Onlayn ictimai-siyasi qəzet
Suriyada xalqın gizli dili: Əsəd rejimindən belə qaçdılar! “Hamı casus ola bilərdi, yoxluqlarında belə var idilər”
ABŞ-nin nüfuzlu "Washington Post" qəzetinin verdiyi məlumata görə, illərlə davam edən Baas rejiminin sərt siyasəti səbəbindən Suriyada insanlar öz evlərində belə rahat danışa bilmirdilər.
Musavat.com-un hazırladığı xəbərdə bildirilir ki, bu qorxu onları gündəlik həyatda gizli bir dil və ünsiyyət üsulu inkişaf etdirməyə məcbur edib.
61 il ərzində davam edən qanlı Baas rejimi suriyalıları daim ehtiyatlı olmağa vadar edib. “Divarların qulaqları var” ifadəsi, nəsildən-nəslə ötürülərək bir xəbərdarlıq kimi insanların həyatının ayrılmaz hissəsinə çevrilib.
Qəzetin məqaləsində qeyd olunur ki, kafelərdə, taksilərdə və hətta evlərində oturarkən belə insanlar Bəşər Əsəd rejiminin gizli polisləri tərəfindən dinlənilməkdən qorxurdular. Rejim hakimiyyətini qorumaq üçün cəmiyyətə böyük qorxu toxumları səpmişdi, bu isə sosial həyatda hər kəsi şübhə obyekti edə bilirdi. Təmizlik işçilərindən tutmuş səyyar satıcılara, iş yoldaşlarına qədər hər kəs bir casus ola bilərdi.
26 yaşlı suriyalı Ayman Rifai "Washington Post" qəzetinə müsahibəsində bu vəziyyəti belə izah edir:
“Ölkədəki qorxu o səviyyəyə çatmışdı ki, bəzən ailənizə belə güvənə bilməyəcəyinizi hiss edirdiniz”.
Gizli dillə yaşam tərzi
"Washington Post"a görə, bu qorxu atmosferi suriyalıların gizli kodlaşdırılmış ifadələrdən istifadə etməsinə gətirib çıxarıb. “The Home that Was Our Country” kitabının müəllifi Aliya Malek qəzetə verdiyi açıqlamada, “Suriyada ifadə azadlığı olmadığı üçün insanlar hər yerdə özlərini gizlətməyə məcbur idilər. Kimin sizi dinlədiyini heç vaxt bilməzdiniz,” – deyə vurğulayır.
Məqalədə qeyd olunur ki, insanlar rejimi dolayısı ilə işarə etmək üçün “əl yazısı gözəl” ifadəsini işlədirdilər ki, bu da “bu adam casusdur” mənasını verirdi. Hətta bəzi hallarda bir şikayəti ifadə etmək üçün sadəcə tavana baxmaq və ya jestlərdən istifadə etmək kifayət edirdi.
“Dollar” əvəzinə “nanə” və “cəfəri”
Suriyada rejimin nəzarəti altında olan insanlar sadə ifadələri belə dəyişdirmək məcburiyyətində qalırdılar. Məsələn, dollar sözü əvəzinə “yaşıl” ifadəsi işlədilirdi, lakin bu söz qadağan edildikdən sonra “nanə” və “cəfəri” kimi digər yaşıl simvolik sözlərdən istifadə olunurdu.
Şamda böyüyən və hazırda Dubayda yaşayan 60 yaşlı Thabet Birro "Washington Post"a bildirib ki, uzun illər ərzində Əsəd rejiminin qəzəbinə tuş gəlməmək üçün hətta internetdə öz adını belə istifadə etməkdən qorxub. “İndi artıq öz adımı açıqlamaqdan qorxmuram, çünki itiriləcək bir şey qalmayıb,” – deyə o qeyd edib.
“Xalasının evinə getmək” – həbs qorxusunun ifadəsi
Rejimin nəzarəti altında həbs olunmaq qorxusu Əsədin atasının hakimiyyəti dövründən başlamışdı. Həbs olunmaq anlayışını birbaşa ifadə etmək əvəzinə, suriyalılar bunu “xalasının evinə getmək” kimi kodlaşdırırdılar.
Qəzetin məlumatına görə, Əsəd rejiminin gizli polisi bir şəxsi sorğu-suala çəkmək və ya cəzalandırmaq istəyirdisə, onu “bir fincan çay içməyə” dəvət edirdi. Daha ağır hallarda isə bu ifadə “bir fincan qəhvə” ilə əvəz olunurdu.
2011-ci ildən bu yana 110,000-dən çox insan həbs edilib və ya itkin düşüb. Onlardan 15,000-dən çoxu rejimin işgəncələri nəticəsində həyatını itirib.
Rejimin kölgəsində yaşamağa məcbur olan xalq
Suriyada Əsəd rejiminin illər boyu davam edən nəzarəti və zorakılığı xalqın gündəlik həyatında yalnız qorxu deyil, həm də dərin sosial yaralar buraxıb. Bu, təkcə bir rejimin deyil, həm də bir xalqın məhv olan azadlıq və insan haqları tarixçəsidir.
Yazını Musavat.com "Washington Post"a istinadən hazırladı.
Musavat.com
XƏBƏR LENTİ
25 Dekabr 2024
24 Dekabr 2024
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ