Onlayn ictimai-siyasi qəzet
“Amerikadan sonra İsrailin ən etibarlı müttəfiqi Azərbaycandır” – ABŞ mediasında geniş məqalə
Musavat.com xəbər verir ki, ABŞ-da fəaliyyət göstərən və yəhudi icmasının beyin mərkəzlərindən biri kimi tanınan “JNS.org” portalında Azərbaycanın İsrail üçün strateji əhəmiyyətindən bəhs edən geniş məqalə dərc olunub.
“Why Azerbaijan is important for Israel’s security” (Azərbaycan İsrailin təhlükəsizliyi üçün niyə vacibdir?) adlı məqalənin müəllifi Yaxın Şərq üzrə tanınmış israilli ekspert, Azərbaycanın yaxın dostu Dr. Mordechai Kedardır. O, yazısında iki ölkə arasındakı əlaqələrin unikal və etibarlı müttəfiqlik nümunəsi olduğunu vurğulayıb.
Məqalədə qeyd edilir ki, Azərbaycan və İsrail ümumi sərhədi, etnik və dini yaxınlığı olmayan, lakin qarşılıqlı hörmət və dostluq prinsiplərinə əsaslanan iki dövlətdir. Bu tərəfdaşlıq hər iki ölkə üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır və onun dəyəri danılmazdır.
Heydər Əliyevlə Yitzhak Rabinin görüşündən başlayan tərəfdaşlıq
İki ölkə arasındakı əlaqələrin təməli 1990-cı illərin əvvəlində İsrailin sabiq baş naziri Yitzhak Rabin ilə Azərbaycanın mərhum prezidenti Heydər Əliyevin Nyu-Yorkda keçirdiyi görüşdə qoyulub. Görüşdə liderlər vasitəçilərsiz, təkbətək müzakirələr apararaq iki ölkənin ehtiyaclarını müəyyən ediblər. İsrail etibarlı enerji mənbəyi axtarırdı, Azərbaycan isə güclü müdafiə texnologiyalarına çıxış əldə etmək istəyirdi. Bu əməkdaşlıq o vaxtdan bəri iki ölkə arasında sabit və etibarlı müttəfiqliyə çevrilib.
Azərbaycan İsrailin ikinci ən yaxın müttəfiqidir
Məqalədə qeyd olunur ki, İsrailin ən yaxın dostunun ABŞ olduğu geniş məlum faktdır. Lakin az adam bilir ki, Azərbaycan İsrailin ikinci ən yaxın strateji tərəfdaşıdır. Yaxın Şərq Həqiqətləri Fondunun tədqiqat direktoru Cozef Epşteyn də bu fikri dəstəkləyir.
Azərbaycanın İsrail üçün enerji sektorundakı rolu xüsusilə vurğulanır: ölkə ixrac etdiyi neftin 50 faizini İsrailə göndərir. 1990-cı illərin sonlarından etibarən Azərbaycan İsrailin enerji təhlükəsizliyinin sabitləşməsində əsas oyunçuya çevrilib. Bununla yanaşı, Azərbaycanın idxal etdiyi hərbi malların 70 faizi İsrail istehsalıdır. Bu da iki ölkə arasında hərbi əməkdaşlığın dərinliyini göstərir.
İsrail və Türkiyə arasında vasitəçi rolunda Azərbaycan
Məqalədə Azərbaycanın İsrail üçün başqa bir mühüm rolu da qeyd olunur – iki ölkə arasında diplomatik vasitəçilik fəaliyyəti. Dr. Kedar yazır ki, Azərbaycan həm İsrail, həm də Türkiyə ilə yaxın əlaqələrə malik olduğuna görə, iki dövlət arasında münasibətlərin tənzimlənməsində mühüm rol oynayıb.
Azərbaycanın prezidenti İlham Əliyev son iki onillikdə İsrail və Türkiyə arasında dəfələrlə vasitəçilik edib. Xüsusilə 2008-2010-cu illərdə iki ölkə arasındakı gərginliyi azaltmaq üçün fəal iş aparıb. 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsində İsrailin Azərbaycana verdiyi dəstəkdən sonra, Əliyev İsrail və Türkiyə arasında münasibətləri yumşaltmaq üçün yeni səylər göstərib.
Yazıda bildirilir ki, Azərbaycanın İsrail və Türkiyə arasında körpü rolu gələcəkdə daha da əhəmiyyətli ola bilər. Xüsusilə Suriyada Bəşər Əsəd rejiminin süqutundan və Əhməd əl-Şaraanın iqtidara gəlməsindən sonra bu rol daha da aktuallaşa bilər.
İsrail Azərbaycanı “açar ölkə” hesab edir
Məqalənin sonunda müəllif İsrailin Azərbaycanın strateji əhəmiyyətini çoxdan dərk etdiyini qeyd edir. Hələ 1998-ci ildə İsrail Xarici İşlər Nazirliyi Azərbaycanı İsrail üçün “açar ölkə” adlandırmışdı. Bu gün isə iki ölkə arasında siyasi, iqtisadi və hərbi əməkdaşlıq daha da möhkəmlənərək, Azərbaycanın İsrail üçün əvəzolunmaz bir müttəfiqə çevrildiyini sübut edir.
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
10 Fevral 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ