Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Ermənistan bu 2 ölkənin qəzəbinin nəticələrini yaşayacaq - “axsaq ördək” sənədə imza atsa da...
Minval.az saytının yazarı Nurani maraqlı məqalə yazıb.
Musavat.com onu Azərbaycan versiyasında təqdim edir:
ABŞ Dövlət Departamentinin rəsmi nümayəndəsinin Vaşinqton və İrəvan arasında strateji tərəfdaşlıq barədə “müzakirə ediləcək bir şey yoxdur” bəyanatına baxmayaraq, müvafiq sənəd 15 yanvar gecəsi ABŞ Dövlət Katibi Antoni Blinken və Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan tərəfindən imzalandı. Maraqlıdır ki, Antoni Blinken bir çox ekspertin fikrincə, ABŞ siyasətinin yazılmamış qaydalarından birini pozub: “axsaq ördək” statusunda olan gedən administrasiya adətən radikal sənədlər imzalamaqdan çəkinir.
Moskvada əvvəlcə Dmitri Peskov, sonra isə Sergey Lavrov bu sənədə münasibətlərini ifadə ediblər: Ermənistan, əlbəttə, suveren bir dövlətdir və kimlə istəyirsə dostluq edə bilər, lakin nəticələr barədə düşünmək lazımdır. Yeni razılaşmanın Rusiyanın imicinə ciddi zərbə olduğu aydındır: ABŞ-ın gedən administrasiyası ilə nümayişkaranə “qucaqlaşmaları” Ermənistanın, yəni Rusiyanın keçmiş forpostu və sadiq satellit tərəfindən həyata keçirilir. Amma Ermənistanın hazırkı iqtisadi asılılığı şəraitində onun Qərbə real yönəlməsindən danışmaq çətindir. Üstəlik, Rusiya Ermənistana real iqtisadi təzyiqlərə hələ başlamayıb. Rusiya neft və qaz qiymətlərindən dəmir yolu tariflərinə qədər təzyiq üçün kifayət qədər vasitələrə sahibdir. Bu şəraitdə ABŞ-ın Ermənistanı Rusiyanın təzyiqindən qorumaq istəyib-istəməyəcəyi və bacaracağı sual altındadır.
Teorik olaraq, ABŞ və Aİ-nin Gürcüstanla münasibətlərindəki ciddi “çətinliklər” fonunda Cənubi Qafqazda əsas tərəfdaş statusunun Ermənistana keçməsi barədə danışmaq olar. Amma bu yalnız nəzəriyyədir. Qərbin əsas biznes maraqları Azərbaycanın regionunda cəmləşib. Logistika isə Gürcüstandadır. Ermənistan yalnız lobbiçilərə və müxtəlif qrant təşkilatlarına ümid edə bilər. Amma bu, işçi siyasət qurmaq üçün möhkəm bir əsas deyil. Gec-tez Qərb əvvəlki prioritetlərinə qayıtmalı olacaq, Ermənistan isə Rusiya və İranın qəzəbinin nəticələrini yaşamalı olacaq.
Nəhayət, bu razılaşmanın necə həyata keçiriləcəyi ilə bağlı tam aydınlıq yoxdur. Antoni Blinken böyük həvəslə yeni administrasiya tərəfindən atılacaq addımları elan edir. O, Mirzoyanla görüşdə ABŞ-ın gömrük və sərhəd nəzarəti üzrə mütəxəssislərinin Ermənistana gələcəyini bildirib. Lakin Ermənistanın sərhədlərinin (Türkiyə və İranla) hələ də Rusiya sərhədçiləri tərəfindən qorunduğu unudulmamalıdır. Üstəlik, Ermənistan Rusiyaya və İrana tətbiq olunan sanksiyaların dolanılması üçün əsas “hab”lardan biri olaraq qalır.
2018-ci ildə ABŞ-ın o zamankı milli təhlükəsizlik müşaviri Con Bolton Cənubi Qafqaza səfəri zamanı İrəvanla İrana qarşı sanksiyaların yerinə yetirilməsi barədə razılıq əldə edə bilməmişdi. Bu isə artıq suallar yaradır: Blinkenin söz verdiyi ABŞ mütəxəssisləri İran-Ermənistan sərhədində nə edəcək? Sanksiyaların pozulmasını sadəcə izləyəcəklər, yoxsa başqa fəaliyyətlər göstərəcəklər?
Ermənistan iqtisadiyyatı böyük ölçüdə Rusiya tərəfindən idarə olunduğu üçün ABŞ-ın burada təhlükəsizlik və iqtisadiyyatla bağlı ciddi dəyişikliklər edə biləcəyi ehtimalı çox aşağıdır. Vaşinqton bu vəziyyəti dəyişmək istəyir? Yoxsa…
İrəvanda bunu böyük bir nailiyyət kimi təqdim edirlər, lakin hətta Amerika Erməni Milli Komitəsinin rəhbəri Aram Hamparyan belə bu sənədi “mənasız kağız parçası” adlandırıb. Onun sözlərinə görə, bu sənəd heç bir real təhlükəsizlik zəmanəti vermir və konkret müddəaları da yoxdur.
Sonda bu “mənasız kağız parçası” Ermənistan üçün ciddi risklər yarada bilər. ABŞ-ın addımları regiondakı gərginliyi artırır və yeni toqquşmalar riskini yüksəldir. Ermənistan üçün bu, özünə zərər verən bir addım ola bilər. ABŞ isə müttəfiqlərinə həmişəki kimi zəif dəstək göstərə bilər. Bu sənəd Ermənistan üçün daha çox problemlər yaradır və nəticədə əsas zərər Ermənistanın özünə dəyir.
Yazının ORİJİNALI BURADA: https://minval.az/news/124442334
Musavat.com
ƏLAQƏLİ XƏBƏRLƏR
XƏBƏR LENTİ
15 Yanvar 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ