Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Çin futbolu ilə bizimkinin fərqi və oxşarlığı - Pekin futbola milyardlar yatırsa da, uğur yoxdur
Milli futbolunun bərbadlığından narazı olan, silsilə uğursuzluqlardan təngə gələn ölkə bir biz deyilik, çoxları bu gündədir. Başda isə Çin gəlir.
Bu günlərdə Çin millisi 2026-cı il futbol üzrə dünya çempionatının seçmə turnirinin Asiya hissəsində Avstraliyanın yığma komandasına 0:2 hesabı ilə uduzub və faktiki olaraq növbəti mundialın final mərhələsinə düşmək şansını itirib.
70,5 min tamaşaçının toplaşdığı Hançjoudakı stadionunda Çin millisinin uğradığı məğlubiyyət ölkədə “milli qürura ağrılı zərbə” kimi qiymətləndirilib. Bu məğlubiyyət 2024-cü il sentyabrında Yaponiya komandasına uduzmaqdan (o zaman hesab 0:7 idi) daha dəhşətli olmasa da, necə deyərlər, fincanı daşıran son damla olub.
Çin mediası bu məğlubiyyəti aşağıdakı ifadələrlə bəzəyib: "Bu, gözlənilməz və məyusedici məğlubiyyət deyil, tam bir çöküş idi - taktikadan icraya, texnologiyadan psixologiyaya qədər" ; "Səbəb nədir? Oyunçuların tənbəlliyi? Bacarıqsız məşqçi? Yoxsa bu, daha dərin sistem çöküşüdür?"; "Çin futbolunun acınacaqlı vəziyyəti" və s.
Eyni ovqat öz ölkəmizdə də olduğundan çinlilərin bu cür hiddətlənməsini anlamaq olur. Ancaq Çinlə bizim durum eyni deyil. Dünyanın ən böyük iqtisadiyyatlarından birinə sahib olan və tezliklə birinci olmağı hədəfləyən, əhali sayına (1 milyard 400 milyon nəfər) görə dünyanın ikinci ölkəsi olan, diş çöpündən tutmuş ta qırıcı təyyarələrə, sualtı qayıqlara qədər milyon cür məhsul istehsal və ixrac edən, təhsildə, səhiyyədə, tikintidə xariqələr yaradan, hər dəfə olimpiadalardan bir pud (16,38 kilo) qızıl-gümüş-bürünc medallar gətirən idmançılar yetişdirən nəhəng ölkə futbolda bir qəsəbəsinə yerləşəcək qədər əhalisi olmayan ölkələrdən geri qalır.
Bizdən fərqli olaraq Çinin hər sahədə öyünə biləcəyi fenomenal nailiyyətləri var, amma futbolu yerin dibindədir. Ona görə də başda ehtiraslı futbol azarkeşi olan dövlət rəhbəri Si Cinpin olmaqla Çin vətənpərvərləri buna həm üzülür, həm də qəzəblənirlər.
Heç demə, Çinin qrup mərhələsində cəmi iki qələbəsi və altı məğlubiyyəti varmış. Çinin C qrupundan növbəti, 4-cü, Asiya seçmə mərhələsinə keçmək üçün yeganə şansı qrupda 4-cü yeri tutmaqdır və bunun üçün iyunda İndoneziya və Bəhreynlə matçlarda qalib gəlmək lazımdır. Amma Çin futbolçularının indoneziyalılarla baş edəcəyi mümkün görünmür. Çünki o komandanın, demək olar ki, bütün oyunçuları Hollandiyada oynayır...
Başqa ölkələrdən fərqli olaraq Çin öz futbol təsərrüfatının inkişafını təbii təkamül prosesinə buraxmır, hər il futbola milyardlarla dollar həcmində yatırım edilir, sırasında braziliyalı futbolçular da olmaqla, dünyanın hər tərəfindən parlaq oyunçular ölkəyə gətirilib milliləşdirilir, avropalı məşqçilər dəvət olunur, yüzlərlə birinci dərəcəli stadionlar tikilir, uşaq futbol məktəbləri yaradılır və s. Məsələn, 2016-cı ildə hökumətin qəbul etdiyi dövlət proqramına uyğun olaraq 20 min futbol məktəbi yaradılıb, 70 min futbol meydançası tikilib, 30 milyon uşaq bu idman növünə cəlb olunub.
2016-cı ilin yazında Si Çinpinin təşəbbüsü ilə ölkənin 2050-ci ilə qədər “futbol super gücünə” çevrilməsini nəzərdə tutan futbolun inkişafı strategiyasını qəbul edilib və həmin il Çin millisi FİFA reytinqində 81-ci yeri tutub. Bu gün Çin millisi reytinq cədvəlində Lüksemburqla və cəmi 160 min əhalisi Kurasao ilə qonşudur.
Bununla belə, Çin yığması bir dəfə, 2002-ci ildə dünya çempionatının final mərhələsində oynayıb və hər üç matçda uduzub (Braziliya, Türkiyə və Kosta-Rikaya).
Ona görə də bu gün Çinin 300 milyonluq futbol azarkeşləri ordusu bu duruma görə səbəb və cəzalandırmaq üçün səbəbkar axtarır. Ölkə millisi 2022-ci ildə Qətərdə keçirilən dünya çempionatına vəsiqə qazana bilmədiyi üçün futbolla əlaqəli məmurlar həbs edilib. Çində belədir: ortada uğursuzluq varsa, demək, səhlənkarlıq var, səhlənkarlıq varsa, demək, bunu edən insanlar var və bu da o deməkdir ki, cəza qaçılmazdır. Yoxsa bəzi ölkələrdə futbol təsərrüfatına ayrılan pulların altından girib üstündən çıxırlar, özləri üçün villa tikdirir, 100-200 minlik lüks avtomobillər alırlar, amma həm cəzasız qalırar, həm də bir az sonra mediada futbolun inkişafından danışırlar.
Çində elə şeylər keçmir. Çin Futbol Federasiyasının keçmiş (2019-2023) prezidenti Çen Xiuyuan bir il əvvəl rüşvət aldığına görə ömürlük həbs cəzasına məhkum edilib, siyasi hüquqlardan və bütün şəxsi mülkiyyətindən məhrum edilib.
Bu qədər xərcə, diqqətə, inzibati canfəşanlığa baxmayaraq, Çində peşəkar futbolu lazımi səviyyəyə çatdırmaq olmur, ona görə də Çin futbolunun gələcəyi azarkeşlərə çox tutqun görünür.
İnternetdə yüzlərlə çinli uşağın mükəmməl şəkildə topla məşq etməsini əks etdirən videolar var: onların məşqçiləri çinli oyunçuları Messi və Ronaldoya çevirməyə çalışırlar. Amma topla adı çəkilən futbolçular qədər jonqlyorluq edən bacarıqlı oyunçular bir araya gələndə ortalığa bir şey çıxmır.
Çin futbolunun bu gündə olması bizim üçün təsəlli ola bilər: “Baxın, bizdən min dəfə çoxdurlar, milyon dəfə varlıdırlar, amma onlarda da alınmır”.
Görünür, futbol elə bir idman növüdür ki, onda uğurlu olmaq üçün fiziki komponentlərlə (boy-buxun, əzələ kütləsi, nəfəs, əzm) yanaşı, mental-psixoloji (iti beyin, fəhm, kollektiv uyumluluq, hövsələ, soyuqqanlılıq və s.) hazırlıq da lazımdır.
Araz Altaylı, Musavat.com
ƏLAQƏLİ XƏBƏRLƏR
XƏBƏR LENTİ
06 Aprel 2025
05 Aprel 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ