Onlayn ictimai-siyasi qəzet
İrəvan öz “dilini kəsən” sənədə imza atıb
Ermənistan Avropa İttifaqının sərhəddəki missiyasına “gözün üstə qaşın var” deyə bilməz; öhdəliklər özünü müstəqil dövlət hesab edən ölkə üçün əsl həqarətdir
Avropa İttifaqı (Aİ) ilə Ermənistan arasında Avropa İttifaqının Ermənistandakı missiyasının, yəni EUMA-nın statusu ilə bağlı 2023-cü il dekabrın 8-də imzalanan razılaşma sənədinin 5-ci və 6-cı maddələrində missiyaya, onun əməkdaşlarına verilən imtiyazlardan və immunitetlərdən söz açılır.
Məlum olur ki, missiyaya aid obyektlərdən tutmuş sənədlərə kimi hər bir şey toxunulmaz hesab edilir. Ermənistanın hüquq -ühafizə və ya xüsusi xidmət orqanlarının onlara qarşı hər hansı bir hərəkəti qadağan olunur.
Bu fikirləri Milli Məclisin Xarici müdaxilələrə və hibrid təhdidlərə qarşı müvəqqəti komissiyasının sədri, deputat Ramid Namazov parlamentin “Cənubi Qafqazda sabitliyə "sülh missiyası" adlı hibrid hücum" mövzusunda ictimai müzakirədə səsləndirib.
O bildirib ki, razılaşmaya əsasən, missiyanın əməkdaşları heç bir halda həbs oluna və ya saxlanıla bilməz, Ermənistanın cinayət yurisdiksiyasından bütün hallarda toxunulmazlığa malikdirlər. Eyni zamanda onlar fəaliyyətləri ilə bağlı dedikləri və ya yazdıqları fikirlərə görə mülki və inzibati məsuliyyətdən azad olunurlar, şahid qismində ifadə vermək məcburiyyətində deyillər. Ermənistan ərazisində onlar barəsində cinayət hüquqi və intizam tədbirlərini yalnız vətəndaşı olduqları ölkənin müvafiq qurumları həyata keçirə bilər. Sənədin 11-ci maddəsində göstərilir ki, Ermənistan rəsmiləri EUMA və personalı ilə tam əməkdaşlıq etməli, onları dəstəkləməlidirlər. Aİ-nin Ermənistandakı missiyası əslində kəşfiyyat fəaliyyəti ilə məşğuldur. Adətən marionet dövlətlərdə hansısa missiyanın bu dərəcədə geniş və toxunulmaz statusu olur. Ermənistan da bu kateqoriyada olan ölkə olduğu üçün Aİ missiyası bu imkanlara malikdir.
Günay Ağamalı
Milli Məclisin deputatı, Ana Vətən Partiyasının sədr müavini Günay Ağamalı hesab edir ki, Azərbaycan və Gürcüstanda nüfuzunu itirən Avropa İttifaqı geosiyasi uğursuzluqlarını Ermənistan vasitəsilə kompensasiya etmək istəyir: “Rəsmi İrəvan tərəfindən Avropa İttifaqı missiyasına, obrazlı şəkildə ifadə etsək, sərhədsiz imtiyazların tanınması Ermənistanın müstəqil xarici siyasət strategiyası həyata keçirməkdən uzaq olduğunun əyani sübutudur. Nikol Paşinyanın ölkə sərhədlərini üçüncü qüvvələrə açması regional istiqrara ən böyük təhdiddir. Aydındır ki, Avropa İttifaqı bölgənin sabitliyini sarsıtmaqla Ermənistan üzərindən Cənubi Qafqazda açıq şəkildə öz geosiyasi maraqlarını həyata keçirməyə çalışır. İrəvana Avropa Sülh Fondundan əlavə maliyyə vəsaitinin ayrılması, Ermənistana hərbi attaşenin təyin olunması, missiyanın Azərbaycanla şərti sərhəddə qalma müddətinin uzadılması həmin planların icrasına hesablanmış addımlardır. Təbii ki, bu tip qərəzli mövqe iki tərəf arasında davamlı sülh perspektivlərini təhlükə altına atır. Bilindiyi kimi, monitorinq adı altında fəaliyyət göstərən Avropa İttifaqı missiyası əslində kəşfiyyat məlumatları toplamaqla məşğuldur. Həmin məlumatların ölkəmizlə yanaşı, Rusiya və İran əleyhinə də istifadə edilməsi ehtimalı olduqca yüksəkdir. Görünən odur ki, Fransanın moderatorluğu ilə Azərbaycan və Gürcüstanda nüfuzunu itirən Avropa İttifaqı geosiyasi uğursuzluqlarını Ermənistan vasitəsilə kompensasiya etmək istəyir. Ermənistan rəhbərliyi də öz növbəsində bu tip planların tərkib hissəsi olmaqla sülh və qarşılıqlı faydalı tərəfdaşlıq niyyətində olmadığını nümayiş etdirir. Onların əsas məqsədi Azərbaycana qarşı qüvvələr balansını qoruyub saxlamaq və məntiqsiz ambisiyaları ilə dünya ictimaiyyətini manipulyasiya etməkdir. Bu yanaşma Ermənistanı daha da təcrid vəziyyətinə salır və bölgədə gərginliyin artmasına səbəb olur. Nəticə etibarilə, real və ədalətli sülhün bərqərar olunması üçün bu cür destruktiv siyasətə son qoyulmalıdır”.
Rəşad Bayramov
AMİP Ali Məclisinin sədri, politoloq Rəşad Bayramov bu missiyanın casusluq fəaliyyətini ifşa etdi: “Avropa İttifaqının mülki adlanan, amma əslində artıq uzun müddətdir ki, hərbiləşdirilmiş struktur kimi fəaliyyət göstərən missiyasına bu şəkildə geniş səlahiyyətlər verilməsi hər nə qədər anlaşılmaz olsa da, digər tərəfdən də gözlənilən idi. Çünki bu missiyanın əsas funksiyası özündə kəşfiyyat və casusluq fəaliyyətini ehtiva edir. Ermənistanın missiyaya və onun əməkdaşlarına bu cür imtiyaz və immunitetin verilməsi üçün məcbur edilməsi də onların casusluq fəaliyyətini rahat şəkildə həyata keçirmək üçün əlavə imkanlar əldə etməsinə hesablanıb. Başqa sözlə desək, Aİ missiyası üçün bu şəkildə imtiyazların verilməsi Ermənistan hakimiyyətinin Avropa institutlarından asılılığının göstəricisidir.
Missiyanın əməkdaşlarının heç bir halda həbs oluna və ya saxlanıla bilinməməsi, onların Ermənistanın cinayət yurisdiksiyasından bütün hallarda toxunulmazlığa malik olmaları missiya adı altında fəaliyyət göstərən ayrı-ayrı ölkələrin xüsusi kəşfiyyat qurumlarının Ermənistan qanunlarına belə məhəl qoymadan istədikləri fəaliyyəti rahat şəkildə icra edə bilməsinə imkan verir. Ermənistanın hüquq-mühafizə və ya xüsusi xidmət orqanlarının onlara qarşı hər hansı bir hərəkəti də faktiki olaraq qadağan olunur.
Digər tərəfdən isə Ermənistan ərazisindən istifadə edərək sərhəd ölkələri haqqında kəşfiyyat məlumatları toplayan missiya əməkdaşları bu şəkildə toxunulmazlıq əldə edərək üçüncü ölkələrdən Ermənistana edilə biləcək təzyiqlərdən də sığortalanmış olurlar. Çünki hər hansı bir ölkə bu cür qeyri-qanuni fəaliyyətə görə Ermənistana təzyiq göstərəcəyi və bu cür fəaliyyətə son verməyi tələb edəcəyi halda, Ermənistanın missiya əməkdaşlarına hər hansı formada təsir göstərmək imkanları olmayacaq.
Bu şəkildə imtiyazlar missiyaya təkcə sərhəd istiqamətində deyil, Rusiyanın hərbi bazaları istiqamətində rahat şəkildə məlumat toplamağa da imkan verir. Təsadüfi deyil ki, artıq keçən ilin əvvəlindən etibarən, yəni 2023-cü il dekabrında razılaşma sənədinin imzalanmasından sonra biz missiya üzvlərinin təkcə şərti sərhəd istiqamətində deyil, digər ərazilərdə, İran sərhədində, o cümlədən də Gümrü istiqamətində müşahidələr həyata keçirdiyinə şahidlik etdik.
Müvafiq razılaşma təkcə missiya üzvlərinə toxunulmazlıq hüququ vermir, həm də Ermənistan qarşısında konkret öhdəliklər qoyur. Sənədin 11-ci maddəsində göstərildiyi kimi, Ermənistan rəsmiləri missiya personalı ilə tam əməkdaşlıq etməli, onları dəstəkləməlidirlər. Yəni, belə demək mümkünsə, Ermənistanın rəsmi şəxsləri missiyadan veriləcək tapşırıqların icrasını da təmin etməlidirlər. Bütün bu sadalananları nəzərə alaraq deyə bilərik ki, imzalanmış razılaşma sənədi və orada nəzərdə tutulan öhdəliklər özünü müstəqil dövlət hesab edən bir ölkə üçün sözün əsl mənasında həqarətdir".
Cavanşir ABBASLI,
“Yeni Müsavat”
XƏBƏR LENTİ
30 Aprel 2025
ŞƏRHLƏRŞƏRH YAZ