Ermənilərə ən böyük pisliyi böyükləri, ideoloqları edib - Azərbaycan və Türkiyənin ərazilərində guya “Böyük Ermənistan” yaradacaqlarına boyun olmaqları ilə. Onları bu işə sövq edən həm də indi ermənilərə xaricdən dəstək verən böyük güclər və lobbisidir. Yüz ildən artıqdır bu etnik qrupu yalan və saxta ideyalarla aldadıblar. Saxta tarix dərslikləri, düşüncə, yol onların reallıq hissini itirməsinə səbəb olub. Belə təbliğat bu etnik qrupa türklərə (azərbaycanlılara) qarşı xəstəlik dərəcəsində nifrət hissi aşılayıb.

İndi də bu yalanlar, saxtalıqlarla dolu dünyadan qopa bilmirlər. Gerçəyi isə düşmənlik kimi qəbul edirlər.

Heç şübhəsiz, təhsil, maarif istənilən etnosun, cəmiyyətin, insanın formalaşmasında başlıca rollardan birini oynayır. Ermənistanda baş verən xoşagəlməz hadisələrin kökündə bu amillərin durduğu istisna deyil. Kompaslarının, dərslik kitablarının cəhətləri yanlış göstərməsi onların azması ilə nəticələnib.

Oktyabrın 15-də Ermənistanın İnzibati Məhkəməsi Təhsil, Elm, Mədəniyyət və İdman Nazirliyi tərəfindən qəbul edilməyən VII sinfin “Erməni xalqının tarixi” adlı dərslik kitabı ilə bağlı qərar çıxarıb. Qərara əsasən, dərslik əvvəlki qaydada tədris olunacaq. Vəkil Ara Zoqrabyanın sözlərinə görə, VII sinif üçün “Erməni xalqının tarixi” adlı iki kitab təqdim olunub. Onlardan birinin həmmüəllifi A.Qukasyan və A.Teryan, ikincinin müəllifi isə S.Ovannisyandır. Təhsil Nazirliyi hər iki kitabdan istifadəni bəyənib. Nazirlik birinci kitabı təkrar ekspertizaya təqdim edib. Məhkəmə bu əmri qanunsuz sayıb. Bu isə məktəblərdə birinci kitabın tədrisi deməkdir.

Bu, Ermənistan məktəbləri, müəllimləri ilə Nikol Paşinyan hökuməti arasında yeni ziddiyyətin, qarşıdurmanın yaranmasına yol aça bilər. Bunun tamaşa, şou olacağı da istisna olunmadığından birmənalı şəkildə qarşıdurma adlandırmaq məqbul sayılmır. Ehtimal etmək olar ki, Nikol Paşinyanın “Ermənistan tarixi” dərslik kitabı ideyasının reallaşmaması ölkədə guya yeni ideyanı cəmiyyətin qəbul edilməməsi, plüralizm və s. kimi məsələlərlə əlaqələndirirlər. Başqa sözlə, bu, dar macalda Paşinyanın “mən təklif elədim, cəmiyyət qəbul etmədi” deməsi üçün bir oyunbazlığıdır.

Baş nazirin “dərsliyində” hansı məsələlər çıxarılıb? Bu kitabın adı “Ermənistan tarixi”, yəni dövlətin tarixi kimi təklif edilib. Paşinyan iddia edir ki, artıq onların dövləti var və onun yaranma tarixi tədris edilməlidir. Qarşı tərəf, yəni mövcud kitabın tərəfdarları iddia edir ki, “Erməni xalqının tarixi” elə dövlətin tarixi də deməkdir.

Yeni kitabda “Böyük Ermənistan” “ideyası”, Azərbaycan və Türkiyə ərazilərinin bir hissəsinin Ermənistan torpaqları sayılması öz əksini tapmayıb.

İndi tədris olunan dərslikdə Türkiyə ərazisindəki Ağrı dağı Ermənistan torpağı “Ararat” kimi təqdim olunub. Bu məsələyə hələ ötən il Nikol Paşinyan aydınlıq gətirərək bildirmişdi ki, Ağrı dağı Türkiyənin beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazisindədir. O, ölkəsində ən hündür dağın Ağrı dağı (Ararat) deyil, Araqats olduğunu söyləyib: “Ararat və Araqatsdan söz düşmüşkən, mən Ermənistanın suveren ərazisi olan və ya olmayan ərazilərdən danışıram. Araqat Ermənistanda, Ağrı dağı isə Türkiyədədir. Türkiyə ilə bizim dəqiq müəyyən edilmiş sərhədimiz var. Pisdir, yoxsa yaxşıdır? Əlbəttə yaxşıdır”. Bu məsələyə Türkiyədən də baxmağı təklif edərək demişdi: “Ermənistanda uşaqlar bunu necə bilirlər?”

Paşinyan bunu hökumətin təhsil siyasətinin nəticəsi kimi qiymətləndirib: “Uşaqlar Ermənistanın ən yüksək dağını Araqats yox, Ararat adlandırırlarsa, bu, Ermənistanın Türkiyəyə qarşı ərazi iddiaları olması deməkdir”.

O qeyd edib ki, belə halda Türkiyə Ermənistanın inkişafına kömək etməz və onu məhv etmək üçün hər şeyi edər: “İndi isə sual verirəm: Ermənistanda ən yüksək dağ hansıdır? Cavab: Araqats”.

Həmin kitabda “Qərbi Ermənistan” adlanan ərazidə saxta erməni kilsələri də tədris olunmur.

Yanlış tədris vəsaiti, tədris özünə oxşar nəticələr törədib. Ermənistanın yardımçı atributları – himni və gerbində də işğalçılıq, başqa dövlətlərin ərazisinə iddia öz əksini tapıb.

Ölkə rəsmiləri bunların da dəyişdiriləcəyinin anonsunu veriblər. 2027-ci ildən sonra yeni konstitusiyanın yazılacağı barədə də açıqlama verilib.

Ancaq bütün bunlar sözdədir. Onların arasında reallaşan təkcə “Ermənistan tarixi” kitabı idi, İnzibati məhkəmənin qərarı ilə onun da tədrisi dayandırıldı.

Ötən gün Ermənistan parlamentinin sədri Alen Simonyan Parlamentlərarası İttifaqın 149-cu assambleyasında çıxışı zamanı bildirib ki, Azərbaycanla sülh sazişi ilə bağlı tam 16 bənd üzrə razılıq əldə edilib.

Yeri gəlmişkən, bu günlərdə Ermənistanın Konstitusiya Məhkəməsi sərhədlərin müəyyənləşməsinə dair Azərbaycanla yaradılan birgə işçi qrupunun reqlamentini təsdiqləyib. Ancaq ölkədə buna qarşı çıxanlar az deyil. Onlar iddia edirlər ki, məhkəmə konstitusiyaya zidd qərar çıxarıb. Çünki müstəqillik haqqında konstitusiya aktında Azərbaycana qarşı ərazi iddiası var. İki ölkə arasında sərhədlərin müəyyənləşməsi isə bu sənədə ziddir.

Odur ki, dərslik kitabından, himnə, gerbə, sülh sazişinə, Ermənistan rəhbərlərinin normallaşma prosesi ilə bağlı açıqlamaları və başqa məsələlər konstitusiyaya bağlıdır. Belə ki, əsas qanundan işğalçılıq, təcavüzkarlıq çıxarılarsa, o biri saxtakarlıqlar da domino daşı kimi sıradan çıxar. Bu, yeni Ermənistanın, deməli yeni erməni etnik qrupunun yaranmasına əsas olar. Odur ki, kitabla bağlı məsələ elə də sadə problem deyil. Nikol Paşinyan bu məsələdən belə siyasi istəyi üçün yararlanmağa səy göstərir. Təəssüf ki, ermənilərin kitabı səhv yazılıb. Paşinyan özü də bu səhv tarixi oxuyanlardandır. Böyükləri və havadarları onları azdırıb. Kitabı səhv, əsas qanunu işğalçı olan cəmiyyət yolsuz qalıb.

Sədrəddin İsmayılov