Onlayn ictimai-siyasi qəzet
"Trampın neft qiymətləri ilə bağlı fikirləri qarışıqdır, 2025-ci ildə..." - Rusiyalı analitik
ABŞ seçkiləri, Yaxın Şərqdəki hadisələr, Çində tələbin azalması, əsas məzənnənin artması - bütün bu hadisələr neft bazarına təsir etməyə bilməzdi və 2025-ci ildə də təsirini davam etdirəcək.
Musavat.com Rusiya mediasına istinadən xəbər verir ki, bunu enerji hüququ və siyasəti sahəsində tədqiqatçı Anna Butenko bildirib.
O əlavə edib ki, 2025-ci ildə neftə tələbatın artım tempi gözlənilir:" Qlobal agentliklərin proqnozları sutkada 1-1,5 milyon barel artım diapazonunu və ya illik müqayisədə təxminən 1,2% artımı təxmin edir ki, bu da təxminən son 20 ildə orta göstəriciyə uyğundur.
Asiya ölkələri artımın aparıcı qüvvəsi olaraq qalır. Bununla belə, Çinin rolu əhəmiyyətli dərəcədə azalacaq, yerini Hindistan və digər Asiya ölkələrinə verəcək, onlar birlikdə tələbatı sutkada 0,48 milyon barel artıracaq (ABŞ-ın Energetika Nazirliyinin məlumatına görə). Eyni zamanda, bütün tələbatı "OPEC+"-dan kənar ölkələrdən hasilatın artması ilə təmin etmək olar: ABŞ, Kanada, Braziliya və Qayana birlikdə gündəlik 1,2-1,5 milyon barel artım təmin edə bilər. Bu, "OPEC+"-ın bazara geri qaytarmaq istədiyi barelləri potensial “artıq barel” aşması mənbəyi kimi tərk edir.
Hazırda OPEC+ ehtiyat gücü çox yüksək səviyyədədir – sutkada 6 milyon bareldən çoxdur. Bu vəziyyət kotirovkalara təzyiq etməkdə davam edir və onların daha da yüksəlməsinə imkan vermir. OPEC+ bazarda balanslaşdırıcı rolundan xəbərdardır və çox güman ki, kvotanın yumşaldılmasını gecikdirməyə davam edəcək və çətin ki, gələn ilin tədarüklərini əhəmiyyətli dərəcədə artırmağa qərar versin. Proqnozuma görə indiki səviyyəyə yaxın qiymət səviyyəsi - 70-80 dollar/barel olacaq. 2025-ci ildə orta qiymətlərin bu il gözlənilən 80-81 dollar/barel həddini aşması ehtimalı olduqca aşağıdır".
Analitik qeyd edib ki, gələn il neft qiymətləri üçün əsas risk faktoru əsasən Asiya ölkələrində tələb artım tempi olacaq:" 2024-cü il üçün əsas mənfi sürpriz Çində artımın yavaşlaması oldu.
2025-ci ildə əksər qlobal enerji agentlikləri Çində tələbatın orta səviyyədə artacağını proqnozlaşdırır. Analitiklər Çin hökumətinin iqtisadi stimullaşdırıcı tədbirlərinin effekt verəcəyini gözləyirlər. Bununla belə, xoşagəlməz sürprizlər təhlükəsi hələ də qalmaqdadır.
Digər risk faktoru OPEC+ daxilində nizam-intizamdır. Alyansın bütün üzvləri bazar payı hesabına qiymətləri istehsalçılar üçün rahat səviyyədə saxlamaq üçün istehsalı məhdudlaşdırmağa razılaşa bilmirlər".
Tədqiqatçıya görə, ABŞ-nin bu yaxınlarda seçilmiş prezidenti Donald Trampın proqnozlaşdırılan neft qiymətləri ilə bağlı fikirləri kifayət qədər qarışıqdır. Bir tərəfdən, neft-qaz sənayesi üçün tənzimləyici maneələrin azaldılmasına və iqlim gündəliyindəki məhdudiyyətlərin yumşaldılmasına diqqətini ifadə edir, bu da nəzəri olaraq investisiyaların artmasına və istehsalın artmasına səbəb olmalıdır. Trampın həmçinin Çinlə dünyanın ikinci ən böyük neft istehlakçısının iqtisadiyyatına zərbə vura və tələbata mənfi təsir göstərə biləcək əhəmiyyətli ticarət maneələri tətbiq etmək planları var.
Digər tərəfdən, Trampın andiçmə mərasimi İran və Venesuela tərəfindən daha sərt sanksiyaların tətbiqini vəd edə bilər. Co Baydenin prezidentliyi dövründə bu ölkələr sanksiyalardan yayınaraq gündəlik hasilatı müvafiq olaraq 1,4 milyon və 0,4 milyon barel artıra, ixracı artıra biliblər. Sanksiyaların sərtləşdirilməsinin yeni mərhələsi bazarı bu ölkələrdən əhəmiyyətli həcmdə ixracatdan məhrum edə bilər.
Trampın siyasəti sayəsində ABŞ istehsalının əhəmiyyətli artım potensialına gəlincə, xatırlamaq yerinə düşər ki, ABŞ artıq son 15 ildə fəal şəkildə hasilatı artırır və Baydenin prezidentliyi dövründə də artım heç də səngiməyib. Hazırda istehsalın artımının əsas drayveri Perm hövzəsidir (ABŞ-ın cənub-qərbində böyük çöküntü neft və qaz hövzəsi) hələ pik nöqtəsinə çatmayıb. Hasilatı əhəmiyyətli dərəcədə artırmaq üçün daha çox yeni quyuların istismara verilməsi lazım gələcək, onların zərərsiz qiyməti 65 dollar/bareldən çox ola bilər. (WTI). İstehsalçılar çətin ki, qazma işlərini zərərlə görsünlər, ona görə də hasilatın artması səbəbindən qiymətlərin düşməsi ABŞ-də hasilatın artması potensialını məhdudlaşdıracaq təbii balanslaşdırıcı rolunu oynayacaq.
Neftin qiymətinin azalmasına baxmayaraq, rublun zəifliyi gələn il Rusiya ixracatçılarının mənfəətini dəstəkləməlidir. Birinci İdarəetmə Şirkətinin rublun məzənnəsi ilə bağlı makroanalitik proqnozunu nəzərə alaraq, 2025-ci ildə neftin rubl qiyməti ilə bağlı gözləntilər cari ilin orta göstəricilərini 4-6% üstələyir.
Hər halda, sanksiyaların Rusiya neft istehsalçılarına mənfi təsiri iqtisadiyyatın digər sahələrində olduğu kimi əhəmiyyətli deyil. Rusiya istehsalçıları kifayət qədər uğurla ixrac axınını Şərqə yönləndirdilər. Bu, nəqliyyat xərclərini artırdı, lakin ümumi ixrac həcminə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmədi. Rusiya neftinə “sanksiyalar” üçün endirimlər də nəzərəçarpacaq dərəcədə azalıb: Rusiya Uralının Brent etalonuna endirim zirvədən 30-40 dollar/barelə enib. 10-11 dollar/barelə qədər.
Rusiyadan neft tədarükünün həcmində əsas məhdudlaşdırıcı amil hazırda OPEC+ ilə əməkdaşlıq və iştirakçıların qiymətləri rahat səviyyədə saxlamaq üçün birgə səyləridir. Sanksiyaların ləğvinin Rusiyanın ümumi neft tədarükü həcmlərinə ciddi təsir göstərməsi ehtimalı azdır".
Afaq,
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
23 Yanvar 2025
22 Yanvar 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ