Azərbaycanda övladlığa götürmə prosesi bir neçə mərhələdən ibarətdir və bu prosesdə həm namizədlərin, həm də uşaqların hüquqlarının qorunması ön plandadır.

Bu proses, ümumiyyətlə, aşağıdakı addımları əhatə edir:

Ərizə və sənədlərin toplanması: Övladlığa götürmək istəyən şəxslər (namizədlər) müvafiq dövlət qurumuna müraciət edərək ərizə təqdim etməlidirlər.

Ərizəyə bu sənədlər əlavə olunmalıdır:

1. Şəxsiyyət vəsiqəsi və ya pasportun surəti.
2. Nikah şəhadətnaməsi (əgər namizədlər evlidirlərsə).
3. Yaşayış yeri haqqında arayış.
4. İş yeri və gəlirlər haqqında məlumat.
5. Sağlamlıq haqqında arayış.

Namizədlərin yoxlanması: Namizədlərin övladlığa götürmək üçün uyğun olub-olmadığını müəyyən etmək üçün müvafiq dövlət qurumları tərəfindən yoxlama aparılır. Bu yoxlama namizədlərin maliyyə vəziyyətini, yaşayış şəraitini, sağlamlıq vəziyyətini və digər uyğunluq meyarlarını əhatə edir.

Uşağın seçilməsi: Namizədlər övladlığa götürüləcək uşağı seçmək üçün uşaq evlərini və ya digər müvafiq müəssisələri ziyarət edə bilərlər. Bu mərhələdə uşağın sağlamlığı, yaşa, xarakteri və digər xüsusiyyətləri barədə məlumatlar verilir.

Uşağın hazırlığı: Uşağın övladlığa götürülməyə hazırlanması üçün müvafiq psixoloji və sosial işlər görülür. Uşağın yeni ailə mühitinə uyğunlaşmasına kömək etmək məqsədi ilə bu mərhələ çox vacibdir.

Məhkəmə qərarı: Övladlığa götürmə prosesi məhkəmə qərarı ilə yekunlaşır. Məhkəmə namizədlərin və uşağın hüquqlarının qorunmasını təmin edir və övladlığa götürmə ilə bağlı bütün tələblərə uyğunluğunu yoxlayır.

Qeydiyyat: Məhkəmə qərarından sonra övladlığa götürmə faktı müvafiq dövlət qurumlarında qeydiyyata alınır və uşağın yeni ailəsinin soyadını və digər məlumatlarını daşıyan yeni doğum şəhadətnaməsi verilir.

Nəzarət və dəstək: Övladlığa götürülmə prosesindən sonra dövlət qurumları müəyyən bir müddət ərzində uşağın yeni ailəsində vəziyyətini izləyir və lazım olduqda əlavə dəstək və məsləhətlər təmin edir.

Azərbaycanda övladlığa götürmə prosesi uşağın rifahını və təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi ilə qanunla tənzimlənir və ciddi şəkildə nəzarət edilir. Bu prosesdə dövlətin və ailələrin uşağın maraqlarını qorumaq üçün birgə işləməsi vacibdir.

Qeyd edək ki, Azərbaycanda övladlığa uşaq götürmüş şəxslərə verilən müavinətlər və digər sosial dəstəklər mövcuddur. Bu müavinətlər uşağın rifahını təmin etmək və yeni ailəsinə uyğunlaşma prosesini dəstəkləmək məqsədi daşıyır.

Müavinətlər və dəstəklər aşağıdakı kimi ola bilər:

1. Bir dəfəlik müavinət: Övladlığa uşaq götürmüş ailələrə bir dəfəlik pul müavinəti verilir. Bu müavinət uşağın ilkin ehtiyaclarının qarşılanmasına yönəldilir.

2. Aylıq müavinət: Uşağın müəyyən yaşa çatana qədər ailəyə aylıq müavinət verilir. Bu müavinət uşağın gündəlik xərclərini və ehtiyaclarını qarşılamağa kömək edir.

3. Məktəb xərcləri üçün dəstək: Uşağın məktəbə başlaması ilə əlaqədar olaraq, təhsil xərclərinin qarşılanması üçün əlavə müavinətlər verilə bilər. Bu, məktəb ləvazimatları, geyim və digər təhsil xərclərini əhatə edir.

4. Sağlamlıq xidməti və tibbi sığorta: Övladlığa götürülmüş uşaqların sağlamlıq xidmətlərindən yararlanması üçün tibbi sığorta təmin edilir. Bu, uşağın sağlamlığının qorunmasına və müntəzəm tibbi müayinələrin keçirilməsinə kömək edir.

5. Sosial xidmətlər və məsləhətlər: Uşağın yeni ailəsinə uyğunlaşmasına və inkişafına dəstək olmaq üçün sosial xidmətlər və məsləhətlər verilir. Bu xidmətlər psixoloji dəstək, sosial işçi məsləhətləri və digər yardım formalarını əhatə edə bilər.

Bu müavinətlərdən yararlanmaq üçün övladlığa uşaq götürən ailələr müvafiq dövlət qurumlarına müraciət etməlidirlər. Müraciət zamanı ailənin və uşağın vəziyyəti nəzərə alınaraq, müavinətlərin təyin edilməsi üçün lazımi sənədlər təqdim olunmalıdır. Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən, bu müavinətlər və dəstəklər uşağın maraqlarını və rifahını təmin etmək məqsədi ilə müəyyən edilir və ödənilir.

Azərbaycanda uşağı övladlığa götürə bilməyən şəxslər aşağıdakılardır:

1. Məhkum edilmiş şəxslər: Ağır və ya xüsusilə ağır cinayət törətdiyinə görə məhkum olunmuş şəxslər övladlığa uşaq götürə bilməzlər.

2. Tibbi səbəblər: Ağır psixi xəstəliklərdən və ya infeksion xəstəliklərdən əziyyət çəkən şəxslər övladlığa uşaq götürmək hüququndan məhrum edilirlər.

3. Hüquq məhdudiyyəti olan şəxslər: Qanunla fəaliyyət qabiliyyəti məhdudlaşdırılmış və ya fəaliyyət qabiliyyəti olmayan şəxslər övladlığa uşaq götürə bilməzlər.

4. Maliyyə çətinliyi olan şəxslər: Uşağın saxlanılması və tərbiyəsi üçün yetərli maliyyə imkanları olmayan şəxslər övladlığa uşaq götürmək hüququndan məhrum edilirlər.

5. Uşağın hüquqlarını pozmuş şəxslər: Uşaq hüquqlarını pozmuş və ya valideynlik hüququndan məhrum edilmiş şəxslər övladlığa uşaq götürə bilməzlər.

6. Əvvəl övladlığa götürülmüş uşağı təhvil vermiş şəxslər: Əvvəllər övladlığa götürdüyü uşağı qanunsuz olaraq geri qaytarmış şəxslər övladlığa uşaq götürə bilməzlər.

7. Yaş məhdudiyyəti olan şəxslər: Qanunla müəyyən edilmiş yaş həddinə çatmamış şəxslər övladlığa uşaq götürə bilməzlər.

8. Nikahı olmayan şəxslər: Rəsmi nikahda olmayan şəxslər övladlığa uşaq götürmək hüququndan məhrum edilirlər (bəzən isə bu şərt tətbiq edilməyə bilər).

Bu məhdudiyyətlər uşaqların təhlükəsiz və sağlam bir mühitdə böyüməsi üçün qoyulmuşdur və qanunla müəyyən edilmişdir. Övladlığa uşaq götürmə prosesində, namizədlərin bu şərtlərə uyğunluğu ciddi şəkildə yoxlanılır./BAKU.WS