Son günlər ölkəmizdə intiharların artması ciddi narahatlıq doğurur. Statistika göstərir ki, intihar halları xüsusən gənc nəsil arasında artmaqdadır. Bir çox hallarda bu halların arxasında maddi sıxıntılar, psixoloji problemlər və sosial təzyiqlər dayanır. İnsanlar müxtəlif səbəblərdən çıxılmaz vəziyyətə düşdüklərində, bəzən intiharı yeganə çıxış yolu kimi görürlər. Bu yazıda intiharların artmasına səbəb olan əsas faktorlar, o cümlədən maddi çətinliklər, qumar borcları, ailə tərəfindən yaranan ilgisizlik və psixoloji təzyiqlər müzakirə ediləcək.

İntihar və onun təsiri

İntihar bir insanın həyatını sonlandırma qərarını verməsi prosesidir. Bu, insanın psixoloji, emosional və sosial vəziyyətinin nəticəsi olaraq meydana gəlir. İntihar yalnız bir fərdin həyatı ilə bitmir; o, eyni zamanda ailə, dostlar və cəmiyyət üçün dərin izlər buraxır. İntihar halları yalnız bir insanın itirilməsi deyil, həm də cəmiyyətin sağlamlığına ciddi zərbə vurur.

Maddi Sıxıntılar

Maddi sıxıntılar intihar halları ilə sıx bağlıdır. Bir çox insan işsizlik, borc, yüksək həyat xərcləri və iqtisadi çətinliklər səbəbindən ağır psixoloji yük altına girir. Araşdırmalar göstərir ki, maddi çətinliklərlə qarşılaşan insanlar depressiya və anksiyete (daimi qayığılı olmaq narahatlıq, yuxusuzluq) kimi psixoloji pozuntulara daha çox meyilli olurlar.

İşsizlik və İqtisadi Çətinliklər: İşsizlik insanın sosial statusunu zəiflədir, özünə inamını sarsıdır və gələcək perspektivlərini mübahisə altına alır. İşini itirən insanlar bəzən özlərini sosial izolyasiya içində hiss edirlər. Bu, intihar düşüncələrinin artmasına səbəb ola bilər.

Borclar və maddi sıxıntılar: Borclar insanlar üçün ciddi bir stress faktoru ola bilər. Xüsusilə, qumar borcları maddi sıxıntıları daha da ağırlaşdırır. İnsanlar borc ödənişləri ilə mübarizə apararkən, bəzən çıxılmaz vəziyyətə düşürlər. Belə vəziyyətlərdə təbii olaraq intihar düşüncəsi artır.

Qumar borcları

Qumar bəzən insanların maddi çətinliklərini aradan qaldırmağın bir yolu kimi görülür. Lakin bu, daha da dərinləşən bir problem yaradır. Qumar asılılığı yalnız maddi zərərlərlə kifayətlənmir, eyni zamanda psixoloji problemlərə də yol açır.

Asılılığın Yaranması: Qumar asılılığı olan insanlar tez-tez daha çox qazanmaq ümidi ilə böyük məbləğlər yatırırlar. Bu, onların maliyyə vəziyyətini daha da pisləşdirir və intihar riskini artırır. Araşdırmalar qumar asılılığının intihar riskini 15 dəfə artırdığını göstərir.

Ailəyə təsiri: Qumar borcları ailə münasibətlərini də ciddi şəkildə zədələyir. Ailə üzvləri maddi çətinliklər və emosional gərginliklərlə mübarizə apararkən bir-birlərindən uzaqlaşırlar. Bu da intihar düşüncələrinin yaranmasına səbəb olur.

Ailə tərəfindən yaranan ilgisizlik

Ailə mühiti insanın psixoloji sağlamlığına ciddi təsir göstərir. Ailə tərəfindən yaradılan ilgisizlik insanın yalnızlıq hissini artırır və psixoloji çətinliklərə yol açır.

Emosional Dəstəyin Olmaması: Ailənin dəstəyi insanın həyatında mühüm rol oynayır. Ailədəki münasibətlərin gərginliyi insanların özlərini tənha hiss etməsinə səbəb olur. Ailədən gələn diqqətsizlik depressiyaya və intihar düşüncələrinə yol aça bilər.

Uşaqlara psixoloji təsirləri: Uşaqlar ailədəki mühitdən ciddi təsirlənirlər. Ailədaxili münaqişələr uşaqlarda uzunmüddətli psixoloji problemlərə səbəb ola bilər. Gənc yaşda belə problemlərlə qarşılaşan uşaqlar gələcəkdə intihar düşüncələri ilə üzləşə bilərlər.

Psixoloji problemlər

İntiharların artmasında psixoloji faktorlar da mühüm rol oynayır. Depressiya, anksiyete və digər psixoloji pozuntular insanların intihar düşüncələrini artıran əsas səbəblərdir.

Depressiya: Depressiya insanların həyatına ciddi təsir edən bir pozuntudur. Bu, insanların özünü dəyərsiz hiss etməsinə, sosial izolyasiyaya və intihar düşüncələrinə səbəb olur. Depressiya yaşayan insanlar bəzən həyatın mənasız olduğunu düşünürlər.

Anksiyete: Anksiyete  (daimi qayığılı olmaq narahatlıq, yuxusuzluq) insanların gündəlik həyatını çətinləşdirir. Qeyri-müəyyənlik hissi insanları stressli vəziyyətə salır. Anksiyete pozuntusu olan insanlar özlərini çıxılmaz vəziyyətdə hiss etdikdə intihar düşüncələri ilə qarşılaşa bilərlər.

Sosial medianın təsiri

Müasir dövrdə sosial media intihar düşüncələrini artıran bir amil kimi də görünə bilər. Sosial media platformaları insanların öz emosiyalarını ifadə etməsi üçün bir mühit yaradır. Lakin bəzən bu, neqativ təsirlərə də yol açır.

Negativ Təsirlər: Sosial mediada yayılan intihar xəbərləri və müzakirələri insanların intihar düşüncələrini təşviq edə bilər. Bu, xüsusilə gənclər arasında daha geniş yayılıb. Sosial media bəzən real həyatda olan problemleri daha da dərinləşdirir.

Dəstək şəbəkələrinin olmaması: Sosial media bəzən dəstək şəbəkəsi kimi çıxış edə bilsə də, əksər hallarda insanlar arasında səthi əlaqələr yaradır. Bu isə insanları sosial izolyasiya hissinə sürükləyə bilər.

Bir sözlə, intiharların qarşısının alınması üçün psixoloji dəstək xidmətləri, ailə münasibətlərinin gücləndirilməsi və maddi sıxıntıların aradan qaldırılması vacibdir. Hər bir insanın həyatı dəyərlidir və intihar düşüncələrinin azalması üçün daha çox dəstək və anlayışa ehtiyac var.

Toğrul İSMAYIL,
Musavat.com