Onlayn ictimai-siyasi qəzet
31 dekabr həm həmrəylik bayramı, həm də çağırışdır
Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Gününün mahiyyəti və mesajı...
Bir neçə gün sonra bütün dünyadakı azərbaycanlılar Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Gününü qeyd edəcək. Qeyd edək ki, hər il 31 dekabrda qeyd olunan bu bayram dünya azərbaycanlılarını birləşdirən mühüm bir tarix kimi qəbul edilir. Bu gün təkcə bayram deyil, eyni zamanda milli həmrəylik, birlik və özünüdərk ideyalarını əks etdirən simvolik bir gündür. Həmrəyliyə dair bu ideya Azərbaycan xalqının tarixi mücadilələri və milli dəyərlərindən qaynaqlanır.
Xatırladaq ki, Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Gününün əsası 1989-cu il dekabrın axırlarında Naxçıvanda SSRİ-İran sərhədlərinin dağılması zamanı qoyulub. Həmin vaxt Şimali və Cənubi Azərbaycan arasındakı sərhəd dirəkləri dağıdıldı. Noyabrda keçirilən Ali Məclisi xalqın iradəsini bir daha ifadə edərək Cənubi və Şimali Azərbaycan arasında humanitar, mədəni, iqtisadi və qohumluq əlaqələrini bərpa etmək məqsədilə sərhəd çəpərlərinin götürülməsi və mühəndis-texniki qurğuların sökülməsi haqqında qərar qəbul edib. Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının, Azərbaycan Kommunist Partiyasının mərkəzi komitələri, partiyanın yerli orqanları, SSRİ sərhəd qoşunlarının rəhbərliyi buna mane olmaq üçün bütün siyasi və hərbi təsir vasitələrinə əl atdılar, lakin buna baxmayaraq milli fəallar “Sərhəd hərəkatı” adlı bir sıra siyasi aksiyalar həyata keçirdi. Genişlənən demokratik hərəkatın nəticəsində SSRİ-nin dövlət sərhədi boyunca çəkilən sərhəd çəpərləri elliklə söküldü. İlk dəfə olaraq Arazın o tayında, bu tayında olan qohumların, həmvətənlərin ünsiyyət imkanları yarandı, sadələşdirilmiş keçid məntəqələri təşkil edildi. Beləliklə, 1989-cu il dekabrın 31-i Dünya azərbaycanlılarının həmrəylik bayramına çevrildi.
1990-cı ilin noyabr ayının 3-də Türkiyədə keçirilən Birinci Millətlərarası Azərbaycan dərnəkləri qurultayı isə Naxçıvan Muxtar Respublikasından başlanmış sərhəd hərəkatının real davamı kimi milli birlik və həmrəylik yolunda atılan daha bir mühüm addım oldu. Noyabr ayının 5-də qurultayın qəbul etdiyi qərarda 31 dekabr gününün hər il geniş qeyd edilməsi zərurəti irəli sürüldü. 1991-ci ilin 16 dekabrında Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri Heydər Əliyev dünya azərbaycanlılarının birliyini yaratmağın əhəmiyyətini nəzərə alaraq dekabrın 31-ni Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü elan etdi. Bu barədə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisi 6 bənddən ibarət qərar qəbul etdi. Qərarda belə qeyd olunurdu:
- 31 dekabr Dünya azərbaycanlılarının həmrəylik və birlik günü elan olunsun və hər il bayram edilsin.
- Həmin gün Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində iş günü hesab edilməsin.
- 31 dekabrın Dünya azərbaycanlılarının həmrəylik və birlik günü kimi bütün Azərbaycan Respublikasında rəsmi qeyd edilməsi üçün qanunvericilik təşəbbüsü qaydasında Azərbaycan Respublikasının Ali Sovetinə təklif verilsin.
- Naxçıvan Muxtar Respublikasının şəhər və rayon məclislərinə tapşırılsın ki, bayram günləri demokratik təşkilatların iştirakı ilə təntənəli mərasimlər hazırlayıb həyata keçirsinlər.
- Akademik Yusif Məmmədəliyev adına Naxçıvan Dövlət Universitetinə, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Naxçıvan şöbəsinə, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Naxçıvan vilayət şöbəsinə, Xalq Təhsili Nazirliyinə tapşırılsın ki, 31 dekabr Dünya azərbaycanlılarının həmrəylik və birlik gününə həsr olunmuş elmi konfrans keçirsinlər.
- Sərhəd çəpərlərinin bərpa edilməsi qanunsuz hesab edilsin və istehkam qurğularının ləğv edilməsini təmin etmək üçün deputat komissiyası yaradılsın.
Bu fərman həm Azərbaycanın daxilində, həm də ölkədən kənarda yaşayan azərbaycanlıların birliyini təmin etmək, onların milli mənsubiyyətinə olan sevgisini artırmaq məqsədini daşıyırdı. O gündən etibarən, həmrəylik günü bütün azərbaycanlılar üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edən bir tarixə çevrildi.
Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü milli birlik, mədəniyyətin qorunması və Azərbaycan xalqının tarixi yaddaşını canlı saxlamaq baxımından əhəmiyyətlidir. Bu gün yalnız Azərbaycanda deyil, dünyanın müxtəlif yerlərində yaşayan azərbaycanlılar tərəfindən də geniş qeyd olunur. Tədbirlər milli musiqi, rəqs, ədəbiyyat və tariximizi əks etdirən proqramlarla zənginləşdirilir.
Müxtəlif ölkələrdə bu günün qeyd olunması fərqli formalarda həyata keçirilir:
Türkiyə: Buradakı azərbaycanlı icmalar Həmrəylik Gününü genişmiqyaslı tədbirlər və mədəni proqramlarla qeyd edirlər.
İran: Güney Azərbaycanda milyonlarla soydaşımız bu günü milli dəyərlərini ön plana çıxarmaq üçün bir imkan kimi görür.
Rusiya: Azərbaycan diasporu bu ölkədə çoxsaylı tədbirlər təşkil edir, yerli və beynəlxalq ictimaiyyətə milli birliyimizin əhəmiyyətini çatdırır.
Avropa ölkələri (Almaniya, Fransa, Böyük Britaniya): Buradakı icmalar milli bayramı Azərbaycan mədəniyyətini tanıtmaq və gələcək nəsillərə ötürmək üçün bir vasitə olaraq qeyd edirlər.
ABŞ və Kanada: Burada yaşayan azərbaycanlılar həmrəylik gününü mədəni proqramlarla, festivallarla və elmi seminarlarla xüsusi qeyd edirlər.
Gürcüstan: Buradakı azərbaycanlı icmalar milli birliyini nümayiş etdirərək bu günü təntənə ilə qeyd edir.
Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü yalnız bir bayram deyil, həm də bir çağırışdır. Bu gün bütün azərbaycanlıların harada yaşamasından asılı olmayaraq, öz milli köklərinə bağlı olmalarını, birlikdə hərəkət etmələrini və bir-birilərinə dəstək olmalarını xatırladır. Həmrəyliyin əsas ideyası Azərbaycan xalqının həmrəyliyini qorumaq, milli dəyərlərini yaşatmaq və gələcək nəsillərə ötürməkdən ibarətdir.
Bu günün əsas mesajı belədir: sərhədlərdən və məsafələrdən asılı olmayaraq, hər bir azərbaycanlı öz xalqına və mədəniyyətinə bağlı olmalı, milli birliyin gücləndirilməsi üçün çalışmalıdır. Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü birliyimizin möhkəmlənməsi üçün əbədi bir simvoldur.
Hazırladı: Xalidə GƏRAY
XƏBƏR LENTİ
25 Dekabr 2024
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ