Rəsmi Bakı Azərbaycanı Cənubi Qafqazda maraqları olan beynəlxalq güclərin amansız savaşından kənarda saxlamağa nail olub… Ermənistan isə dünya nəhənglərinin “geopolitik oyuncağına” çevrilərək, toqquşan maraqların poliqonu vəziyyətinə düşüb…

Cənubi Qafqazda beynəlxalq siyasi iradə mərkəzlərinin də qəbul etmək məcburiyyətində qaldığı yeni geopolitik situasiya yaranıb. Azərbaycan bu geopolitik situqasiyanın şəriksiz müəllifidir. Rəsmi Bakı Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tamamilə bərpa edib. Qarabağ regionunda Azərbaycan dövlətinin suveren hüquqlarının bərpası təmin olunub. Və bundan sonra rəsmi Bakı Cənubi Qafqazda təkbaşına geopolitik qayda-şərtləri həm müəyyən, həm də diqtə edən tərəfdir.

Ermənistan isə hazırda Azərbaycanın diqtə etdiyi geopolitik şərtlərin məcburi icraçısına çevrilmiş durumdadır. Rəsmi İrəvanın mövcud situasiyanı dəyişmək üçün nə hərbi-siyasi, nə də maliyyə-iqtisadi resursları mövcud deyil. Ermənistan müttəfiqsiz ölkədir, onun həmişə yalnız himayədarları olub. Hətta Ermənistanın Rusiya ilə hərbi müttəfiqliyi belə, formal xarakter daşımaqla, Kremlin himayədarlıq potensialı üzərində qurulmişdu. Və indi rəsmi İrəvanın Kremlə qarşı “xəyanət siyasəti” ucbatından Ermənistan Rusiyanın himayədarlıq potensialının “müdafiə çətiri”ndən də məhrum qalıb.

Cənubi Qafqazda mövcud olan yeni situasiyanın Ermənistan tərəfindən qəbul edilməkdə olduğu da artıq açıq-aşkar müşahidə olunur. Baş nazir Nikol Paşinyanın son açıqlamalarının məzmunu da Ermənistanın acizliyini birmənalı şəkildə təsdiqləyir. Belə ki, erməni baş nazir hər şeydən danışıb. Ancaq “Qarabağ mövzusu” ilə bağlı bir cümlə belə, dilə gətirməyib. Və bu, rəsmi İrəvanın Qarabağ regionunun Azərbaycana məxsus olması ilə artıq barışması kimi də yozula bilər.

Digər tərəfdən, baş nazir Nikol Paşinyanın Azərbaycanın Qarabağ regionunda müvəqqəti dislokasiya olunan Rusiya sülhməramlıları barədə dedikləri isə Kremlin sərt reaksiyası ilə qarşılanıb. Çünki erməni baş nazir vurğulamışdı ki, əgər, rus sülhməramlılar çıxarılacaqsa, onlar Ermənistana deyil, Rusiyaya aparılmalıdırlar. Rusiya prezidenti Vladimir Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov birmənalı şəkildə “Qarabağ de-fakto və de-yure Azərbaycan ərazisidir”, deyə vurğulayıb. Ardıncasa, isə qeyd edib ki, Rusiya sülhməramlıları Azərbaycan ərazisində dislikasiya olunduğundan bu hərbi kontingentlə bağlı bütün məsələlər məhz rəsmi Bakı ilə müzakirə olunacaq.

Göründüyü kimi, Kreml rəsmi İrəvana demək istəyir ki, rus sülhməramlılar məhz Azərbaycan ərazisində yerləşdiyindən bu məsələnin Ermənistana heç bir aidiyyatı yoxdur. Yəni, rəsmi İrəvan Rusiya sülhməramlılarla bağlı heç bir məsələyə qarışmamalıdır. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi təmsilçisi Mariya Zaxarova isə rus sülhməramlıların fəaliyyətinin yeni situasiyaya uyğunlaşdırılması prosesinə başlandığını və bu məsələnin də yalnız rəsmi Bakı ilə müzakirə edildiyini qabardıb.

Təbii ki, bütün bunlar Azərbaycanın maraqları baxımından, olduqca əhəmiyyətli yeniliklərdir. Hər halda, “Qarabağ münaqişəsi”nin müəllifi olan Rusiya problemin birdəfəlik həll olunduğunu artıq etiraf edir. Eyni zamanda, Kreml ilk dəfədir ki, Qarabağ regionunun məhz Azərbaycana məxsus olduğunu bu qədər israrla gündəmə gətirir. Üstəlik, rəsmi Baıdan başqa bütün tərəflər dolayısı ilə Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin Azərbaycan ərazisindən çıxarılmasını müzakirəyə çıxartmış olurlar.

Belə anlaşılır ki, rus sülhməramlıların fəsliyyətinin vacibliyi indi hər kəsdə ciddi şübhələr doğurmağa başlayıb. Rəsmi Bakının Qarabağ regionu üzərində Azərbaycanın beynəlxalq hüquqla təsbit olunmuş suveren hüquqlarını bərpa etməsi rus sülhməramlıların bölgədə qalmasının əhəmiyyətini sıfırlayıb. Yəni, demək olar ki, rus sülhməramlıların Azərbaycan ərazisindən çıxarılmasının qaçılmaz olduğunu indi hər kəs, eləcə də Rusiya anlayır. Və bu, Kremllə heç bir ziddiyyətə yol açmadan məsələni Azərbaycanın xeyrinə həll etməyə nail oljmuş rəsmi Bakının tarixi siyasi-diplomatik uğuru sayıla bilər.

Ümumiyyətlə, rəsmi Bakı Cənubi Qafqazda maraqları olan dünya nəhəngləri ilə qarşılıqlı münasibətlərini birmənalı şəkildə Azərbaycanın mənafeləri üzərində qurmağa nail olub. Azərbaycan bütün maraqlı tərəflərlə normal münasibətlərə, geniş əməkdaşlığa üstünlük verir. Burada yalnız Fransa istisna təşkil edir və rəsmi Bakı açıq ermənipərəst mövqeyini nəzərə alaraq, bu dövləti bloklayaraq, Cənubi Qafqazdakı geopolitik proseslərdə oyundankənar vəziyyətə salıb.

Üstəlik, rəsmi Bakı Azərbaycanı Cənubi Qafqazda maraqları olan beynəlxalq güclərin amansız savaşından da kənarda saxlamağa nail olub. Belə ki, hazırda rəsmi Bakı həmin beynəlxalq güclərin hamısı ilə normal münasibətlərə malikdir, əməkdaşlıq edir, ancaq onlardan heç birinin yanında yer almır. Ona görə də, Cənubi Qafqaza can atan dünya nəhəngləri ilk növbədə Azərbaycanla anlaşmağın vacibliyini ön planda tutmağa məcbur qalırlar.

Halbuki, eyni fikirləri Ermənistan ilə bağlı irəli sürmək qətiyyən mümkün deyil. Çünki Ermənistan regional siyasi proseslərdə başqalarına sığınmağa, tərəfə çevrilməyə üstünlük verir. Nəticədə isə hərbi müttəfiqi Rusiya ilə münasibətlərin korlanmasına səbəb olub. Qərbin yanında yer alsa da, umduğu dəstəyi almağa nail ola bilməyib. Rəsmi İrəvan Ermənistanı dünya nəhənglərinin “geopolitik oyuncağına” çevirməklə, ölkəni toqquşan maraqlar poliqonu vəziyyətinə salıb. Və bu baxımdan, Rusiyanın Qarabağ mesajından sonra şok effekti yaşayan Ermənistanın nə vaxtsa, Azərbaycanla geopolitik mübarizə şansı qazanma ehtimalı qətiyyən inandırıcı görünmür.

Elçin XALİDBƏYLİ,
Siyasi ekspert,
“Yeni Müsavat” Media Qrupu