s“Ermənistan referendumu” təşəbbüs qrupunun bəyanatında bu həqiqət təsdiqlənib; “Stratfor” analitik mərkəzi isə sərhəddə gərginliyin artacağını istisna etmir - ekspert rəyi

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın Azərbaycanla sülh müqaviləsi layihəsində razılaşdırılmamış iki maddə ilə bağlı açıqlamaları bir həqiqəti vurğulayır ki, sülh müqaviləsinin imzalanması nəzəri cəhətdən yaxın olsa da, sərhədlə bağlı məsələlərin yaxın gələcəkdə sülh müqaviləsinin imzalanmasını ləngitməsi ehtimalı var.

“Yeni Müsavat” qeyd edir ki, bu barədə “Stratfor” analitik mərkəzi məlumat yayıb. Mərkəzin fikrincə, demarkasiya prosesi dayandırılarsa, ilin ikinci yarısında Ermənistan-Azərbaycan sərhədində gərginlik arta bilər. Bununla belə, “Stratfor” yaxın gələcəkdə ciddi eskalasiya riskinin “kifayət qədər aşağı səviyyədə” qalacağını proqnozlaşdırıb. Hazırda delimitasiya prosesi cənub sərhədinə doğru aparılmalıdır. Tərəflər İranla sərhəd boyu delimitasiyanı razılaşdırıblar. Bunun ardınca sərhədlərin dəqiqləşməsi davam etməlidir. İntəhası, sülh və delimitasiya prosesləri biri-birindən ayrılır. Əgər doğrudan da sərhəd prosesində durğunluq yaransa, hərbi eskalasiya təhlükəsi arta bilər. Çünki Ermənistan sərhədə “casus şəbəkəsi”ni yerləşdirməklə gərginliyi artırır.

Aİ-nin bu qərarı təsdiqləməsinin Azərbaycan-Ermənistan normallaşma prosesinə, ümumilikdə Cənubi Qafqaz regionunda təhlükəsizlik konstruksiyasına mənfi təsir göstərəcəyini öncədən proqnozlaşdırmaq olar. Çünki ilk başda, 2022-ci ilin oktyabrında Aİ Azərbaycanla Ermənistan arasında danışıqlarda aktiv vasitəçilik edirdi və həmin vaxt Praqa razılaşması çərçivəsində Ermənistana 40 nəfərlik Aİ missiyasının müvəqqəti (2 aylıq) yerləşdirilməsi barədə razılıq əldə olunmuşdu. Amma həmin missiya dekabrda fəaliyyətini başa çatdırsa da, 2023-cü ilin yanvarın sonlarında Avropa İttifaqı Azərbaycanın razılığını almadan Ermənistanın Azərbaycanla sərhəd xətti boyunca Müşahidə Missiyasının yerləşdirilməsinə qərar verdi.

Düzdür, hələ ki sərhəddə genişmiyaslı qarşıdurma gözlənilmir. Bununla belə, revanşist əhval-ruhiyyəli bəyanatlar eşidilir. “Ermənistanda faşizm var. Faşizm sosializmlə, liberalizmlə, hətta daha çox millətçiliklə heç bir əlaqəsi olmayan dağıdıcı ictimai-siyasi sistemdir”. Bu barədə “Ermənistan referendumu” təşəbbüs qrupunun bəyanatında qeyd edilib. “Ermənistan niyə açıq-aşkar düşmənçilik təhlükəsinə müqavimət göstərmir? Çünki Ermənistanda faşizm var. Dəyərlər baxımından faşizm xristian əxlaqını rədd edir və bunun əvəzinə insanlar arasında ölümcül günahları təbliğ edir və aşılayır: tənbəllik, paxıllıq, qəzəb, hərislik, acgözlük, təkəbbür”.

Qeyd edək ki, Ermənistan 30 il müddətində Azərbaycana qarşı faşizm siyasəti yürüdüb. Rəsmi Bakı bunu ən yüksək səviyyədə bir neçə dəfə bəyan edib. “Ermənistan referendumu”nun bu bəyanatı Azərbaycanın haqlı mövqeyinin növbəti etirafı kimi qəbul edilə bilər. Ancaq faşizmin baş qaldırması Ermənistanı növbəti fəlakətə sürükləyəcək. İrəvan sülh və insanlıq əleyhinə siyasətini davam etdirdikcə, regionda blokada şəraitindən çıxması mümkün deyil.

Hərbi ekspert Ramil Məmmədlinin “Yeni Müsavat”a bildirdiyinə görə, Ermənistanın silahlanması və regiona kənar gücləri yerləşdirməsi Cənubi Qafqaza sabitlik gətirə bilməz. Onun fikrincə, bu addımlar izlənilir və xüsusən Rusiya təftiş edir. Ekspert hesab edir ki, Moskvanın çoxdan İrəvanı cəzalandırmaq arzusu var, sadəcə, vaxtının çatmasını və fürsəti gözləyir: “Bu da sözsüz ki, gərginlik yaradan hərəkətlərdir. Bölgədə kənar qüvvələr olduqca, regionda aparıcı güclər bundan qəzəblənir. Nəticədə Qafqazda gərginlik yaranır. Azərbaycan və Türkiyə, həmçinin Rusiya və İran regional əməkdaşlığa çağırır. Bölgənin problemləri "altılıq" platforması çərçivəsində həll olunmalıdır. Ermənistan isə regiona aidiyyəti olmayan Fransanı, Amerikanı cəlb etməklə narazılığa səbəbkar olur". Hərbi analitik Ermənistanda faşizmin yaşamasını nəzərə almağa çağırır: “Biz bilməliyik ki, hələ də qisas və revanş ehtirası ilə alışıb kül olanlar var. Onlar Azərbaycanın büdrəməsini, yaxud daha böyük siyasi-hərbi dəstəyi gözləyir ki, hücum etsinlər. Əlbəttə ki, heç nəyə nail olmayacaqlar. Azərbaycan güclüdür, ordusu yüksək səviyyədədir, ona görə bizə bata bilməzlər. Amma bu təxribatlarla sülh prosesini pozmuş olacaqlar. O halda, qət etdiyimiz məsafədən başa qayıtmaq məcburiyyətində qalacağıq. Azərbaycan buna imkan verməməlidir”.

Yazını hazırladı: Emil SALAMOĞLU