Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Qaret Consu xatırlamaq
Rusiyalı opera müğənnisi Anna Netrebko Londonda Kral operasında konsert verəcəkmiş, bəzi yoldaşlar buna etiraz etmişlər. Onlar deyir ki, Netrebko Putinin dəstəkləyən birisidir, ona konsertə icazə vermək ukraynalı qurbanların ruhuna təhqirdir.
Bu temanın ucu hardasa bizə də toxunur, çünki Anna xala keçən ilin yayınacan bizim opera manısımız Yusif müəllimin övrəti idi, bir növ, “keçmiş gəlinimiz” adlandırmaq mümkündür. Həmçinin, Anna xala 2018-ci ildə respublikamızın “Dostluq” ordeniylə təltif edilmişdir. Bəzi milli manıslarımız isə “Şöhrət” ordeni həsrətiylə qıvrılırlar, bu yaxında biri açıq intervü vermişdi, deyir ölüb gedəcəm, ordeni ala bilməyəcəm. Təsəvvür elə, insan ömrünün sonlarında nəyin arzusuyla yanıb-yaxılarmış.
Nəsə, mövzu bu deyil. Mövzu “şərurlu” Trampın dünya-aləmi bir-birinə qatmasıdır və elə Netrebko-nun konsertində etiraz edən gözəl insanlar da hardasa gecikmişlər. Bizim məhşur lətifədən çıxarış eləsək, “indiyə Ukrayna qalar?” Dünya lotuları yazıq Ukraynanı şumlayıblar, indi də yerində turp əkmək istəyirlər. Ərdoğan demişkən, turpun böyüyünü.
Opera manısından Putini pisləməyi tələb edən Qərb demokratları gərək Tramp və Mask kimilərinə heç salam verməsinlər, çünki bunlar nəsillikcə Putinə yaltaqlanmaqdadır - ən son Maskın atası BBC-yə intervüdə Putinə elə girişmişdi sanardın bunun əsl oğlunun adı İlon yox, Vladimir imiş. Tərifin, məddahlığın biri bir qəpikdən. Hətta həyasızcasına iddia etdi ki, müharibəni ruslar başlamayıb. Beləsinə nə deyəsən? Heç zad. Sözün bitdiyi andır. Yeganə düzgün üsul odur ki, özünə hörmət qoyan hər kəs Maskın şirkətlərini boykot eləsin. Bu tip pul qazandıqca qudurur.
O cümlədən, Netrebko London operasında oxuyacaq, ancaq ondan qabaq Britaniya baş naziri niyə qaça-qaça Trampın qəbuluna getmişdi, ona kraldan məktub daşıyırdı?
Qaret Cons (1905-1935) adlı ingilis jurnalisti olub. 1932-1933-cü illərdə SSRİ-yə səfər edib, gizli şəkildə Ukraynanın dəhşətli aclıq çəkən kənd bölgələrinə gedib, orda Qolodomoru (Sovet dövründə milyonlarla insanın acından öldüyü kəndli repressiyalarının ümumi adıdır) gözüylə görüb və bu haqda Qərbə, Qərb mediasına ilk informasiya çatdıran adamlardan biridir. Lakin Consun yazıları hər hansı ciddi reaksiya doğurmayıb, hələ əksinə, ABŞ mediası ciddi-cəhdlə onu yalana çıxarmağa çalışıb. Məsələn, “Nyu York Tayms”ın Moskva bürosunun şefi Uilyam Dyuranti (oxu: Taker Karlson) KGB-dən aldığı gizli göstərişlə saxta məqalələr dərc edir, SSRİ-də aclıq olmadığını yazırdı. Cons bunu belə izah edirdi ki, əslində Qərb “demokratlarına” həqiqət, ədalət, insan hüquqları lazım deyil, onlar ilk növbədə Stalinlə, SSRİ ilə diplomatik əlaqələr, siyasət qurmağa çalışırlar, ona dəzgahlar satıb Ukrayna kəndlilərindən müsadirə edilən taxılı sümürürlər. Qaret Consun həyatı və həmin mübarizəsi kinoda da əksini tapıb, 2019-cu ildə polyak rejissoru Aqneşka Holland eyni adlı “Qaret Cons” filmini çəkib. O filmə və son illər Ukraynanın başına gələnlərə baxanda heyrətlənməyə və o məşhur aforizmi xatırlamaya bilmirsən: “Tarixi unudanda o, təkrar olunur və bir dəfə faciə, bir dəfə komediya şəklində”. Hələlik Ukrayna təkrarın faciəsini yaşayır, komediyasından Allah saxlasın, çünki bəzən onun nəticələri faciədən ağır olur.
Qaret Cons-un “Nyu York Tayms”a yazdığı etiraz məktubundakı bu hissə isə çağdaş jurnalistlər üçün (təkcə Rusiya, Ukrayna, Qərbdə deyil) olduqca ibrətamizdir: “Jurnalistlərə yazmağa icazə verilir, ancaq senzura onları evfemizm (qadağan edilmiş sözlərin yumşaq formaları - Z.H.) və kiçiltmə ustalarına çevirib. Ona görə də onlar ”aclıq"ı nəzakətlə “ərzaq çatışmazlığı” adlandırırlar, “acından ölməyi” isə “doyunca yeməməkdən yaranan xəstəliklərdən ölənlərin tezliyində artım” kimi yumşaldılmış formalara salırlar".
Zamin HACI 
XƏBƏR LENTİ
05 Aprel 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ