Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Rus əsgərinin ayağını Gümrüdən kim kəsəcək?
Cənubi Qafqazın yalnız bir ölkəsində rəsmi olaraq Rusiyanın hərbi kontingenti qalıb; Azərbaycandan sonra Ermənistan da... - bir sorğunun müəmması
“Azərbaycan torpağında bir nəfər də rus əsgəri yoxdur”. “Yeni Müsavat” qeyd edir ki, Prezident İlham Əliyev Səudiyyə Ərəbistanının “Əl-Ərəbiyyə” telekanalına müsahibəsində deyib.
Jurnalistin “Siz Azərbaycanın etməyə çalışdığının qarşısını almaq üçün Rusiyanın hər hansı bir hərəkətə əl atacağından qorxmursunuz? Mən coğrafiyanı, dəhliz və sair məsələləri nəzərdə tuturam” sualına cavabında deyib: “Onların Ermənistanda hərbi bazası və bir neçə min nəfərdən ibarət hərbi heyəti var. Eyni zamanda Ermənistanın İran və Türkiyə ilə sərhədi Rusiya sərhədçiləri tərəfindən qorunur. Azərbaycan torpağında bir nəfər də rus əsgəri yoxdur. Beləliklə, Ermənistanda nə baş verə bilər, mən bunu bilmirəm. Lakin mən bu mənfi ssenari haqqında düşünmək istəmirəm”.
Bu arada İrəvanda “ARAR” Fondunun ictimai-siyasi məsələlərlə bağlı keçirdiyi sosioloji sorğunun nəticələri açıqlanıb. Sorğu Ermənistanın bütün ərazisindən təsadüfi seçilmiş abunəçilərin iştirakı ilə telefon müsahibəsi üsulunda aparılıb. Sorğunun nəticələri yaş, (ali və aşağı) təhsil və yaşayış yeri (İrəvan, şəhər və kənd yerləri) üzrə qruplaşdırılıb. Ümumilikdə respondentlərin əksəriyyəti, yəni 58 faizi parlamentin işindən narazıdır. Silahlı qüvvələr və kilsə ənənəvi olaraq yüksək reytinqə malikdir: 62 faiz Müdafiə Nazirliyinin, təxminən 60 faiz kilsənin, 49 faiz polisin işinə yüksək, 24 faiz isə aşağı qiymət verib. Hökumətdən razı olan respondentlərin sayı 28 faiz təşkil edib. 46 faiz isə hökumətdən narazıdır.
Maraqlıdır ki, İrəvana yaxın olan respondentlər hökumətin işindən daha çox narazılığını bildirib. Eyni yanaşma polisdən narazılığa da aiddir. Respondentlərin 60 faizi hökumətin daxili siyasətini yanlış və yalnız 33 faizi düzgün hesab edir, 3,6 faizi cavab verməkdə çətinlik çəkib və ya imtina edib. Respondentlərin 54 faizi hökumətin xarici siyasətini yanlış hesab edir, 38,5 faizi onu dəstəklədiyini bildirib. 7,1 faizi isə cavab verməkdə çətinlik çəkib. Artıq üçüncü ildir keçirilən sorğunun müəllifləri hesab edirlər ki, hər bir uğursuz müxalifət hərəkatı hakimiyyətə dəstəyin artmasına səbəb olur.
Üstəlik, yaşlı nəsil və maddi cəhətdən təmin olunmuş insanlar Azərbaycanla sülhə nikbin baxırlar. Həmçinin diqqətəlayiq haldır ki, respondentlərin yalnız 5 faizi maliyyə cəhətdən təminatlıdır və ardıcıl olaraq hökumətyönlü mövqe nümayiş etdirir. “Sünikdən keçən yolun beynəlxalq sülhməramlılar tərəfindən mühafizə olunması ilə razısınızmı?” sualına sorğuya qatılanların yalnız 34 faizi müsbət cavab verib. Respondentlərin 60 faizdən çoxu isə bununla razılaşmayıb.
“Azərbaycanla danışıqlar və sülh sənədinin imzalanması əsl sülhə gətirib çıxaracaqmı?” sualına gəlincə, respondentlərin 74 faizi buna inanmır, cəmi 25 faizi inanır. Eyni zamanda gənclərin 80 faizi buna inanmır. Əksəriyyət də kilsəni qorumaq üçün birləşməyə hazır olduqlarını deyib. Rusiya bazasının Ermənistan Respublikasından çıxarılması məsələsinə gəlincə, 58 faiz buna mənfi, yalnız 38 faiz müsbət cavab verib. “Ermənistan kiminlə müttəfiqlik əlaqələri qurmalıdır?” sualına 30 faiz Rusiya, daha sonra İran, ABŞ, Hindistan, təxminən 22 faiz isə Avropa İttifaqı ölkələrini qeyd edib.
Göründüyü kimi, ermənilərin 58 faizi rusların 102-ci hərbi bazasının getməsinin əleyhinədir. Heç 40 faiz də onun gedişini dəstəkləmir. Bu, nə dərəcədə real göstəricidir, söyləmək çətindir. Lakin hələ də erməni cəmiyyətində Rusiyaya yeganə müttəfiq kimi etimadın qaldığı görünür. Baxmayaraq ki, Ermənistan İkinci Qarabağ müharibəsində Rusiyadan açıq dəstək və Azərbaycana hərbi müdaxilə gözləyirdi.
Buna rəğmən, 102-ci baza ilə bağlı gözləntilər təəccüblüdür. Bəzi erməni təhlilçilər də belə hesab edir ki, Rusiyanın hərbi varlığına son qoymaq istəyi yalnız Paşinyan hakimiyyətindən gəlir. Yəni iqtidarın istəkləri ilə cəmiyyətin mövqeyi üst-üstə düşmür. Hətta son günlər Gümrüdə bazaya yaxın ərazidə “ruslar getsin” tələbi ilə keçirilən aksiyaların da hökumət tərəfindən təşkil olunduğu iddiaları səslənir. Bu sorğu isə ciddi bir ziddiyyəti üzə çıxarır və Rusiya hakimiyyətinin də “çörəyinə yağ çəkir”.
Bəs Ermənistandan rus çəkməsi nə zaman gedəcək? Paşinyan buna nail olacaqmı? Son sorğu Rusiyanın əlində əsas siyasi arqumentə çevrilə bilmərmi?
Ramil Məmmədli
Hərbi analitik Ramil Məmmədlinin “Yeni Müsavat”a bildirdiyinə görə, yekun sülh sənədi 102-ci hərbi bazanın varlığını əhəmiyyətsiz edə bilər: “Bu hərbi kontingent Ermənistanın təhlükəsizliyinə qarantdır. Müqavilədə belə göstərilib. Bazada isə 4-5 min hərbçi var. Bəlkə də son günlərdə əsgərlərin sayı artırılıb. Amma bu qüvvə Ermənistanın təhlükəsizliyi üçün yetərsay deyil. Düzdür, sərhədlərində də rus hərbçiləri mövcuddur. Hətta bu reallıqda "Ermənistan Rusiyadır və nöqtə" söyləmək mümkündür. Çünki heç bir dövlətin ərazisində başqa ölkənin bu qədər hərbi kontingenti yoxdur. Paşinyan isə yeni təhlükəsizlik zəmanəti qazanmaq istəyir və bunu Qərbdən gözləyir. Avropadan bu qarantiya olmadıqca rus hərbi bazasını çıxara bilməyəcək. Əslində buna ehtiyac yoxdur. Əgər Azərbaycanla barışıq əldə olunubsa, sərhədlərində və Gümrüdə rus hərbçisi qalmamalıdır".
Hərbi ekspertin fikrincə, sorğunun nəticələri şübhə doğura bilər, amma həm də erməni cəmiyyətinin çaşqın, qeyri-müəyyən vəziyyətdə olduğunu, seçim edə bilmədiyini gözlər önünə sərir: “Qarabağ müharibəsindəki məğlubiyyət erməni xalqının psixologiyasına ciddi təsir edib. Onlar rus əsgərinin özlərinin yerinə döyüşəcəyini gözləyirdilər. Bu da olmadı və ağır travma yaşadılar. Sonrakı dövrdə Paşinyanın addımları cəmiyyəti ikiqat sarsıtdı və verilən qərarlar məğlubiyyətin davamı, "corabın sökülməsi" kimi qiymətləndirilməyə başlandı. Ermənilər hələ də sülh sazişinin paraflanmasını hökumətin güzəştə getməsi, yaxud kapitulyasiyası kimi başa düşürlər. Odur ki, seçim yoxdur və bilmirlər Rusiya, yoxsa Qərb tərəfə getsinlər. Bu da özünü Gümrüdəki hərbi bazanın qalıb-qalmaması sorğusunda göstərməkdədir. Sadəcə, bir reallıq var - tərəflər bazanın 2044-cü ilədək qalmasına qol çəkiblər, ortada müqavilə var. Paşinyan onun ləğvi üçün Putini razı salmalıdır. Buna müvəffəq olacağı isə sual doğurur".
Qeyd edək ki, Gümrüdəki hərbi baza Rusiya Müdafiə Nazirliyinin direktivi ilə 1 sentyabr 1994-cü il tarixində keçmiş SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 7-ci ordusunun 127-ci motoatıcı diviziyasının ərazisində yaradılıb. İrəvan qarnizonuna İdarəetmə Qrupu, 123-cü motoatıcı alay, 3624-cü aviasiya bazası, hospital, mənzil-təchizat hissəsi, qarnizon məhkəməsi və rabitə mərkəzi daxildir. Gümrü qarnizonuna isə 128-ci motoatıcı alay, 124-cü motoatıcı alay, 988-ci zenit raket alayı (S-300 ZRK) və 992-ci artilleriya alayı tabedir. Bazanın nəzdində əlahiddə tank, kəşfiyyat, təmir, mühəndis-istehkam, radiasiya-kimyəvi və bakteroloji mühafizə taborları, tank əleyhinə divizion, radioelektron, tibb, komendant bölükləri, prokurorluq, televiziya mərkəzi və s. fəaliyyət göstərir.
Emil SALAMOĞLU,
“Yeni Müsavat”
XƏBƏR LENTİ
30 Avqust 2025
01:19 PUTİN TƏHLÜKƏSİZLİK ŞURASINDA QƏRAR VERDİ – SABAHDAN KREMLİN BÜTÜN İTLƏRİ AZƏRBAYCANA HÜRƏCƏK!
29 Avqust 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ