Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Ukraynaya tövsiyələri və Qərbin ənənəvi xəyanəti
Bəzən hadisələri geri çevirib baxmaq faydalıdır.
2022-ci ilin aprelində, Ukrayna müharibəsi yenicə alovlanarkən, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Ukrayna xalqına belə bir tövsiyə vermişdi:
“Birincisi, bizim təcrübəmizə əsasən, heç bir halda ərazi bütövlüyünüzün pozulması ilə razılaşmayın. İkincisi, işğal dövründə əldə etdiyim dərs budur ki, öz resurslarınıza güvənməlisiniz. Üçüncüsü, beynəlxalq təşkilatların qərar və qətnamələrinə bel bağlamayın, çünki onların heç bir dəyəri yoxdur.”
Bundan əlavə, Qərb tərəfdaşlarının illərlə Azərbaycana necə yanaşdığını da xatırlatmışdı:
“Mənə Qərb tərəfdaşları deyirdi ki, siz müharibəni uduzmusunuz, işğal faktı ilə barışmalısınız, ərazi bütövlüyünüzə dair mövqeyinizi yenidən nəzərdən keçirməlisiniz. Ancaq mən hər zaman “yox” cavabını verirdim. Məni bu məsələdə barışmaz və inadcıl olmaqda tənqid edirdilər, amma mən yenə də “yox” deyirdim.”
Bu sözlər bu gün, ABŞ Prezidenti Donald Trampın Ukrayna ilə bağlı açıqlamaları fonunda daha da aktuallaşır.
Qərbin “dəstəyi”nin bumeranq effekti
Ukrayna beynəlxalq dəstəyin qaranlıq tərəfi ilə üz-üzə qalıb. Belə bir dəstəyi almaq ilk baxışda xoş görünsə də:
1. Bu dəstək istənilən an dayandırıla bilər.
2. Bunun qarşılığında ağır ödəniş tələb oluna bilər.
3. Qərb belə hərəkətləri ilk dəfə etmir.
1956-cı ildə SSRİ Macarıstan üsyanını tanklarla əzdi. Budapeştə heç kim köməyə gəlmədi.
1968-ci ildə eyni tanklar Praqa baharını əzdi. Dünya yenə susdu.
Qorbaçov dövründə isə Qərb Bakıda 1988-ci ildə Azadlıq meydanında keçirilən dinc mitinqə qarşı tətbiq edilən fövqəladə vəziyyəti “görmədi”. 1989-cu ildə Tiflisdə sovet ordusunun qadınları sapyor kürəkləri ilə döyməsini də “görmədi”.
1990-cı ilin yanvarında Bakıda sovet ordusunun qanlı qətliamı baş verdi. 150-dən çox dinc sakin öldürüldü, şəhər avtobusları, təcili yardım maşınları atəşə tutuldu. Dünya yenə susdu.
Bir il sonra Vilnüsdə və Riqada sovet ordusunun eyni cəza tədbirləri həyata keçirildi. Baltikyanı ölkələr dünya ictimaiyyətinin misilsiz dəstəyini almışdılar, lakin yenə də ciddi reaksiya olmadı.
Qərbin ikili standartları və Azərbaycan
SSRİ dağılandan sonra Qərb hələ də keçmiş sovet respublikalarının müstəqilliyini ciddiyə alıb-almamaq barədə tərəddüd edirdi. Onlar nə Xocalıda 366-cı alayı, nə Laçində Pskov desant diviziyasını “görə bildilər”. Əksinə, erməni təcavüzü dövründə Azərbaycana qarşı 907-ci düzəlişi qəbul etdilər.
1993-cü ildə Abxaziyada Gürcüstan ordusunun mövqelərini formal olaraq “naməlum” qırıcılar bombaladı. Əslində, bu, Rusiyaya məxsus təyyarələr idi. O dövrdə Gürcüstan prezidenti Edvard Şevardnadze idi – SSRİ xarici işlər naziri olmuş, Berlin divarının yıxılmasında iştirak edən bir siyasətçi.
2008-ci ildə Rusiya Gürcüstana qarşı yeni bir müharibə başlatdı. O vaxt Gürcüstanın prezidenti Mixeil Saakaşvili idi – Qərbin “islahatçı lider” kimi tanıdığı bir şəxs. Amma dünya yenə susdu. Hətta Qərbin Talyavini adlı hesabat müəllifləri belə, Rusiyanın birinci atəş açdığını yazmağa cəsarət etmədilər.
Bundan sonra isə Lavrov və Klinton “reset” (yenidən yükləmə) düyməsinə basaraq münasibətləri sıfırlamağa qərar verdilər.
2014-cü ildə Krımın ilhaqına cavab olaraq Qərb nəhayət “ərazi bütövlüyü” və “sanksiyalar” ifadələrini xatırladı. Lakin Budapeşt Memorandumu daha ciddi addımlar nəzərdə tuturdu. Bunun əvəzinə, məsələ “Minsk prosesi”, “Normandiya formatı” və “Ştaynmayer formulu” çərçivəsinə salındı – yəni separatçılar üçün “imtiyazların” müzakirəsinə.
Ukrayna müharibəsinin ilk günlərində Qərb müdaxilə etməkdə tələsmirdi. Bəzi dövlətlər Kremlə “üzqoruma” şansı verməyə çalışırdılar. Hətta Ukraynanın əks-hücum ərəfəsində ABŞ “bürokratik maneələr” səbəbilə yardımını ləngitdi.
İllüziyalara qapılmaq lazım deyil
Buna görə də, Trampın açıqlamalarına görə əsəbiləşmək yox, Azərbaycan Prezidentinin tövsiyələrinə qulaq asmaq lazımdır.
Və unutmamalıyıq ki, İlham Əliyev həqiqətən də müharibəni qazandı.
Nurani Qasımova, Minval.az
XƏBƏR LENTİ
22 Fevral 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ