Ermənistan NATO-nun üzvü olmadığından bu hərbi-siyasi alyans erməni dövləti üçün Rusiya ilə birbaşa savaşa qətiyyən həvəs göstərməz... Yəni, hazırda rəsmi İrəvan məhz ermənipərəst rus politoloqun "Ermənistan sadəcə, mövcud olmaya bilər" iddiasını reallığa çevirəcək davranışlarla faktiki olaraq, geopolitik intihar yolu tutub...

MDB Dövlət Başçıları Şurasının zirvə toplantısı bu dəfə Qırğızıstanda keçirilir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də bu zirvə toplantısında iştirak etmək üçün Bişkekə səfərə gedib. Və Azərbaycan liderinin səfər öncəsi açıqlamaları isə böyük maraq doğurur.

Məsələ ondadır ki, əvvəlcə Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan, ardınca isə baş nazir Nikol Paşinyan MDB-nin budəfəki toplantısına qatılmaqdan imtina ediblər. Rəsmi İrəvan bu addımı atarkən, müxtəlif bəhanələr irəli sürüb. Və son nəticədə MDB sammiti Rusiyanın hərbi müttəfiqi olan Ermənistanın iştirakı olmadan keçirilir.

Prezident İlham Əliyev isə rəsmi İrəvanın bu davranışına “Ermənistan sülh istəyirmi" sualı ilə reaksiya verib. Azərbaycan lideri hesab edir ki, bu sualın cavabı Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın davranışlarından məlum olur: "Əgər, Ermənistan sülh istəsəydi, bu imkandan imtina etməzdi. Ermənistanın baş naziri 6 saata Qranadaya uçur. Orada Azərbaycansız Azərbaycanın müzakirə edildiyi mənasız görüşdə iştirak edir. Amma 2-3 saata Bişkekə uça bilmir, onun mühüm işləri varmış...”

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin bu açıqlaması Paşinyan hakimiyyətinin regional sülh prosesi ilə bağlı tutduğu manipulyativ mövqeyə sarsıdıcı zərbə xarakteri daşıyır. Çünki Azərbaycan lideri çox dəqiq məntiqi yanaşmayla, faktiki olaraq, müxtəlif bəhanələr icad edib, zirvə toplantısından yayınan erməni baş nazirin ifşasına nail olub. Və rəsmi İrəvan indi istənilən halda, bu ifşanın təsirindən yayınmaq üçün yeni bəhanələr axtarmaq məcburiyyətində qalacaq.

Məsələ ondadır ki, MDB Dövlət Başçıları Şurasının zirvə toplantısından öncə Kreml Bişkekdə Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan arasında həm xarici işlər nazirləri, həm də ölkə liderləri səviyyəsində üçtərəfli görüşün ola biləcəyini bəyan etmişdi. Ancaq rəsmi İrəvanın qeyri-adekvat davranışları Kremlin yeni üçtərəfli görüş planını pozdu. Və bu, artıq korlanmış Rusiya-Ermənistan münasibətlərinin predmeti ola biləcək məsələdir.

Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Ermənistanın MDB Dövlət Başçıları Şurasının zirvə toplantısından yayınması əslində, onun digər iştirakçılarından heç kimi qətiyyən məyus etməyib. Əksinə, sammitdə MDB ölkələrinin ortaq problemlərinin müzakirəsi üçün bütün hazırlıqlar sona çatdırılıb. Rusiya prezidenti Vladimir Putin sammiti çərçivəsində Prezident İlham Əliyevlə görüş keçirməyi planlaşdırdığını şəxsən bəyan edib. Və Kremldən verilən açıqlamaların məzmunu Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinin yüksək səviyyədə inkişaf etdiyini göstərir.

Halbuki, eyni fikirləri Rusiya-Ermənistan münasibətlərində yaranmış ziddiyyətli situasiyaya da aid etmək qətiyyən mümkün deyil. İndi Rusiyada Ermənistanın ən qatı tərəfdarları belə, rəsmi İrəvanı açıq mətnlə hədəfə almaqla, münasibətlərin maksimum həddə qədər korlandığını biruzə verirlər. Hətta İrəvan konyakının həvəskarı, politoloq Yevgeni Satanovski Ermənistanı birbaşa hədələməkdən özünü saxlaya bilməyib: "Ermənistan sadəcə olaraq, dövlət kimi mövcud olmaya bilər".

Maraqlıdır ki, Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov Bişkekdə Ermənistanın Kreml əleyhinə atdığı israrlı addımlara diqqəti çəkib. O, bildirib ki, Rusiya Ermənistan vasitəsilə Qafqazda NATO-nun maraqlarını təşviq etmək məqsədi güdən bütün cəhdlərin hamısını qeydə alır. Rusiya xarici işlər nazirinin bu açıqlaması Ermənistana münasibətdə həm hədələmə, həm də sərt xəbərdarlıq mesajının verilməsi anlamını daşıyır.

Ermənistan siyasi dairələrində Rusiyanın bu hədə mesajına necə reaksiya veriləcəyi hələlik məlum deyil. Hər halda, rəsmi İrəvanın narahat olması üçün müəyyən səbəblər mövcuddur. Çünki Rusiya ilə münasibətlərin gəginləşməsi intensiv xarakter daşıyır və olduqca təhlükəli istiqamətlər almaqdadır. Üstəlik, bu gərginləşmə böyük sürətlə geriyə dönüşü olmayacaq hadisələrə yol aça biləcək həddə yaxınlaşır. Və rusiyalı politoloqların baş verənlərə son yanaşma üslubu da bunu təsdiqləyir.

Məsələ ondadır ki, Kremlə yaxınlığı ilə diqqəti çəkən politoloq Sergey Markov Ermənistann Rusiyanın düşməninə çevrilmək üzrə olduğunu dilə gətirib. Onun fikrincə, Rusiya xarici işlər nazirinin rəsmi İrəvanın NATO-nun maraqlarını təmsil etməyə cəhd göstərməsi barədə dedikləri Ermənistanın öz hərbi müttəfiqinə düşmən mövqedə olduğunu təsdiqləyir. Və bu, Kremlin indiyə qədər Ermənistanın yolverilməz davranışlarına göstərdiyi ən sərt reaksiyadır.

Təbii ki, rəsmi İrəvan öz hərbi müttəfiqinə qarşı davranışları ilə Rusiyanı ciddi şəkildə qəzəbləndirib. Kremlin nə vaxt, hansı addımı atacağı hələlik müəmmalı qalsa da, Rusiyanın Ermənistanın hərbi-siyasi xəyanətini cavabsız buraxmayacağı da qətiyyən şübhə doğurmur. Əslində, Ermənistan üçün ən real təhlükə mənbəyi də elə məhz bu məqamdan qaynaqlanır.

Məsələ ondadır ki, rəsmi İrəvan Ermənistanın hərbi müttəfiqi olan Rusiyanın ən qatı düşməninin - yəni NATO-nun maraqlarına xidmət etmək yolunu tutub. Kreml rəsmi İrəvana bu xəyanətin nəticələrini və Ermənistanın hərbi müttəfiq kimi Rusiya qarşısında kobud şəkildə pozulan öhdəliklərini hər an xatırlada bilər. Bu halda, ABŞ və Qərbin, eləcə də, NATO-nun Ermənistanı necə müdafiə edəcəyi ciddi suallar doğurur.

Çünki Ermənistan NATO-nun üzvü deyil. Deməli, NATO ölkələri bu hərbi-siyasi alyansın üzvü olmayan bir dövlət üçün Rusiya ilə birbaşa savaşa qətiyyən həvəs göstərməzlər. Bu isə o deməkdir ki, hazırda Paşinyan hakimiyyəti məhz ermənipərəst rus politoloqun "Ermənistan sadəcə, mövcud olmaya bilər" iddiasını reallığa çevirəcək davranışları ilə faktiki olaraq, geopolitik intihar yolu tutub. Və bu yolun faciəvi sonluğu artıq tədricən görünməyə başlayıb.

Elçin XALİDBƏYLİ,
Siyasi ekspert,
"Yeni Müsavat" Media Qrupu