti verəcəyini bildirib və bunu “ədalətə hörmətsizlik” adlandırıb.
USAİD əməkdaşlarını təmsil edən Dövlət Demokratiya Müdafiəçiləri Fondunun icraçı sədri Norm Eisen bu qərarın “Mask və DOGE-nin qeyri-qanuni statusuna qarşı geri çəkilməkdə mühüm mərhələ olduğunu” söylədi.
Bu məhkəmə qərarı Tramp administrasiyasına yeni hüquqi zərbə hesab olunur. Bundan əvvəl digər məhkəmənin hakimi venesuelalı dəstə üzvləri olduğu iddia edilən şəxslərin deportasiyasının dayandırılmasına qərar verib. İşə baxan hakim Ədliyyə Nazirliyinin rəsmilərindən deportasiya edilənləri daşıyan təyyarələrin havada qaldığı bir vaxtda əmrinin niyə dərhal icra olunmadığını və yerinə yetirilmədiyini soruşub. Bununla belə, Tramp hakimin impiçment edilməsini təklif edib. Lakin ABŞ Ali Məhkəməsinin baş hakimi, nadir bir ictimai bəyanatla çıxış etməklə məhkəmə qərarı ilə razılaşmamaq üçün impiçmentin uyğun olmadığını vurğulayıb.
E.MƏMMƏDƏLİYEV,
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
19 Mart 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ