Onlayn ictimai-siyasi qəzet
COVİD-19 yayda yeni ştamla qayıdır? - koronanın “2-ci nəfəsi”
Həkim: “Hazırda koronavirusla bağlı epidemioloji vəziyyət stabildir, yayda...”
COVİD-in FLiRT variantının yayılması səbəbindən bu yay ABŞ-da koronavirus yoluxmasında sıçrayış baş verə bilər. Bu barədə “Financial Times” Amerika Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması mərkəzlərinin (CDC) məlumatlarına istinadən yazıb.
Materialda qeyd edilir ki, hazırda ABŞ-da FLiRT qrupuna daxil olan KR.2 ştammı üstünlük təşkil edir. CDC-nin məlumatına görə, mayın 11-də başa çatan ən son iki həftəlik hesabat dövründə COVİD-19 yoluxmaların 28,2 faizini təşkil edib. Maraqlıdır ki, martın əvvəlində bu rəqəm cəmi 3,8 faiz olub. Son həftələrdə ikinci ən çox yayılmış ştamm KR.1 ştammı (7,6 faiz) olub. “Bundan əvvəl Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 14 Avropa ölkəsində və İsraildə FLiRT variantlarının müəyyən edildiyini bildirmişdi. Bununla belə, hələ ki orada az sayda yeni yoluxma halları qeydə alınıb”, - nəşr əlavə edib.
Oxşar təhlükə Azərbaycanı da gözləyirmi? Hazırda ölkəmizdə epidemioloji durum necədir? Koronaya yoluxanlar varmı və hansı ştamma? Yayla bağlı gözlənti nədir?
Bu arada, Rusiyada da FLiRT koronavirus variantı aşkarlanıb, lakin bu, böyük təhlükə yaratmır. Rospotrebnadzor bildirib ki, “Omicron” dominant ştam olaraq qalır. “Davam edən monitorinq bizə hətta tək yeni genovariantları da müəyyən etməyə imkan verir. Bütün monitorinq dövrü ərzində 178 yeni FLiRT variantı, o cümlədən KP.2 (üç hal), KP.1.1 (beş hal), KS.1 (170 hal) variantları müəyyən edilib. Onların hamısı digər növlərindən daha böyük təhlükə yaratmır”, - deyə idarədən bildirilib.
FLiRT variantlarının simptomları “Omicron” simptomlarına bənzəyir - hərarət, öskürək, boğaz ağrısı, zəiflik, baş ağrısı, əzələ ağrısı, dad və ya qoxu itkisi. Rospotrebnadzor izah edib ki, COVİD-19-a yoluxma hallarının artması əvvəlcədən proqnozlaşdırılıb və insanların bayram günlərində bir-biri ilə daha tez-tez ünsiyyət qurması ilə bağlıdır. Mütəxəssislər profilaktik tədbirlərə riayət etməyə - əlləri daha tez-tez yumağa, mənzilləri havalandırmağa, iş yerində səthləri və qadcetləri dezinfeksiya etməyə, xəstəlik əlamətləri olan insanlarla təmasdan qaçmağa çağırıblar.
Daha əvvəl departament qeyd edib ki, beynəlxalq GISAID məlumat bazasına əsasən, müxtəlif ölkələrdə FLiRT variantları ilə bağlı yeni KP.2 xəttində artım müşahidə olunur. İlkin məlumatlara görə, KP.2 bütün dünyada dominant ola bilər.
Tibb elmləri namizədi Olqa Ulankina deyib ki, FLiRT ilə yoluxma simptomları ümumiyyətlə bütün əvvəlki ştammlarla eynidir: hərarət, titrəmə, nəfəs darlığı, nəfəs almaqda çətinlik, öskürək, boğaz və əzələ ağrısı, burun tıkanıklığı, qoxu və dadın itirilməsi, bəzən ürəkbulanma və qusma. Ağır formada infeksiya toxunulmazlığı azalmış, xroniki xəstəlikləri (ürək-damar patologiyaları, bədxassəli şişlər, xərçəng, diabet, astma) olan insanlarda baş verə bilər. Risk qrupuna həm də artıq çəkidən və piylənmədən əziyyət çəkən insanlar daxildir".
Virusoloq, biologiya elmləri doktoru Aleksey Aqranovski isə bildirib ki, Rusiyada koronavirus xəstəliklərinin tezliyi immunitet təbəqəsinin və peyvənd kampaniyasının azalması səbəbindən arta bilər. Bundan əvvəl koronavirus infeksiyası ilə mübarizə üzrə operativ qərargah mayın 13-dən mayın 19-dək COVİD-19-a yoluxma hallarının əvvəlki həftə ilə müqayisədə 14,7% artdığını bildirib.
“Xəstəlik zamanla dəyişir, immunitet təbəqəsi azalır, daha çox xəstəliyə yoluxanlar müşahidə olunur. Digər amillər də var: peyvənd kampaniyasının azalması - insanlar peyvənd etməyi və təkrar peyvənd (revaksinasiya) etməyi dayandırırlar, bu da yeni virusun yayılmasını sürətləndirə bilir. Ümumilikdə isə qeyri-adi bir şeyin baş verdiyini söyləmək mümkün deyil. Bu, normal bir vəziyyətdir, narahat olmağa dəyməz”, - virusoloq deyib.
Aleksey Aqranovskinin sözlərinə görə, ABŞ-da ən çox yayılan FLiRT adlı koronavirus ştammı heç bir xüsusi təhlükə yaratmır. “Bildiyim qədər, yeni təhlükəli gərginlik variasiyaları yoxdur”, - deyə alim izah edir. "İndi “Omicron” qrupunun ştamları üstünlük təşkil edir, lakin bu, “Omicron”un subvariantıdır. Onların bir ortaq cəhəti var: çox yoluxucudur, lakin az adam öldürür. Nəticələr bizim üçün kifayət qədər sadədir: qoy ekspertlər vəziyyətə nəzarət etsinlər, hələ ki narahat olacaq heç nə yoxdur. Görünür, epidemiyanın ən təhlükəli hissəsi arxada qalıb".
Mərdan Əliyev
İnfeksionist-hepatoloq Mərdan Əliyev mövzu ilə bağlı “Yeni Müsavat”a fikilərini bildirdi: “Amerikada, Avropada koronavirusun bu variantı yayılmağa başlayıb, orada havalar hələ soyuq keçir. Bu cür yoluxuculuq bununla əlaqəlidir. Virus qripə oxşar əlamətlərlə müşahidə edilir. Əsasən burun axması, iybilmə, dadbilmənin itməsi. Amma bunun patogen, virulentliyi dəqiq öyrənilməyib deyə letallığı da bilinmir. Hər halda, yeni ştamlar daha yüngül gedişə malikdir. Bu virusun yayılması daha sürətlidir. Peyvəndlərə qarşı bir az davamlıdır. Amma peyvəndlərdə olan modifikasiyalar - dəyişikliklər bunun da öhdəsindən gələcək. Bununla belə, yoluxub sağalanlar immunitet əldə ediblər. Peyvənd olunanlar da immunitet əldə edib. Bu da virusu yüngül keçirməyə səbəb ola bilər”.
İnfeksionist hesab edir ki, virus Azərbaycanda yayılmayacaq: “Bizdə artıq havalar da istidir. Bundan sonra havaların daha da istiləşəcəyi gözlənilir. Günəşin aktivliyinin artması, insanların açıq havada daha çox olması bu xəstəliyin yoluxmasının qarşısını alır. Həm də ölkəmizdə hər kəs bu virusa yoluxub sağalıb. Yoluxma olan hallarda da xəstəlik daha yüngül gedişə malik olur. Hazırda koronavirusla bağlı epidemioloji vəziyyət çox yaxşıdır. Yoluxanlar varsa da yüngül keçirirlər. Əksəriyyət xəstəliyi yüngül keçirir və həkimə müraciət etmir deyə rəqəmlərdə də öz əksini tapmır. Yaxın aylarda da ciddi problemin olacağını gözləmirəm. Amerikada, Avropada da yaya doğru virusun səngimə ehtimalı var”.
Afaq MİRAYİQ,
“Yeni Müsavat”
XƏBƏR LENTİ
22 Noyabr 2024
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ