Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Qlobal avtomobil sənayesinin inqilabi kəşfləri – 5 dəqiqəyə şarj, “soyuq” boya, parkinq “əzabı”nı həll edəcək dönən 4 təkərli maşınları qarşılayın!
Gələcəyin xəyal olunan avtomobilləri artıq reallıqdır. Müasir avtomobil haqqında danışarkən adətən özünü idarə edən sistemlər göz önünə gəlir. Hazırda bu texnologiyaların cəm olunduğu avtomobillər fəal şəkildə sınaqdan keçirilir və hətta Çin və Yaponiya kimi ölkələrdə artıq istifadə olunur. Ultra müasir “atsız araba”ların tez bir zamanda Bakı küçələrində peyda olmasını nəzərə alsaq, deyə bilərik ki, yaxın gələcəkdə dünya avtomobil sənayesini silkələyən nümunələri də şəhərimizin küçələrində görə biləcəyik.
Ondan başlayaq ki, bu gün “avtopilotlar” qlobal avtomobil sənayesindəki sıçrayış texnologiyalarından ən az nəzərə çarpanıdır.
"Soyuq" boya konsepsiyası yanacaq sərfiyyatını belə azaldır
Şübhəsiz ki, avtomobil salonundakı havanın qızmar günəş şüaları altında nə qədər istilik yaratması hər kəsə bəllidir. “Nissan” salonun qızmasını önləyəcək, sürücülərin həyatını daha yaxşı edəcək boyanı test edib. Yaponlar avtomobillər üçün yeni “soyuducu” boya hazırladıqlarını elan ediblər.
“Nissan”ın Radi-Cool ilə birgə hazırladığı yeni boya infraqırmızı şüalanmanı əks etdirməyə qadirdir. Və bununla da o, günəş şüalarının qarşısını alan elektromaqnit dalğaları yaradır, avtomobildən gələn enerjini atmosferə yönləndirir.
Yeni boyanın ilk sınaqları göstərib ki, onunla boyanmış avtomobillər günəşdə standartlardan 10-12 dərəcə az qızır. Bu, təkcə sürücü üçün təkmilləşdirilmiş rahatlıq deyil, həm də yanacağa qənaət deməkdir. İstilik keçiriciliyi nə qədər aşağı olarsa və şüşə də daxil olmaqla kuzovun xarici örtüyünün əks etdirici xüsusiyyətləri nə qədər çox olarsa, kabinənin soyudulması və temperaturunun saxlanılması üçün bir o qədər az elektrik və yanacaq sərf olunacaq.
Yeni növ boya texnologiyası hələ inkişafın ilkin mərhələsindədir. “Nissan” artıq avtomobilləri “soyuq” etməyi öyrənib. Bundan əlavə, yeni boya duza, qırılmaya, soyulmaya, cızılmaya, kimyəvi reaksiyalara və s davamlıdır. Yeni örtüyün qoruyucu təbəqəsi tipik avtomobil boyasından təxminən 6 dəfə qalındır.
Parkinq problemini çözəcək avtomobillər gəlir
Bu gün böyük şəhərlərin əsas problem parkinqdir. Bir sıra avtomobil istehsalçıları dayanacaq yerləri axtararkən sürücülərin həyatını asanlaşdıracaq texnologiya üzərində işləyirlər. Hazırda iş 2 istiqamətdə gedir. Bəzi şirkətlər avtomobillərə avtopilot rejimində park etməyi öyrədir. Digərləri isə avtomobillərin gələcəkdə yan tərəfə, yəni səkiyə ciddi şəkildə perpendikulyar şəkildə park edilməsini istəyir. Çinin “IM Motors” şirkəti hazırda belə bir sistem üzərində işləyir. Bu yaxınlarda internetdə bir qadının maşından düşərək qapını bağladığı və avtomobilin yan-yana dayanacağına sürdüyü video yayılıb. Bu, “IM Motors”dan olan avtomobilin tam ötürücülü şassidən istifadə etməsi və arxa təkərlərin böyük bucaq altında dönməsi sayəsində mümkün olub.
Hyundai oxşar sistemi 2023-cü ildə nümayiş etdirmişdi. Amma çinlilərin hər təkərin fırlanma fərqinə görə yana hərəkət edən avtomobili varsa, o zaman koreyalılar sadəcə olaraq təkərlərin hər birinə 90 dərəcə bucaq altında dönməyi öyrədirdilər.
“Müasir elektromobillərdə 1 və ya 2 deyil, 4 elektrik mühərriki ola bilər. Avtomobil istehsalçıları bütün güc komponentlərini bir asqı qurğusuna yerləşdirməyə həvəs göstərirlər. Bu, fərdi fırlanma anının paylanmasını və təkərin istənilən fırlanma bucağını tənzimləməyə imkan verir.
Elektromobillər bir neçə dəqiqəyə şarj olunacaq
Hazırda dünya avtomobil nəhəngləri elektriklə işləyən avtomobillərin şarj olunması zamanının daxili yanma mühərriki olan avtomobillərin yanacaqla doldurulması vaxtına uyğunlaşdırmağa çalışırlar. Məsələn, Çinin Zeekr şirkəti (Geely şirkətinə məxsusdur) artıq ikinci nəsil 75 kVt/saat litium-dəmir fosfatlı Golden Battery akkumulyatoru ilə təchiz edilmiş 007 modelinin kütləvi istehsalına başlayıb. Zeekr iddia edir ki, bu batareyanı 80 faiz doldurmaq üçün cəmi 10,5 dəqiqə lazım olacaq.
Düzdür, Zeekr 007-ni 10,5 dəqiqəyə şarj etmək üçün ultra sürətli elektrik doldurma stansiyaları (ECS) lazımdır.
“Elektrikli avtomobilin doldurulma sürəti birbaşa akkumulyatorun qurulduğu arxitekturadan və doldurma stansiyasının təmin edə biləcəyi doldurma cərəyanından asılıdır. Elektrikli avtomobillərin böyük əksəriyyətində 400 voltluq akkumulyator quraşdırılıb. Daha müasir və bahalı modellər artıq 800 voltluq akkumulyator üzərində qurulub. Bununla belə, bu gün doldurma cərəyanı 250 A limiti olan doldurma stansiyalarında istifadə olunan elektrik kabelləri ilə məhdudlaşır. Elektrikli avtomobil istehsalçıları kütləvi şəkildə 800 volta keçdikdə, stansiya istehsalçıları və doldurma şəbəkələri isə enerji yığmağa başlayanda şarj sürətinin artması baş verəcək. Bunun üçün konnektor başına 500 amperə qədər cərəyan ötürməyə qadir olan maye kabel soyuduculu ECD-lər quraşdırılmalıdır. Belə stansiyalar var, lakin onların quraşdırılması hələ ki, rentabelli deyil. Çünki belə ECD potensialından istifadə edə bilən maşınlar hələ də çox azdır.
Bununla belə, Çində təkcə Zeekr 2024-cü ilin sonuna qədər 1000 ultra sürətli enerji doldurma stansiyası quraşdırıb və belə stansiyaların sayı 2026-cı ilə qədər 10 minə çatdırılacaq. Və 10 dəqiqə ərzində şarj etmək son xəyal deyil. Məsələn, Britaniyanın Nyobolt şirkəti 5 dəqiqədən az müddətdə 10-dan 80 faizə qədər doldurula bilən akkumulyatorlar yaratdığını iddia edir. Dəyişikliklər avtomobilin içərisində də baş verəcək. Məsələn, sükan yeni olmalıdır. İndi mərkəzdə hava yastığı var, yəni sürücünün gözü qarşısında ən qiymətli yer yüksək texnologiya baxımından heç bir şəkildə istifadə edilmir.
Alman şirkəti ZF hava yastığını sükanın mərkəzinə deyil, yuxarı hissəsinə yerləşdirməyi təklif edir. Bu o deməkdir ki, sükanlar bir neçə ildən sonra fərqli ola bilər. “Ənənəvi dairəvi sükan getdikcə keçmişə çevrilir. Getdikcə daha çox qeyri-adi formalı sükan çarxları dəbə minəcək.
E.MƏMMƏDƏLİYEV,
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
25 Fevral 2025
24 Fevral 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ