Qumara aludə olan insanlar psixoloq və ya psixoterapevtə müraciət etməklə vəziyyətdən çıxa bilərlər

Daxili İşlər Nazirliyinin Kibercinayətkarlıqla Mübarizə Baş İdarəsinin sosial şəbəkələrin Azərbaycan seqmentində onlayn qumar oyunları təşkil edən dəstənin üzvlərinə qarşı genişmiqyaslı əməliyyat həyata keçirməsi barədə məlumat vermişdik.

Yada salaq ki, DİN  İnstagram sosial şəbəkəsində müxtəlif anonim adlarla açılmış səhifələrin vətəndaşları internetdə qumar oyunlarına cəlb etdiklərini müəyyən edib. Müəyyən edilib ki, dəstəyə başçılıq edən 1999-cu il təvəllüdlü Elmidar İsmayılzadə 1974-cü il təvəllüdlü Eldəniz İsmayılov daxil olmaqla, 30 nəfərə yaxın şəxsi öz cinayət əməllərinə cəlb edərək onlayn qumar oyunları təşkil ediblər.

Cinayətkar şəbəkənin üzvləri gizliliyi təmin etmək məqsədilə Rusiya, Ukrayna, Türkiyə və sair ölkələrə məxsus mobil nömrələrdən istifadə etməklə sosial şəbəkələrdə çoxsaylı səhifələr açmış və müxtəlif şirnikləşdirici vədlərlə vətəndaşları xarici ölkələrə məxsus saytlar üzərindən qumar oyunlarına cəlb ediblər. “Fast Loto”, “CHCPlay” kimi qeyri-leqal saytlara birbaşa adminlik statusu əldə edən şəbəkənin əsas üzvləri ölkə ərazisində çoxşaxəli virtual idarəetmə sistemi quraraq mobil qruplar şəklində kirayə götürdükləri və mütəmadi olaraq dəyişdikləri mənzillərdə Elmidar İsmayılzadə və Eldəniz İsmayılovun göstərişləri əsasında fəaliyyət göstəriblər. Qumar oyunlarında şərti olaraq “qurban” adlandırılan şəxslər pul vəsaitlərini dəstə üzvlərinin onlara göndərdikləri bank kartlarına köçürüblər.

Əməliyyat zamanı aşkar olunan 1.157 bank kartı ayrı-ayrı vətəndaşlardan müxtəlif məbləğlər müqabilində alınaraq cinayət fəaliyyətində istifadə edilib. Öz kartlarını dəstə üzvlərinə təqdim edən şəxslər isə onların əsl niyyətlərindən xəbərsiz olublar.

 Axtarışlar zamanı saxta adlarla sənədləşdirilmiş xarici ölkələrə məxsus 110 ədəd mobil telefon nömrəsi, 2 milyon manat məbləğində nağd pul vəsaiti və sair maddi sübut kimi götürülüb. Aparılmış araşdırmalarla şəbəkənin üçüncü şəxslərin adlarına istifadə etdiyi bank hesablarına 20 milyon manatdan artıq vəsaitin mədaxil olduğu müəyyənləşdirilib.

Şəbəkənin cinayət yolu ilə əldə etdiyi külli miqdarda pul vəsaitlərini leqal dövriyyəyə daxil etmək üçün pul vəsaitlərini kriptovalyutaya çevirərək xarici ölkələrə göndərməsini təşkil edən 1988-ci il təvəllüdlü Rövşən Məmmədov müəyyən edilərək saxlanılıb. Araşdırmalarla dəstənin 3 milyon 375 min manat məbləğində pul vəsaitini kriptovalyuta şəklində xarici ölkələrə göndərdiyi məlum olub. İstintaq zamanı şəbəkə üzvlərinin qanunsuz yolla əldə etdikləri vəsaitlərlə aldıqları ümumi dəyəri 10  milyon manat olan 25 mənzil, torpaq sahələri, bağ evləri, ticarət obyektləri, “Mercedes Galenvagen”, “Lexus”, “Range Rover” markalı lüks avtomobillər müəyyən edilərək məhkəmə qərarları ilə üzərlərinə həbs qoyulub.

Bəllidir ki, Azərbaycanda internet üzərindən qumarı varlılar oynayır, əsasən də imkanlıların övladları. İddia var ki, bir neçə imkanlı şəxsin övladları son aylar bu qumarda külli miqdarda pul uduzublar. Bununla bağlı DİN-ə də  müraciətlər olub, bu şəbəkənin Azərbaycan seqmentində bağlanması istənilib. DİN bu şəbəkənin izinə çoxdan düşübmüş, bu müraciətlər isə dəstənin ələ keçməsini daha da sürətləndirib.

Bəs kazinoda, qumar oyunlarında qazanmaq mümkündürmü? Və ən əsas sual - bu asılılıqdan necə qurtulmaq olar?

Mobil telefonların kütləviləşməsinə qədər qumar həvəskarları bir ətək pul xərcləyib Las-Vegasa üz tuturdularsa, artıq vəziyyət dəyişib. Hər kəsin telefonunda kazino proqramları var. Bircə kliklə proqramı endirib oyunçuya çevrilmək mümkündür.

Kazino oyunlarında slot maşınlardan istifadə olunur. Slota elə telefon üzərindən pul ötürürsünüz, oyun parametrlərini təyin edirsiniz və mərc edirsiniz. Simvollar ekranda fırlanır və oyunçunun vəzifəsi qalib kombinasiya toplamaqdır. Bütün bunlar bir alqoritmə uyğun olaraq baş verir: əl çevikliyi, ekrana var gücünlə sıxmaq nəticəyə təsir göstərmir. Slotun davranışını proqnozlaşdırmaq, sadəcə, mümkün deyil.

Burada “oyunu kmobilim başladırsa, o da oyundan qazancla çıxır” deyimi keçərlidir. Kazino oyunlarından - fərq etmir, siz fiziki olaraq kazinoya getmisiniz,  telefonda qumar oynayırsınız, qazanılan uduşların çoxu kazinodan deyil, digər insanların itkilərindən əldə olunur.

Qumar obyektlərində slot maşınlarından başqa rulet, zər atma və kartlar var. Bütün bu oyunlar da şans qanunlarına əsaslanır. Əgər poker və ya blackjack oyununda oyunçunun bacarığı və təcrübəsi nəticəyə təsir edə bilərsə, digər əyləncələri sevənlərin şansları bərabərdir. Yalnız bir oyunçunun zəmanətli qələbəsi var - o da kazinonun özüdür.

Bəs qazanma ehtimalı çox aşağıdırsa, insanlar niyə daim azart oyunlara meyl edir?

Mütəxəssislər deyir ki, bütün bunlar psixologiya ilə bağlıdır. İnsanlar böyük mükafatlar üçün risk etməyi sevirlər. Lakin çox vaxt şanslarını real olandan çox qiymətləndirirlər. İnsanların ehtirasla pul qazanmağın başqa bir məşhur yolu lotereyalar və bukmekerlərdir. Bir çox insanlar mümkün qələbənin onların həyatını kökündən dəyişdirəcəyini düşünür, lotereyalardan öz qazancları haqda açıq şəkildə danışırlar. Faktiki isə  təşkilatçılar satılan biletlərin pulunun 50-70 faizinə sahiblənirlər. Bu gün real olan budur ki, ildırım vurmasından ölmək lotereyada, mərc oyunlarında udmaqdan daha asandır.

Amma insanlar lotereya biletlərini daha çox maraq və əyləncə üçün alırlar.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi əmək pensiyalarını paylayanda, dükan-bazarlarda “poz-qazan” lotereyalarına aludə olan xeyli təqaüdçü görürük. Belə lotereyalar aşağı qiymətə satılır, bir çoxları üçün əlçatandır və uduşlar da cazibədardır. Odur ki, əksəriyyət şansını yoxlayır. Hər dəfə uduzduqca, lotereyadan asılılıq da artır - adamda verdiklərini geri almaq, uduşun ona çatacağını sübut etmək arzusu yaranır.

Qumar oyunlarının əsas cəlbediciliyi də bundadır. Uduzanlar verdiklərini geri almaq, udanlar isə daha artıq udmaq arzusu, həvəsi ilə alışıb yanır. Kazino aludəçiləri oyuna başlamağa, lotereya biletlərinə taleyi dəyişən şans görənlər də tez bir zamanda lotereya almağa tələsirlər.  Bundan ötrü banklardan borc götürənlər, maşınlarını, evlərini satanlar da  az deyil.

"Qumar asılılığından qurtulmaq mümkündürmü" sualına mütəxəssislər dəqiq cavab verə bilmir. Deyirlər ki, hər insan qumara aludə olduğunu etiraf etmək gücünü özündə tapmır. Belə insanlar psixoloq və ya psixoterapevtə müraciət etməklə vəziyyətdən çıxa bilərlər.

Elşən MƏMMƏDƏLİYEV,
Musavat.com