Onlayn ictimai-siyasi qəzet
İrəvan xəyanət etsə də, Kreml məhz Bakıya hücuma keçib: Rusiya imperializmi yenidən real təhlükəyə çevrilir
Rəsmi İrəvan Rusiyaya arxa çevirərək, "Qərbə qaçmaq" siyasəti yürütsə də, Kreml Ermənistana münasibətdə müəmmalı şəkildə tolerant olmağı bacarır... Ancaq Azərbaycanın haqlı tələbləri Rusiyada qəbuledilməz hesab olunur və Kreml bütün arsenalı ilə ölkəmizin üzərinə "hücuma keçməyə" cəhd göstərir...
Kremin israrla davam etdirdiyi indiki xarici siyasət kursu Rusiyanı "geopolitik uçuruma" doğru sürükləyir. Belə ki, Kremlin davranışları Rusiyanın imperialist hədəflərinə bağlı qaldığını birmənalı şəkildə təsdiqləyir. Hər halda, Kreml qonşu dövlətlərlə dostluq və normal qonşuluq münasibətlərinə qətiyyən hazır olmadığını biruzə verməkdədir. Və Kremldə hələ də bunun ilk növbədə Rusiyaya qarşı yeni problemlər yaratmaqda olduğunu qəbul etmək istəmirlər.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Kremlin mövcud xarici siyasət prioritetləri Rusiyanı Ukraynada "savaş bataqlığı"na salıb. Çünki Rusiya siyasi dairələri Ukraynanın müstəqil xarici siyasət yürütmək istəyinin suveren bir dövlətin hüquqları sırasına daxil olduğunu anlamaqda çətinlik çəkirlər. Kremldə hesab edirlər ki, Ukrayna vaxtilə keçmiş SSRI-nin tərkibinə daxil olduğundan indi də Rusiyanın imperialist maraqlarına xidmət göstərməkdə davam etməlidir. Və bu səbəbdən də, Rusiya nəzarətdən çıxmaq üzrə olan Ukraynaya savaş açdı.
Ancaq nə qədər qəribə də olsa, Kreml Ukrayna ərazilərini işğal etsə də, bu müharibəni xüsusi hərbi əməliyyat adlandırır. Halbuki, heç bir dövlətin hər hansı müstəqil ölkə ərazisində xüsusi əməliyyat aparmaq hüququ yoxdur. Əsl reallıq isə ondan ibarətdir ki, Rusiya müharibə apardığı Ukraynanın beynəlxalq hüquqla tanınmış ərazilərini hərbi zorakılıqla işğal edib. Və Kremlin öz işğalçı davranışlarını müxtəlif absurd təqdimat cəhdləri ilə ört-basdır etməsi sadəcə, mümkün deyil.
Bütün bunlar onu göstərir ki, Kremlin postsovet dövlətlərinə qarşı imperialist yanaşma tərzi qətiyyən dəyişməyib. Rusiyanın bu imperialist yanaşma vərdişləri ilə keçmiş SSRI-nin artıq mövcud olmayan sərhəd trayektoriyası daxilində öz əvvəlki mövqelərini bərpa etməsi qətiyyən mümkün deyil. Kremldə artıq tam dəqiqliyi ilə anlamalıdırlar ki, Rusiyanın mövcud xarici siyasət kursu strateji tərəfdaşları və müttəfiqləri özündən uzaqlaşdırmaqdan başqa heç nəyə yaramır. Və Kremldə son baş verənlərdən ciddi nəticələrin çıxarılması Rusiyanın gələcək taleyi baxımından da böyük önəm daşıya bilər.
Ancaq Kreml imperialist davranışlarından imtina etmək niyyətindən uzaqdır. Əksinə, Rusiyanın hegemonluğunu ön plana çıxartmaq məqsədi güdən aqressiv vərdişlərinə maksimum səviyyədə sadiq qalmağa çalışır. Xüsusilə də, qonşu ölkələrlə münasibətlərini birmənalı şəkildə Rusiyanın maraqları üzlərindən idarə etməyə üstünlük verir. Bu, təktərəfli xarakter daşıdığından Kreml strateji tərəfdaşlıq münasibətlərində olduğu ölkələrlə bərabərhüquqlu əməkdaşlıqdan yayınmağa çalışır. Və nəticədə postsovet dövlətləri mümkün qədər Rusiyadan məsafə saxlamağa üstünlük verirlər.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Rusiyanın Azərbaycana münasibəti də, əslində, digər postsovet ölkələri ilə əlaqələrindən elə də fərqlənmir. Yeganə önəmli fərq yalnız odur ki, Azərbaycan artıq Rusiyanın təsir dairəsində deyil. Kremlin rəsmi Bakıya hərbi və siyasi təzyiq mexanizmləri artıq mövcud deyil. Azərbaycan ərazisində Rusiyanın hərbi bazaları yoxdur. Azərbaycan iqtisadiyyatı da Rusiyaya möhtac deyil. Əksinə, Rusiyanın Azərbaycanla iqtisadi-ticari əlaqələri daha da inkişaf etdirməyə ehtiyacı var. Və bu, rəsmi Bakının Rusiya faktorunu nəzərə almadan müstəqil xarici siyasət yürütməsinə geniş imkanlar açır.
Təbii ki, Azərbaycanın Rusiya ilə bərabərhüquqlu münasibətlərə üstünlük verməsi Kremli ciddi şəkildə qıcıqlandırır. Belə ki, Kreml hələ də Azərbaycanı hansısa mərhələdə Rusiyanın təsir dairəsinə qaytara biləcəyinə ümid bəsləyir. Halbuki, Azərbaycanın NATO üzvü olan Türkiyə ilə strateji hərbi müttəfiq olması Kremlin bu ümidlərini boşa çıxara biləcək əsas faktorlardan biridir. Və Rusiyanın bu reallığı dəyişmək şansları demək olar ki, mövcud deyil.
Ona görə də, Kteml Azərbaycana qarşı hazırda qərəzli münasibətini vaxtaşırı biruzə verməyə çalışır. Belə ki, Kreml onilliklər boyu Ermənistanı Rusiyanın ən müasir hərbi texnikası ilə silahlandlrıb. Rusiya qoşunları vaxtilə Ermənistanın Azərbaycan ərazilərini işğal etməsində birbaşa və dolayısı yollarla iştirak edib. Hətta 44 günlük savaş dövründə belə, Rusiya Ermənistana silah-sursat və hərbi texnika göndərməkdə davam edib. Və bu, Rusiyanın Azərbaycana qarşı "erməni faktoru"na istinad etmək vərdişlərinə sadiq qaldığını təsdiqləyir.
Hazırda Rusiyanın hərbi müttəfiqi Ermənistan Qərbə inteqrasiya siyasəti yürüdür. Rəsmi İrəvan Rusiyanın patronajlığı altında olan qurumlarda, o cümlədən də, KTMT çərçivəsində fəaliyyətini dayandırıb. Rusiya prezidenti Vladimir Putinin həbsinə qərar vermiş Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinə üzvlüyünü təsdiqləyib. Üstəlik, Ermənistanda hazırda rusdilli məktəblər də başlanıb. Və bütün bunlara baxmayaraq, Kreml Ermənistana münasibətdə olduqca tolerant siyasi kurs yürütməkdə davam edir.
Ancaq Kremlin Azərbaycana münasibətdə tolerant olduğunu düşünmək qətiyyən mümkün deyil. Belə ki, Azərbaycan və Rusiya arasında strateji tərəfdaşlıq barədə bəyannamə imzalanıb. Buna baxmayaraq, Kreml Rusiya ərazisində raketlə vurulmuş Azərbaycanın sərnişin təyyarəsi ilə bağlı öz məsuliyyətini etiraf etməkdən israrla yayınır. Bu hərbi cinayətlə bağlı faktları saxtalaşdırmağa, günahı öz üzərindən atmağa cəhd göstərir. Rusiya KİV-ləri isə Azərbaycana qarşı qərəzli kampaniya aparırlar. Və Rusiyaya xəyanət etmiş Ermənistana münasibətdə isə analoji kampaniya qətiyyən müşahidə olunmur.
Digər tərəfdən, Ermənistandan fərqli olaraq, Azərbaycanda yüzlərlə rusdilli məktəblər hələ də fəaliyyət göstərir. Ancaq buna baxmayaraq, Azərbaycanda qeyri-qanuni fəaliyyət göstərən "Rossotrudniçestva" təşkilatının qadağan olunmasını az qala düşmənçilik kimi qələmə verməyə çalışırlar. Kremlə yaxın siyasi dairələr buna qarşılıq olaraq, Rusiyada yaşayan Azərbaycanlıların deportasiya və həbs olunması tələblərini gündəmə gətirirlər. Və bu, Rusiyanın Azərbaycana qarşı qərəzli mövqeyinə sadiq qaldığını göstərir.
Belə anlaşılır ki, Ermənistan Rusiyaya xəyanət edərək, Qərbə qaçmaq siyasəti yürütsə də, Kreml tolerant olmağı bacarır. Ancaq Azərbaycanın haqlı tələbləri isə Rusiyada qəbuledilməz hesab olunur və Kreml bütün arsenalı ilə ölkəmizin üzərinə hücuma keçməyə cəhd göstərməkdədir. Halbuki, rəsmi Bakı Rusiya və Qərb arasında balansın qorunmasına həmişə həssas yanaşıb. Bu, onu göstərir ki, Azərbaycanın normal münasibətlər umduğu Rusiya bərabərhüquqlu əməkdaşlığa qadir deyil. Və Rusiyadan Azərbaycana heç vaxt strateji tərəfdaş, yaxud müttəfiq olmaz.
Elçin XALİDBƏYLİ,
Siyasi ekspert,
"Yeni Müsavat" Media Qrupu
ƏLAQƏLİ XƏBƏRLƏR
XƏBƏR LENTİ
07 Fevral 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ