Rusiya konkret izlər açıqlamasa da, Kiyevi ittiham edir;  Aygün Muradxanlı: “Bundan sonra Kreml Ukraynaya qarşı daha sərt, daha amansız addımlar atacaq”

Avqustun 20-də Moskva vilayətində ictimai xadim, filosof və avrasiyaçı Aleksandr Duqinin qızı jurnalist-politoloq Darya Duqina avtomobili partlaması nəticəsində həlak olub. Rusiya mətbuatının məlumatına görə, maşında Duqinin özü də olmalı imiş, amma son anda o, başqa maşına minib və Daryanın arxasınca gəlib.

Bu səbəblə partlayışın terror aktı olduğu iddia edilir. Müstəntiqlər ilkin ehtimal olaraq avtomobildə qaz balonunun partladığını güman etsələr də, daha sonra əldəqayırma partlayıcı qurğunun işə düşməsi ilə bağlı versiya irəli sürülüb. Daha sonra isə istintaq avtomobilə 400 qrama yaxın trotil qoyulduğunu müəyyən edib. Bu kifayət qədər ciddi miqdardır. Bəs ata Duqin niyə qızı ilə eyni maşında getməyib? Nədənsə şübhələnib, yoxsa?

Xatırladaq ki, Qərbdə Duqini Rusiya rəhbərliyinə ciddi təsiri olan, “rus dünyası”nın əsas ideoloqu hesab edirlər. Bəzi iddialara görə, onun Türkiyə Prezidenti Ərdoğanın yaxın ətrafı ilə yaxşı münasibətləri var və o, Rusiyanın Türkiyə ilə yaxınlaşması, strateji müttəfiq olması xəttinin əsas ideoloqlarından biridir.

30 yaşlı Darya Duqina “United World International”ın baş redaktoru idi. Atası kimi Ukraynaya müdaxilənin qızğın tərəfdarlarından biri sayılır. O və atası Böyük Britaniyanın sanksiyalar siyahısında yer alırlar. Lakin Darya həm də 44 günlük savaşda Azərbaycanın haqq işini müdafiə edən azsaylı Rusiya jurnalistlərindən idi - belə bir maraqlı detal da var. Duqin özü də Azərbaycanla bağlı pozitiv açıqlamaların müəllifidir. O, lap başından bəri Qarabağ münaqişəsində Azərbaycanı haqlı sayır və işğaldakı ərazilərin geri qaytarılmasını tövsiyə edirdi. Bu baxımdan, bu terrorda erməni izi axtaranlar da var.

Bildirilir ki, A. Duqin hadisədən sonra xəstəxanaya yerləşdirilib. Rus millətçiləri cinayətdə dərhal “Ukrayna izi” axtarmağa başlayıblar. Ancaq Ukrayna Putinin qeyri-rəsmi ideoloqunun ölümü ilə nə qazanacaqdı ki? Artıq Ukrayna rəsmən bu hadisədə əli və marağı olmadığını bəyan edib.

Baş vermiş hadisəyə A. Duqinin ideoloji rəqiblərinin, hakimiyyət uğrunda mübarizə aparan qrupların mübarizəsinin təzahürü kimi baxanlar da var. Olmaya Kremldə saraydaxili mübarizə başlayıb? Duqin Avrasiyaçılığı nədir və onun ideologiyasında Türkiyə və Azərbaycanın yeri haqda iddialar nədən ibarətdir?

Qeyd edək ki, artıq əsas hədəfin Duqin olduğu iddia edilən sui-qəsdi Rusiyada fəaliyyət göstərən Milli Respublika Ordusu (Nationalnaya Respublikanskaya Armiya) öz üzərinə götürüb.

Qruplaşma öz manifestində müharibə tərəfdarlarına və Putinə qarşı müharibə elan etdiklərini açıqlayıb. Bildirilir ki, “Milli Respublika Ordusu” ölkədə müxaliflərdən ibarət hərbi birləşmə kimi fəaliyyət göstərir və Rusiya bəzi silahlı hücumlar təşkil edib.

Məlumata görə, Rusiya prezidenti Vladimir Putinə yaxınlığı ilə tanınan politoloq Aleksandr Duqin şənbə günü Moskva yaxınlığındakı Zaxarovada keçirilən “Ənənə” ədəbiyyat və musiqi festivalına onun müavini və mətbuat katibi işləyən qızı Darya Duqina ilə qatılıb. Festivalın proqramına uyğun olaraq Duqin “Ənənə və tarix” mövzusunda mühazirə oxuyub.

Festivalın digər iştirakçısı, skripkaçı Peter Lundstrem daha sonra bildirib ki, Duqinin qızı ilə Moskvaya öz şəxsi avtomobili ilə getməsi gözlənildiyi halda, o, CİP-i qızına verib və başqa maşınla Moskvaya qayıdıb.

Darya Duqinanın tək idarə etdiyi maşında Zaxarovadan 3 kilometr aralıda və təxminən 10 dəqiqə sürdükdən sonra, saat 21:30 radələrində əsas yolda hərəkətdə olarkən partlayış baş verib. Hadisə şahidlərinin sözlərinə görə, partlayışın təsiri ilə avtomobil yol kənarındakı binaya çırpılaraq alovlanmağa başlayıb. 30 yaşlı Duqina avtomobildə yanaraq faciəvi şəkildə ölüb.

Avqustun 22-də Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti jurnalist Darya Duqinanın qətlinin üstünü açdığı haqda məlumat yaydı. Bu barədə TASS FTX-yə istinadən məlumat yayıb.

“Jurnalist Darya Duqinanın qətlinin üstü açılıb. Bunu Ukrayna xüsusi xidmət orqanları həyata keçirib. Qətlin icraçısı Estoniyada cinayət tərətdikdən sonra oradan qaçan Ukrayna vətəndaşıdır”, - məlumatda deyilir.

FTX bildirir ki, Natalya Vovk kimi tanınan qadın nömrələri dəyişdirən “Mini Cooper”dən istifadə edərək Duqinanı izləyib. Rusiyaya daxil olarkən avtomobildə “DXR”in E982XN DPR qeydiyyat nömrəsi olub. Moskvada isə Qazaxıstanın nömrələri istifadə olunub - 172AJD02. Qətldən sonra o, AH7771IP Ukrayna nömrəsi ilə ölkəni tərk edib.

Materiallar Duqinanın qətli ilə bağlı cinayət işini araşdıran Rusiya İstintaq Komitəsinə təhvil verilib.

Mövzu ilə bağlı tanınmış jurnalist Aygün Muradxanlı “Yeni Müsavat”a danışıb:

“Həm Rusiya, həm də Türkiyə iqtidarına yaxın olan bir neçə şəxsdən Duqinin 2 ölkə iqtidarına bu qədər yaxın olması haqda  soruşmuşam, hər iki qaynaq bunu təkzib edib. Yəni, Duqinin  həqiqətən 2 ölkənin iqtidarları ilə birbaşa təmasları olması haqqında söylənilənləri o qədər də əsaslı saymıram, çünki öz qaynaqlarıma kifayət qədər etibar edirəm.

Məsələ burasındadır ki, Duqin çoxqütblü dünyanın tərəfdarı, onun yaranması ideyası müəlliflərindən biri idi. Lakin bu çoxqütblü dediyi dünyada məhz Kreml dominantlığı nəzərdə tuturdu. Yəni, onun avrasiyaçılığı heç də bu coğrafiyada yaşayan dövlətlərin, ölkələrin beynəlxalq hüquq prinsiplərinə dayanan münasibətlərini, mehriban qonşuluq əsasında iş birliyi, əlaqələrini nəzərdə tutmurdu. Onun təklif etdiyi bütün layihələrin arxasında Kreml dominantlığı dayanırdı, bu da təbii ki, heç bir halda qəbuledilməz idi və qəbul da olunmadı. Buna artıq ehtimal da yoxdur, çünki Rusiyanın mövqeləri o qədər zəifləyib ki, diriltmək istədiyi Sovetlər birliyi, yaratmaq  istədiyi Avrasiya ittifaqının bundan sonra baş tutacağını inandırıcı hesab  etmək olmaz.

Təbii ki, regionda olan 2 böyük dövlət, Rusiya və Türkiyə bir şəkildə bəzi məqamlarda işbirliyinin içərisində olur, amma bu işbirliyinin özü də bir rəqabətdir. Yəni, Rusiya və Türkiyəni heç vaxt tərəfdaş hesab etmək olmaz, ona görə ki, ən azından onların təmsil olunduqları hərbi birliklər bir-birinə qarşıdır. Yəni, NATO ölkəsi ilə  Rusiyanı necə hansısa bir ittifaqda təsəvvür etmək olar?

Rusiya çox ehtimal edirdi ki, avrasiyaçılıq modelinə yaxınlaşmaqla, Türkiyə “beyin ölümü” keçirdiyi deyilən NATO-dan  uzaqlaşacaq. Xatırlayırsınızsa,  savaşa qədər Avropa birlikləri belə NATO-nu “ölü təşkilat” sayırdı. Bəs sonra nə baş verdi? Rusiya Ukraynaya hücum etdi və NATO diri, ayıq və oyaq olduğunu bir daha sübut etdi və Türkiyə quru qoşunlarının sayına görə NATO-nun ikinci böyük dövləti olaraq hər  zaman bu proseslərin önündədir, getdikcə onun xüsusən də Qara dənizdə mövqelərinin gücləndiyini görürük. Yəni  Rusiyanın genişlənməsinin qarşısını alan yeganə ölkə Türkiyədir. Buna görə də Duqinin hər iki ölkənin iqtidarı ilə yaxınlaşması, sanki onların ideoloji yol  göstərəni olması haqda söylənilən fikirləri doğru hesab etmək olmaz.

Əslində Duqinin özünün fakt olaraq böyüdülməsi də kifayət qədər yanlışdır. O, bir prosesin ideya müəllifi idi və proses dalan dirəndi, baş  tutmadı. Çünki söylədiyim kimi, prosesin əvvəlində ortasında və sonunda Rusiya var idi. Savaşdan sonra onun tutduğu mövqe qatı milliyyətçi, faşizmə yaxın mövqe kimi qiymətləndirildi və heç bir halda təqdir olunmadı. Biz bunu həm Gürcüstan, həm də Ukrayna  savaşında görmüşük. Duqin israrla bildirirdi ki, ən amansız tədbirlərlə, yəni milləti öldürərək, qıraraq məhv edərək, Rusiya öz məqsədlərinə çatmalıdır. Belə bir insanın düşüncəsindən xeyirli bir məhsul, niyyət ortaya çıxacağına ümid etmək mümkün deyil.

Darya Duqinin öldürülməsinə gəldikdə isə o,  atasının ideyalarını qızğın müdafiə edən şəxs idi. O mənada ki, savaşın birbaşa dəstəkçilərindən biri idi. Hətta bir neçə dəfə onu Azovstarda gördük. Deyilənlərə görə, oradakı işgəncə kampaniyalarında ən azı müşahidəçi kimi iştirak edib. Mariupoldakı dəhşətli mənzərələri öz gözləri ilə görəndən sonra yenidən savaşı, Kreml müdafiə etməsi onun hansı mənəvi keyfiyyətlərə malik olmasından  xəbər verir. Onun Qarabağ, Azərbaycan haqqındakı fikirləri şəxsən mənim üçün önəmli deyil. Çünki dünyada bir həqiqət var, bu həqiqət də ondan ibarətdir ki, dünyanın heç bir yerində heç bir günahsız insan hansısa siyasi proseslərin  qurbanı olmamalıdır. Bu, duyanın ən ali qanunudur.

Ona görə də Daryanın öldürülməsi təbii ki, atasının cəzandırılması olmaqla yanaşı həm də bəlkə də özünün bu  prosesdə iştirakının nəticəsi idi.

Əlbəttə ki, bu hadisənin Ukrayna tərəfindən törədilməsini qətiyyən qəbul etmirəm, çünki bu Ukraynaya nə verəcəkdi? Üstəlik  nəzərə alsaq ki, bu, Kremli kifayət qədər sərt mövqeyə məcbur edə bilər. Bunun nəzərə alaraq onu demək olar ki, Darya içəridən, yəni Rusiya daxilində Putinə qarşı olan qüvvələr  tərəfindən terrora məruz qaldı. Zatən artıq  bunu törədən təşkilat da bunu açıqlayıb.

Duqinin ölkə içərisində həm tərəfdarları, həm də əleyhdarları da var idi. Görünür onun Rusiya-Türkiyə yaxınlaşmasında ideoloji yükü üzərinə çəkmək istəməsi PKK tərəfdarlarını qəzəbləndirib.

Hesab edirəm ki, bu hadisədən sonra Kreml Ukraynaya qarşı daha sərt, daha amansız addımlar atacaq. Hətta ötən gün Ukraynanın bir neçə şəhərində nüvə silahı təhlükəsi ilə bağlı həyəcan siqnalları verildiyini gördük. Bu o deməkdir ki,  Ukrayna təhlükəsizlik qüvvələri də artıq Rusiyanın  Ukraynaya qarşı daha amansız mövqe tutacağı ilə bağlı xəbərlər alıblar".

Aygün Muradxanlı “Duqinin avrasiyaçılıq ideologiyasında Türkiyə və Azərbaycanın yerini necə görürsünüz?” sualına isə bu cür cavab verdi:

Aygün Muradxanlı Duqinlə müsahibə zamanı (Arxiv)

“Duqin də digər Rusiya ideoloqları kimi heç bir halda Qafqazı, eləcə də Güney Qafqazı, Azərbaycanı, həmçinin digər respublikaları müstəqil dövlət kimi görmək istəmir, ümumiyyətlə bu ideyanı qəbul etmirdi. Bütün hallarda qeyd edilən ölkələri yenidən necəsə Kremlə tabe etmək siyasəti yürüdür, onu nəzərdə tutur, bütün siyasətini buna yönəlik aparırdı. Azərbaycanı müstəqil dövlət kimi görməyən, onu Kremlə bağlı görən ideologiyanı Azərbaycan cəmiyyəti heç vaxt təqdir edə bilməz”.

Xalidə GƏRAY,
“Yeni Müsavat”