Onlayn ictimai-siyasi qəzet
“Vətən əldən gedir” fotosu...
Ukraynanın “konstruktiv”, ABŞ-ın “məhsuldar” adlandırdığı bu görüşün Əsgəran dəlixanası ilə nə əlaqəsi?
Əsgəran dəlixanasında olmuş bu söhbəti Qarabağın işğal illərində yaxın dostlara çox danışmışam, bir dəfə yazmışam da. Bu barədə az sonra.
Roma Papasının dəfnindən əvvəl ABŞ prezidenti Donald Trampla Ukrayna lideri Vladimir Zelenskinin kilsənin ortasına stul qoyub söhbət etmələri oradakı bütün fotoları kölgədə qoydu. Əvvəllər qəzetlərdə belə rubrika da vardı: “Şəkilli söhbət”. İndi bu foto da əslində “danışır”. Ukrayna Prezidentinin Aparatının rəhbəri Andrey Yermak görüşün fotosunu dərc edərək onu tək şərhlə müşayiət edib: “Konstruktiv”.Ağ Evin sözçüsü Stiven Çunq da danışıqları çox məhsuldar adlandırıb. Chung digər detalları açıqlamayıb.Yeri gəlmişkən, dəfndən sonra da Trampla daha bir görüşün olacağı deyilsə də, ABŞ prezidenti Romanı dərhak tərk edib. Bildirilir ki, buna səbəb Trampın xanımın ad günü olması ilə əlaqələndirilib...
Zelenski isə bu qısa danışığı “tarixi olmaq şansına layiq” adlandırıb. Ukrayna prezidenti insanların həyatının qorunması və tam atəşkəs məsələlərinin müzakirə olunduğunu deyib.Bu, Trampla Zelenski arasında Ağ Evdəki məlum çəpləşmədən sonra ilk təmasdır. Daha bir qeyd: Ağ Evdə Zelenskini “pencək-şalvar”(kostyum) geyinmədiyinə görə də danlamışdlılar. Ukrayna prezidenti Trampla görüşə(həm də Papa ilə vida mərasiminə)bu dəfə qara kamuflyaj geyinməyi seçmişdi...
Tramp son bir neçə həftədir ki, Moskva və Kiyev arasında ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi danışıqlarda Zelenskinin əngəl olduğunu işarə edirdi. Lakin Zelenski ilə görüşdən sonra Tramp Putini son bir həftədə ikinci dəfə danışıqlarda maraqlı olmamaqda suçlayıb. "Putinin son günlər mülki ərazilərə, şəhərlərə və qəsəbələrə raket atması üçün heç bir səbəb yox idi. Mənə elə gəlir ki, o, müharibəni dayandırmaq istəməyə bilər” deyib və sanksiyalarla hədələyb.
“The New York Times” isə yazır ki, ABŞ Putin tərəfindən səsləndirilən sülh üçün əsas şərtləri – Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Donetsk və Luqansk Xalq Respublikalarından, Xerson və Zaporojya vilayətlərindən çıxarılmasını “ağılsız və həyata keçirilməsi qeyri-mümkün” tələb kimi rədd edib və Kiyevi bu şərtləri dəstəkləməyəcəklərinə əmin edib.
Rusiya mediasının da görüşü müxtəlif başlıqlarla yayıblar. Biri daha cəlbedici idi: “Tabut yanında söhbət...” Media onu da yazır ki, Britaniya və Fransa prezidenti ilə də görüşən Trampı Rusiyaya qarşı “zəhərləyiblər”, hətta “sındırıblar”...
Ukraynanın indiki vəziyyəti hamıya bəllidir. Cəbhınin bütün istiqmətlərində Rusiya üstün mövqedədir. Kiyev Kurskda hələ də qaldıqlarını deyib Putinin vilayətin azad olunması barədə dedilərini təkzib ediblər. Digər mövqelərdə də döyüşlər davam edir. ABŞ-ın “The New York Times” yazdığı kimi Rusiyanın şərtlərindən imtina etdiyi dəqiqdirsə, bu ciddi dönüş deməkdir. Krımın da Rusiya ərazinin kimi tanınması barədə ABŞ-ın təklifi haqda danışılır, amma ortada real heç nə yoxdur...
İndi qayıdaq, həmin fotoya. SSRİ vaxtı (elə indi də) adına psixiatrik dispanser, qısası “dəlixana” dedikləri tibb müəssisələri təkcə “qorxulu yer” deyil, həm də orada işləyənlər üçün yaxşı qazanc mənbəyi idi. Məlumdur ki, təkcə psixi xəstəlikdən əziyyət çəkənlər deyil, sağlam adamlar da hərdən oraya özlərini “saldırardılar”. Mən adının qarşısında “dəli” dedikləri ən azı 4 adamı tanıyırdım ki, ağılları da, sağlıqları da yerində idi. Hətta dövlətin arada onlara işi də düşərdi. Məsələn, bizim şəhərdə günlərin birində iki erməni generalın heykəlləri yoxa çıxmışdı. Şəhərin rus komendantı hay-küy salmışdlı ki, onlar necə yoxa çıxıb. Yerli hökumət gördü ki, bu hadisənin çox səs-küyü çıxacaq, çağırdılar o “dəli”lərdən ikisini, gedib hərbi komendanta dedilər ki, erməni heykəllərini onlar aşırıblar, ürəkləri soyumayıb sonra da dərədən üzüaşağı yumalayıblar. İş bununla da rəsmiləşdi və bitdi...
Əsgəran dəlixanasına da bizim dostun ağdamlı dayısının yolu düşmüşdü, deyəsən, kiminləsə dalaşmışdı, ona da demişdilər ki, çalışsın bir neçə gün psixiatrik xəstəxanada yatsın. Bu da tənbəllik etməyib, dayısının yanına getmişdi. 1987-ci ilin yayı olardı, yəni Qarabağ hadisələri “qapıdaydı”. Deyir dayısının palatasında ona başçəkməyə 5 dəqiqəlik icazə(bəlli necə) alıb. Görüb ki, dayısı çarpayıda, bir nəfər isə çömbəlib düz palatanın ortasında(Zelenski və Tramp kimi) oturub və elə hey nəsə fikirləşir. Xəstə ziyarəti qısa olar, vida vaxtı deyib ki, bu adam kimdir, nə fikirləşir? Dayısı deyib, mən bilirəm, sən də özün soruş. Soruşub. Əhvalatın əsas canı buradır. Dəli deməyək, həmin adam yerindən sıçrayıb, dəmir barmaqlıqlı pəncərədən boylanaraq beləcə də deyib: “Xəbəriniz yoxdur e, vətən əldən gedir...”
Bizə bu söhbəti edəndə təbii ki, gülmüşdük, qaçqınlıqda, yəni vətən əldən gedəndə bu əhvalat artıq mənim üçün mistika, öncəgörmə kimi idi... İndi bu foto da əslində Zelenski Trampa “vətənin əldə getməsi”ni başa salmağa çalışıb.
Trampın açıqlamalarında belə anlaşılır ki, o da indi ayılıb. Sabah nə deyəcək, bu artıq başqa bir mövzudur...
Nazim SABİROĞLU 
XƏBƏR LENTİ
27 Aprel 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ