Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Erkən ölüm riskini artıran əsl səbəb ÜZƏ ÇIXDI
Yeni araşdırmaya görə, erkən ölüm riskini müəyyən edən əsas amil genetika deyil, ətraf mühit faktorlarıdır.
Oksford Universiteti və digər tədqiqat institutlarının alimləri Böyük Britaniyanın BioBank bazasında 500 min insanın sağlamlıq məlumatlarını və ölüm nisbətlərini təhlil ediblər. Siqaret çəkmə, həyat şəraiti və məşğulluq vəziyyəti kimi amillərin sağlamlığa təsiri öyrənilib.
Tədqiqatın rəhbəri Dr. Austin Argentieri bildirib ki, bir çox xəstəliyin əsas risk faktoru insanın məruz qaldığı ətraf mühit şəraitidir. Onun sözlərinə görə, bu sahəyə qoyulan sərmayələr ictimai sağlamlığı əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdıra bilər.
Araşdırmada erkən ölüm riskini artıran 164 ətraf mühit faktorundan 85-i müəyyən edilib. Qan analizləri göstərib ki, bu amillər bioloji qocalmanı sürətləndirir. Ananın hamiləlik zamanı siqaret çəkməsi, uşaqlıqda boyun qısa olması, ailə gəliri və məşğulluq vəziyyəti bu faktorlara daxildir.
Məlum olub ki, genetik meyl 22 əsas xəstəliyə cəmi 2% təsir edir. Ətraf mühit faktorlarının isə bu riski 17% artırdığı aşkar edilib. Xüsusilə ağciyər, ürək və qaraciyər xəstəliklərinin ətraf mühit təsirlərindən daha çox qaynaqlandığı müəyyən olunub. Bununla belə, döş xərçəngi, prostat vəzi xərçəngi və demans kimi xəstəliklərdə genetik faktorlar daha əhəmiyyətli rol oynayır.
Kembric Universitetindən Dr. Stephen Burgess bildirib ki, bu araşdırma əvvəlki tədqiqatları təsdiqləyir. "Genetika taleyimizi müəyyənləşdirmir, ətraf mühit isə həyatımızı formalaşdırır," – deyə o qeyd edib.
Tədqiqatın bəzi məhdudiyyətləri də var. Nəticələr fərqli ölkələrdə dəyişə bilər və bütün ətraf mühit amilləri nəzərə alınmayıb. Bundan əlavə, bu amillər yalnız müəyyən bir zaman çərçivəsində ölçüldüyü üçün uzunmüddətli təsirləri tam qiymətləndirmək mümkün olmayıb.
Bu araşdırma insan sağlamlığının qorunması üçün həyat tərzinin və ətraf mühit faktorlarının nə qədər önəmli olduğunu bir daha sübut edir.//E-saglam.az
XƏBƏR LENTİ
27 Fevral 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ