Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Amerikanın Ukraynaya o dəhşətli pisliyi...
Kəşfiyyat məlumatlarının Kiyevə ötürülməsinin dayandırılması hansı fəsadlar törədəcək? - iki fərqli rəy
ABŞ kəşfiyyat məlumatlarının Kiyev hakimiyyətinə ötürülməsini müvəqqəti dayandırıb. Lakin bu barədə müttəfiqlərini əvvəlcədən xəbərdar etməyib. “Blumberq”ə açıqlanmasında avropalı rəsmilərdən biri deyib ki, Vaşinqtonun müttəfiqləri ABŞ-ın Kiyevə ötürdüyü informasiya çatışmazlığını kompensasiya etməkdə çətinlik çəkə bilər.
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin (MKİ) direktoru Con Retkliff isə bildirib ki, ABŞ Ukraynaya gələcəkdə kəşfiyyat məlumatlarının verilməsini və hərbi yardımı bərpa edəcək. “Donald Tramp Vladimir Zelenskinin sülh yolu ilə nizamlanmaya sadiq olub-olmadığına dair şübhə duyurdu. Buna görə də fasilə verilməsinin lazım olduğunu söylədi. Zelenski sülhə hazır olduğunu və bunun Donald Trampın rəhbərliyi altında əldə edilməsini istədiyini dedi. Bu səbəbdən düşünürəm ki, kəşfiyyat və hərbi istiqamətdə bu fasilə aradan qaldırılacaq”, - MKİ şefi vurğulayıb. Bəs kəşfiyyat məlumatlarının ötürülməsinin dayandırılması Ukrayna ordusunun döyüş qabiliyyətinə necə təsir edə bilər?
Heydər Oğuz
Siyasi şərhçi Heydər Oğuz “Yeni Müsavat”a deyib ki, Tramp hakimiyyətinin bu basqıları həqiqətən də Kiyev üçün ölümcül nəticələrə hesablanmış addımlardır: “Çünki Ukrayna məhz bu silah və kəşfiyyat məlumatları nəticəsində Rusiyaya qarşı dirənə bilir. Onların da kəsilməsi Ukraynanı tamamilə məğlubiyyətə sürükləmək deməkdir. Bununla belə, ABŞ-ın bu dəstəyi tam anlamı ilə əvəzedilməz də deyil. Avropa ölkələri qarşılarına ciddi məqsəd qoysalar və öz güclərini birləşdirsələr, qısa müddətdən sonra rahatlıqla əvəz edə bilərlər. Zira bu zamanadək təkcə ABŞ-ın CIA-sı yox, onunla yanaşı Böyük Britaniyanın MI6-sı da Ukraynanın kəşfiyyat məlumatları ilə bilgiləndirilməsində müstəsna rol oynayıb. Hətta deyərdim ki, bir çox zamanlarda MI6-nın xidmətləri CIA-dan daha əhəmiyyətli olub. Ona Fransa, Almaniya və İtaliya kimi Avropanın güclü dövlətlərinin kəşfiyyat orqanları dəstək versələr, hesab edirəm ki, Ukrayna bu əngəli də aşar. Amma burada bir sual ortaya çıxır: Avropanın kəşfiyyat orqanları bu fədakarlığa qatlanarlarmı?”
Ekspertə görə, ilk baxışdan belə görünür ki, Avropa ölkələri Ukraynanın təhlükəsizliyinə çox ciddi yanaşır, ona qarşı yönələn təhdidləri öz milli məsələləri kimi qəbul edirlər: “Hətta Ukraynaya öz ordu birliklərini göndərmək barədə də düşünürlər. Əgər bütün bu deyilənlər sözdə qalmasa, Avropa dövlətləri Ukraynaya lazımi dəstək versələr, Kiyevin müdafiə sahəsində heç bir problemi qalmaz. Amma məsələ burasındadır ki, Ukrayna bu sahədə də Avropa ölkələrinə haqlı olaraq tam bel bağlaya bilmir. Çünki Avropa deyəndə rifaha alışmış, hərbi sahədən çox, sosial təminat məsələsinə daha çox vəsait ayıran dövlətlər ağla gəlir. Onların yenidən müharibə rejiminə keçməsi o qədər də asan deyil. Bunun üçün Avropa xalqı Ukrayna savaşını özləri üçün real təhdid olaraq görməli, demokratik dəyərləri ən azı qismən məhdudlaşdırmalı, əhalinin sosial vəziyyətini yaxşılaşdıran tədbirlərdən getdikcə geri çəkilməlidir. Ortalama yaşı 45-i keçən, hər il daha çox qocalan Avropa xalqının öz haqlarından asanlıqla imtina edəcəyini sanmıram. Ən əsası isə Avropa insanı yaşlandıqca döyüş əzmini də itirir, nəyin bahasına olursa olsun müharibədən yayınmağa çalışır. Üstəlik, bu müharibədən qaçmaq ənənəsi yeni yaranmış hal da deyil. II Dünya müharibəsi dövründə fransızlar almanlara qarşı vuruşmaq istəmədikləri üçün faşistlər cəmi 43 gün ərzində Fransanın hər tərəfini aldılar. O dövrdən indiyədək 80 il keçir və Avropa ölkələri getdikcə daha çox öz rifahını düşünür. Zənnimcə, Ukrayna qarşısında ən çətin aşırım avropalıların rifaha düşkünlüyü və müharibə əleyhdarlığıdır”.
Azər Hüseynov
Siyasi şərhçi Azər Hüseynov isə deyib ki, Ukraynanın son 10 ili, əslində, Qərbin geosiyasi layihələrinin təsirini və onların nəticələrini açıq şəkildə nümayiş etdirir: “Hərçənd ki, 2014-cü ildə başlayan proseslər Ukraynanı Rusiyadan uzaqlaşdırmaq və onu Qərb orbitinə daxil etmək məqsədi daşıyırdı, nəticədə ölkə parçalanma, müharibə və iqtisadi çöküşlə üzləşdi. Zelenski isə məhz bu proseslərin içində ”Xalqın Xidmətçisi" adı ilə siyasi səhnəyə daxil oldu. Ondan öncəki prezidentlər - Viktor Yuşşenko, Viktor Yanukoviç və Petro Poroşenko - Ukraynanın siyasi xəttində Qərbə meyilli olsalar da, Moskva ilə tamamilə açıq qarşıdurmaya getməkdən çəkinirdilər. Hətta Qərbyönümlü Yuşşenko belə, Rusiya ilə müəyyən tarazlığı saxlamağa çalışırdı. Lakin Zelenski bu ənənəni qırdı və açıq şəkildə anti-Rusiya kursu götürdü. Bu, Ukrayna üçün fəlakətli nəticələr doğurdu: 2014-cü ildə Krımın itirilməsi, Donbasdakı separatçı hərəkatların güclənməsi, 2022-ci ildə isə Rusiyanın tammiqyaslı işğalına məruz qalması.
Bu gün isə artıq Ukraynanın ərazilərinin təxminən 30 faizi faktiki olaraq Rusiyanın nəzarətindədir. Separatçılıq problemi ortadan qaldırılmadı, əksinə, ölkə fiziki olaraq parçalandı. Bütün bunlar isə Zelenskinin siyasi lider kimi səhvlərini və Qərbin onun üzərində apardığı uğursuz eksperimentləri göstərir. Zelenskinin əsas problemi ondan ibarətdir ki, o, tamamilə Qərbin bir layihəsi kimi formalaşdı və onun siyasi varlığı Qərbin dəstəyindən asılı idi. Lakin ABŞ və Avropa İttifaqının Ukraynaya olan yanaşması dəyişməyə başlayıb".
Siyasi şərhçi deyib ki, Trampın qayıdışı Zelenski üçün ciddi siqnal oldu: “Tramp hər zaman xarizmatik, razılaşmağa meyilli liderlərlə işləməyi üstün tutur. Zelenski isə onun üçün belə bir fiqur deyil. Trampın onu son görüşdə demək olar ki, aşağılaması bu siyasət dəyişikliyinin bariz nümunəsidir. ABŞ Ukraynaya kəşfiyyat məlumatlarının ötürülməsini dayandıraraq açıq şəkildə mesaj verdi. Bu, Ukraynanın döyüş qabiliyyətini zəiflədə bilər və Rusiyanın daha sürətli irəliləməsinə yol aça bilər. ”Politico"nun məlumatına görə, Trampın komandası artıq Zelenskini əvəzləmək üçün alternativ fiqurlarla danışıqlar aparır. Bunların arasında keçmiş baş nazir Yuliya Timoşenko və eks-prezident Petro Poroşenko da var".
E.MƏMMƏDƏLİYEV,
“Yeni Müsavat”
XƏBƏR LENTİ
04 Aprel 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ