Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Vizasız səyahət lüksünün sonu – London avropalılardan ETA tələb edir, Şengen vizasına təhdid var
Dünəndən etibarən Avropa İttifaqı ölkələrinin sakinlərindən Böyük Britaniyaya giriş üçün elektron icazə tələb olunur. Britaniya rəsmiləri “viza rejiminin tətbiqi” ifadəsindən qaçsalar da, praktikada bu belədir.
Keir Starmerin leyboristlər hökuməti daha əvvəl “Breksit”in ifrat tələblərinin ləğvini və mümkün olduqda Aİ ilə əlaqələrin bərpasını vəd etmişdi. Ancaq elektron icazə tələbi əksini göstərir, bu, insanların hərəkət azadlığını məhdudlaşdırır.
Bu “islahat”ın əsas izahı belədir ki, məqsəd qeyri-qanuni miqrant axınının öhdəsindən gəlmək və ölkəni terrorçulardan qorumaqdır. Hesab olunur ki, başqa yol yoxdur, qeyri-qanuni miqrant axını dumanlı ada üçün təhlükədir. Böyük Britaniya qlobal tendensiyanı izləyir və öz təhlükəsizliyini inzibati üsullarla qorumağa çalışır.
“Qlobal tendensiya” dedikdə, ABŞ, Almaniya, Fransa, Rusiya və bir çox başqa ölkələrdə qanunsuz miqrantlara qarşı başlanmış total kampaniya nəzərdə tutulur. Artıq heç bir ölkə kütləvi şəkildə miqrant qəbul etmək istəmir. Böyük dövlətlərin belə bir addım atması halında hansı ölkənin qanunvericiliyində və inzibati sferasında boşluq olarsa, məhz həmin ölkənin mühacir selinə məruz qalacağı qaçılmazdır. Çünki müharibə, təhlükəsizlik, kasıblıq səbəbindən öz vətənindən çıxmış miqrantlar mütləq hansısa bir ölkəyə daxil olmalıdırlar. Onlar üçün o qədər də fərqi yoxdur, istənilən Avropa ölkəsi onların despotizm və kasıblıq yuvası olan, lokal toqquşmalar gedən vətənlərindən yaxşıdır.
Bu səbəbdən Britaniya “zəif bənd” olmaq istəmir və sərhədlərini miqrantların üzünə bağlayır. Onsuz da bu ölkədə dünyanın hər yerindən gəlmiş qanuni miqrantlar kifayət qədərdir.
Elektron səyahət icazəsinin (qısaca ETA) alınması isə xüsusi İnternet tətbiqi vasitəsilə həyata keçirilir. Britaniyaya daxil olmaq istəyən şəxs bioqrafik məlumat və fotoşəkili olan ərizə təqdim etməlidir. Ərizəçi həmçinin, səfərinin məqsədi ilə bağlı bir sıra suallara cavab verməlidir. ETA müraciətlərinə baxılması az vaxt aparır (bəzən hətta saatlar deyil, dəqiqələr). Lakin bu, Böyük Britaniya və Aİ arasında rəsmi olaraq mövcud olan vizasız rejimə həqiqətən də uyğun gəlmir. Sənədin alınması hələlik 10 funta başa gəlir, ancaq onun dəyərinin artacağı, aprelin 9-da 16 funt olacağı nəzərdə tutulur.
ETA almaqdan azad ediləcək yeganə ölkə İrlandiyadır. Əks təqdirdə, Şimali İrlandiyada katoliklər və protestantlar arasında münaqişəyə son qoyan “Yaxşı cümə sazişi”nin pozulmuş olardı. Müqavilə bütün adada hərəkət azadlığını nəzərdə tutur.
ETA sistemi ilk dəfə 2023-cü ildə Qətər vətəndaşları üzərində sınaqdan keçirilib. Sonra onun tətbiq olunduğu ölkələrin dairəsi genişlənib. Əvvəlcə elektron icazələrin alınması üçün tələblər Körfəz ölkələrinin sakinləri üçün məcburi olub, daha sonra ABŞ, Kanada, Cənubi Koreya, Yeni Zelandiya və Argentinaya yayılıb.
Avropa İttifaqında vətəndaşlığı və ya yaşamaq icazəsi olan şəxslər üçün ETA-nın tətbiqi hökumət tərəfindən Aİ-yə qeyri-qanuni yollarla gələn və orada hansısa yolla leqallaşdırılan terrorçulara və qeyri-leqal miqrantlara qarşı effektiv müdafiənin yaradılması zərurəti ilə izah olunur. Əvvəllər məhkum olunmuş və hətta axtarışda olan əcnəbilər asanlıqla Böyük Britaniyaya daxil ola bilirdilər. İndi miqrasiya xidmətləri ümid edir ki, onlar bunu bacarmayacaqlar. Bundan əlavə, ETA alanların elektron keçid məntəqəsindən keçmək və hətta sərhəd rəsmiləri ilə əlaqə saxlamamaq hüququ var.
İrlandiyalılarla yanaşı, iki pasporta sahib olan Aİ və Böyük Britaniya vətəndaşları, miqrasiya və ya rezident statusu olanlar, eləcə də ölkə ərazisindən tranzit keçənlər elektron icazə almamaq hüququna malikdirlər. Sonuncu güzəşt Britaniya aviadaşıyıcılarının xahişi ilə edilib. Əks təqdirdə, xüsusilə “Hitrou” hava limanında sərnişin axını kəskin şəkildə azala bilərdi.
Yeri gəlmişkən, oxşar sistemlər ABŞ, Kanada və Cənubi Koreya daxil olmaqla digər ölkələr tərəfindən də istifadə olunur. Buna görə də ingilislərin bu tətbiqi Brüsseldə heç bir hiddətə səbəb olmayıb. Ancaq “Breksit”in nəticələrini yumşaltmağa çalışan Starmer hökumətinin avropalılara münasibətdə belə bir tətbiqi suallar yaradır. Starmer mayın 19-da keçiriləcək sammitdə Aİ ölkələrindən olan həmkarlarıyla Aİ ilə əlaqələrin mümkün qədər bərpası barədə danışacaq.
Bildirilir ki, Brüssel özü də oxşar sistemi tətbiq etməyi planlaşdırır. İlkin olaraq, bu, 2026-cı ildə baş verəcək. Sonra Aİ-nin Moldova və Ukrayna kimi bir çox ölkələrlə, o cümlədən postsovet məkanından olan ölkələrlə bağladığı vizasız sazişlər əsasən amortizasiya olunacaq.
Bu, əlbəttə, zərurət üzündən tətbiq edilən məhdudlaşdırmadır. Avropada miqrasiya problemləri çox kəskinləşib və bu sahədəki xaosa necəsə son qoyulmalıdır. Britaniyanın La.-Manş boğazıyla Avropa qitəsindən ayrılması bu ölkəyə qaçaq yolla gələn miqrantlardan xilas olmağa imkan vermir.
Orası da var ki, bütün ölkələr Britaniya kimi etsələr (təbii ki, məcburən edəcəklər), o zaman Şengen zonasının təhlükəsizliyi sual altına düşəcək, son nəticədə Şengen vizası da əhəməyyətini itirəcək.
Avropa ölkələrinin vətəndaşlarından elektron səyahət icazəsi tələb edən Böyük Britaniya başda Rusiya olmaqla digər bu kimi ölkələrin vətəndaşlarına münasibətləri də sərtləşdirir. Onların da FIRS sistemində (“Xarici təsirlərin qeydiyyatı sxemi”) qeydiyyatdan keçmələri tələb olunacaq.
Araz Altaylı, Musavat.com
ƏLAQƏLİ XƏBƏRLƏR
XƏBƏR LENTİ
04 Aprel 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ