“Dünyada beynəlxalq hüquq və münasibətlər iflic olub”

Ermənistan Qarabağı işğalda saxladığı 30 ildə və ərazilərimizi tərk etdikləri dönəmdə bu bölgəni başdan-başa minalayıb. 2020-ci ildən indiyədək işğaldan azad edilmiş zonada 300-dən çox Azərbaycan vətəndaşı, 10-dan çox Rusiya sülhməramlı kontingentinin hərbçiləri minaya düşüb. 

Ermənistan mina terroruna görə məsuliyyət daşıyır və buna görə cəzalandırılmalıdır. Ən azı ona görə ki, müharibədən sonra verdikləri mina xəritələrinin saxta olduğunu artıq özləri də etiraf edir. 

Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan Ermənistanda başqa mina xəritələrinin olduğunu etiraf edib!

Ermənistan XİN rəhbəri minalarla bağlı yeni məlumatların Azərbaycana ötürüləcəyini istisna etməyib. 

Eyni zamanda Ararat Mirzoyan qeyd edib ki, İrəvan iki dəfə mina sahələrinin xəritələrini Azərbaycan tərəfinə ötürüb.

Belə çıxır ki, Paşinyan dünyanı aldadıb və indiyədək gerçək mina xəritələrini gizlədiblər. Bunun məsuliyyəti varmı? Faktiki, mina terrorunun davam etməsi üçün xəritələri gizlətməyin beynəlxalq hüquqa görə cəza mexanizmi varmı? Azərbaycan buna görə beynəlxalq məhkəmələrə müraciət etməlidirmi?

Demokratik Maarifçilik Partiyasının sədri, deputat Elşən Musayev hər kəsin kimliyinin hər kəsə məlum olduğunu qeyd etdi: “Ermənilərin bizə qarşı ünvanladığı absurd iddia və ittihamların əsas səbəblərindən biri də məhz budur: öz törətdiyi cinayətlərdən yayınmaq, mövzunu dəyişmək və qabaqdangəlmişlik etmək.

Hərgah, hər kəsə məlumdur ki, kim kimdir. Eyni zamanda bütün faktlar da onu göstərir, ona dəlalət edir ki, əsl fitnəkar, riyakar ermənidir. O erməni ki, illər boyunca ağılasığmaz müharibə cinayətlərini törədib, bütün rəzalətlərə imza atıb, hər alçaqlığı edib. Və indi də hələ arsız-arsız xarici işlər nazirinin dili ilə mina xəritələrinin düzgün verilməməsindən danışırlar. Sanki böyük qəhrəmanlıq ediblər. Sanki fəxr ediləsi, qürur duyulası bir şeymiş. Paşinyan öz aləmində manevr edir. Amma əslində bunun adı manevr deyil, qeyri-ciddilikdir. Eyni zamanda növbəti cinayətin etirafıdır, düşmənçiliyi də kişi kimi edə bilməməyin göstəricisidir.

Sadəcə, mənim üçün çox maraqlıdır ki, ayrı vaxt demokratiyadan, insan haqlarından danışan Avropa təsisatları niyə görəsən məlum açıqlamaya münasibət bildirmir? Niyə bu qədər vacib mövzunun (hadisənin) üzərindən sakitcə keçirlər? Niyə demirlər ki, ay Mirzoyan, bu şəkildə sərsəmləmək olmaz?

Əlbəttə ki, deməyəcəklər. Çünki onlar hadisələr üzərindən deyil, tapşırıqlar üzərindən işləyirlər. Tezis gəlsə, dərhal aktivləşəcəklər. Gəlməsə, heç nə olmayacaq.

Bir daha təkrar etmək istəyirəm: Mina mövzusu barədə erməni tərəfin verdiyi açıqlama birbaşa rəzalət və cinayətdir. Bununla bağlı beynəlxalq məhkəmələrə müraciət etmək hüququmuzu isə heç şübhəsiz özümüzdə saxlayırıq. Ermənistan onsuz da enində-sonunda törətdiyi bütün cinayətlərə görə cavab verəcək. İnanın, bu hadisə, bu proses mütləq baş verəcək. Hər kəs əmin olsun".

Rəşad Bayramov

AMİP Ali Məclisinin sədri, politoloq Rəşad Bayramov burada təkcə məsuliyyəti Ermənistanın daşımadığını bildirdi: “Bu, Ermənistanın mina xəritələri ilə bağlı yalanlarının ifşa olunduğu ilk hal deyil. Xatırlayırsınızsa, İkinci Qarabağ savaşından sonra rəsmi İrəvan uzun müddət ərzində onlarda, ümumiyyətlə, hər hansı mina xəritəsinin olmadığını bildirdi və yalnız davamlı təzyiqlərdən sonra həmin xəritələri vermək məcburiyyətndə qaldı. Azərbaycan isə o zaman təqdim olunan mina xəritələri müqabilində erməni əsirləri Ermənistana təhvil verdi. Sonradan məlum oldu ki, Ermənistanın təqdim etdiyi mina xəritələrinin dəqiqlik göstəricisi 25 faizdən də aşağıdır. Və Azərbaycan olaraq biz bu faktı indiyə qədər ən yüksək tribunalardan dəfələrlə bəyan etməyimizə baxmayaraq, Ermənistan yenə də onlardan başqa hər hansı xəritə olmadığını deyirdi. İndi isə Ermənistan xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan, faktiki olaraq, Ermənistanın mina xəritələri ilə bağlı növbəti yalanını ifşa edərək onlarda başqa mina xəritələri olduğunu da etiraf edib. Yəni başqa sözlə desək, Mirzoyan bu bəyanatı ilə Ermənistanın xəritələri gizlətməklə faktiki olaraq mina terrorunu davam etdirməkdə israrlı olduğunu nümayiş etdirmiş oldu. Ümumiyyətlə isə ermənilər tərəfindən ərazilərimizdən 1.5 milyondan çox mina basdırıldığı faktlarla təsdiq olunub. Azərbaycan dünyada mina ilə ən çox çirkləndirilmiş ölkələr arasındadır. Ermənistanın keçmiş təmas xəttinin arxasında yerləşən yollarla yanaşı, qəbiristanlıqlara, mülki təyinatlı digər obyektlərə də tələ xarakterli minalar yerləşdirdiyi hər kəsə məlum olan faktdır. Ermənistan mina xəritələrini təqdim etməməklə "Müharibə qurbanlarının müdafiəsi haqqında" 1949-cu il 12 avqust tarixli Cenevrə konvensiyalarını, BMT-nin 1999-cu ildə qəbul etdiyi “Piyadalara qarşı minaların tətbiqi, ehtiyatının toplanması, istehsalı və verilməsinin qadağan edilməsi haqqında” Konvensiyanın müddəalarını kobud şəkildə pozmaqda davam edir. Bu beynəlxalq sənədlərə görə, münaqişə tərəfləri müharibə başa çatdıqdan sonra minalardan təmizlənəcək sahələrin xəritələrinin təhvil verilməsi ilə bağlı, eləcə də piyadalara qarşı minalardan istifadə etməyəcəkləri barədə öhdəlik götürürlər. Odur ki, Azərbaycanın beynəlxaq hüququn norma və prinsiplərini pozmaqda davam edən Ermənistanla bağlı beynəlxalq məhkəmələrə müraciət etmək hüququ var və bu hüquqdan da istifadə olunmalıdır.

Onu da qeyd edim ki, bu cinayətlərə görə məsuliyyət təkcə Ermənistanın üzərinə düşməməlidir. Eyni məsuliyyət həm də bütün bu baş verənlərə göz yuman, xəritələrin verilməməsinə görə Ermənistana təzyiq göstərməyən ayrı-ayrı dövlətlərin, beynəlxaq qurumların üzərinə düşür".

Səxavət Məmməd

Hərbi ekspert Səxavət Məmməd isə Azərbaycanın öz gücünə bu minalardan ərazilərimizi təmizləmək məcburiyyətində qaldığını vurğuladı: “Ermənistan ayrı-ayrı vaxtlarda mina xəritələrinin olmasını etiraf edib. Müharibədən dərhal sonra Ermənistan bunu danırdı, hətta işğal faktını da boynundan atırdı. Ancaq sonradan etiraf etməyə başladı. Ermənistanın xarici işlər naziri etiraf edib ki, onlarda mina xəritələri var. Onu da etiraf edib ki, iki dəfə mina xəritələri Azərbaycan tərəfinə ötürülüb. Məsələ ondadır ki, Azərbaycan tərəfinə ötürülən xəritələrin biri tamamilə boş çıxmışdı. Xəritə üzrə axtarış aparılan zaman mina çıxmamışdı. Birində isə qismən minaya rast gəlinmişdi. Yəni Ermənistan Azərbaycanı mina xəritələri ilə bağlı iki dəfə aldadıb. İlk başda erməni tərəfi bu xəritələri Azərbaycana təzyiq vasitəsi kimi istifadə edirdi. Azərbaycan tərəfi ərazilərin minalardan təmizlənməsi prosesinə ciddi maliyyə və insan resursu ayırdığını, bundan əlavə, psixoloji təzyiqin keçərsiz olduğunu anladıqdan sonra dirənişin mənasız olduğunu anladı. Hesab edirəm ki, erməni tərəfinə mina xəritələri ilə basqı etmək gərəksizdir. Yəni erməni tərəfinə bunu şərt kimi irəli sürdükcə, onlar əllərində kozur olduğunu düşünür və bunu əllərində vasitəyə çevirir. Kim qarantiya verə bilər ki, verəcəkləri mina xəritələri gerçək olacaq, yenə aldatmayacaqlar? Bundan əlavə, Qarabağda minalanmış ərazilərinin tam xəritəsini çıxarmaq mümkün də deyil. Xüsusilə birinci müharibə zamanı pərakəndəlik, xəritələrlə işlənməyən minalar basdırılıb. Ona görə də Azərbaycan tərəfi məcburdur ki, bütün əraziləri öz gücünə təmizləsin. Ermənistan tərəfinin bununla bağlı məsuliyyətə cəlb ediləcəyini düşünmürəm. İşğal faktı, kütləvi ölümlər, etnik təmizləməyə görə məsuliyyətə cəlb edilməyən Ermənistanın hansısa beynəlxalq qurum, hüquq tərəfindən məsuliyyətə cəlb ediləcəyi inandırıcı deyil. Nəzərə almaq lazımdır ki, dünyada beynəlxalq hüquq və münasibətlər iflic olub. Ona görə də indiki məqamda nəyəsə ümid etmirəm”.

Cavanşir ABBASLI,
“Yeni Müsavat”