İlk yayın vaxtı 13.12.2023 22:36

Hesablama Palatası Dövlət Neft Fondunun (DNF) gələnilki büdcəsi barədə rəyini yayımlayıb. Büdcə göstəricilərinə görə, gələn il DNF-yə 12 milyard 73 milyon manatın daxil olması, 12 milyard 900 milyon manatınsa xərclənməsi nəzərdə tutulur. Açıqlanan göstəricilərdən aydın olur ki, DNF-nin gələnilki gəlirləri bu ilin gözlənilən gəlirləri ilə müqayisədə (18.8 milyard manat) xeyli az olacaq.

Dövlət Neft Fondunun gözlənilən builki gəlirləri ilin əvvəlində fondun təsdiqlənmiş büdcəsindəki gəlirlərdən iki dəfə çox olacaq. Fonda daxil olması gözlənilən gəlirlərin ilkin proqnozdan iki dəfə çox olmasının səbəbi xam neft qiymətlərinin gözləniləndən çox olması, eləcə də fondun idarəetməsində olan vəsaitin gəlirlilik faizinin yüksəlməsidir. Nəzərə almaq lazımdır ki, gözlənilən gəlirlərdəki artım "Azəri"-"Çıraq"-"Günəşli" yataqları üzrə neft hasilatının azaldığı, "Şahdəniz" qaz yatağında isə olduğu kimi qaldığı bir şəraitdə baş verib. 2023-cü ildə neftin orta mədaxil qiymətinin 60 dollar olması proqnozlaşdırılsa da, ilin ilk doqquz ayında bu göstərici 78.6 dollar olub.

Bəs neft gəlirlərinin azalması ölkədə hansı sahələrdə mənfi təsirini göstərəcək?

Məsələ ilə bağlı danışan iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli Referans.az-a bildirib ki, Dövlət Neft Fondunun gəlirlərinin azalması gözlənilən idi:

“Son zamanlar neft hasilatı kəskin düşüb. Neft hasilatının hər il düşməsi və neft qiymətlərinin də gözlənilənin altında qalması mümkündür. Çünki keçən il neft qiymətləri ortalama çox yüksək oldu. Bu il aşağı oldu, gələn il isə ümumiyyətlə daha da aşağı olması gözlənilir. Gələn il neftin qiymətinin 70 dollar civarında olması böyük şeydir. Hətta 70-60 dollardan da aşağı qiymətlər proqnozlaşdırılır”.

Ekspert qeyd edib ki, bizdə benzinin qiymətini dövlət tənzimlədiyinə görə, bunun neft qiymətləri ilə birbaşa əlaqəsi yoxdur. Onun sözlərinə görə, benzinin qiyməti də tarif şürası tərəfindən tənzimləndiyin üçün neftin qiyməti dünyada 40 dollar olanda da bizdə benzinin qiymətini bəzi hallarda qaldırıblar: “Buna görə də bunun benzinlə birbaşa əlaqəsi yoxdur. Benzin də, neft də öz istehsalımızdır. Sadəcə biz premimum markalı benzini xaricdən gtiririk. Bu zaman əksinə qiymət ucuzlaşacaqsa, premium markalı benzinin də qiyməti ucuzlaşmalıdır. Zatən indi də Azərbaycanda bu benzinin qiyməti olduqca bahadır”.

Premium markalı benzin dünyada daha da uzuclaşıb, buna görə də Azərbaycanda da ucuzlaşması gözlənilir. Ona görə də bizdə benzinin qiyməti hökumətdən asılıdır. Hökumət nə qərar versə, o olacaq – deyə Natiq Cəfərli əlavə edib.