NATO-Rusiya gərginliyi durmadan artır, Qərbdə zaman qazanılması üçün Ukrayna savaşının uzadılmasına qərar verilib... Rusiyanı hərbi mühasirəyə alan NATO sərhəd bölgəsinə nüvə silahı yerləşdirilmək niyyətindədir, amerikalı general isə savaşın qaçılmaz olduğuna eyham vurur...

Dünyanın gələcək taleyi qeyri-müəyyən xarakter daşıyır. Hazırda Ukrayna savaşı bütün dünyanı öz təsiri altına almış durumdadır. Bu savaşın nə vaxt sona çatacağı isə ciddi müzakirə və mübahisə mövzusudur. Çünki əksər Qərb ekspertləri bu ilin payızında Rusiya və Ukraynanın sülh masası arxasına keçə biləcəyini proqnozlaşdırsa da, bu ehtimal artıq öz aktuallığını itirməyə başlayıb. Və Ukrayna savaşının uzanacağı indi daha inandırıcı görünür.

Məsələ ondadır ki, ABŞ Konqresində Ukraynaya 61 milyard dollarlıq yeni dəstək paketi artıq təsdiqlənib. Bu, o deməkdir ki, Ukrayna savaşının ssenari müəllifləri müharibənin uzadılması barədə yekun qərar veriblər. Halbuki, bu hərbi dəstək paketinin təsdiqlənməsindən qısa müddət öncə silah-sursatı tükənmək üzrə olan Ukraynanın bu ilin avqust ayında tam məğlubiyyətə uğrayacağı iddia olunurdu. Üstəlik, bu iddialara yalnız Qərb mütəxəssisləri deyil, elə Ukrayna hərbi ekspertləri də müəlliflik edirdilər.

Ancaq ABŞ siyasi dairələri artıq tamamilə fərqli ssenariləri gündəmə gətirməyə başlayıblar. Onların fikrincə, Ukrayna savaşı hələ bir neçə il də davam edəcək. Yəni, Ukrayna hələ bir neçə il canlı itkilər verməkdə davam edəcək. Ukrayna dövlətçiliyi mövcudluğunu itirmək təhlükəsi ilə üzləşəcək. Halbuki, Qərbdə bundan qətiyyən narahat deyillər. Əsas məsələ odur ki, Qərb öz maraqları çərçivəsində Rusiyanın "savaş bataqlığı"nda tutularaq, daha da zəifləməsi planları işlək qalsın.

Digər tərəfdən, ABŞ və Qərb Ukrayna savaşı sayəsində daha önəmli mənfəətlərinə də yaxınlaşmış kimi görünür. Belə ki, dünya iqtisadiyyatı böyük sürətlə hərbiləşdirilməkdə davam edir. İndi dünya iqtisadiyyatının önəmli bir hissəsi Ukrayna savaşının davam etdirilməsinə yönəldilib. Belə ki, NATO ölkələri öz anbarlarında illərlə yığılmış köhnə hərbi texnikanı Ukrayna ordusuna göndərib. Və indi həm həmin anbarların yenidən müasir silahlarla doldurulması, həm də Ukrayna ordusu üçün hərbi texnika istehsal etmək ehtiyacı yaranıb.

Təbii ki, bu, dünyanın nəhəng silah şirkətlərinin maraqlarına tamamilə cavab verir. Çünki ABŞ və Qərb ölkələrinin Ukraynaya dəstək üçün ayırdığı onmilyardlarla dollarlıq maliyyə vəsaiti məhz onların hesablarına yatırılmış olacaq. Nəhəng silah şirkətləri yeni hərbi texnika sifarişləri ilə daha da gəlirlırini fantastik həddə çatdıraraq, varlanmaq şansı qazanıblar. Və bu baxımdan, Ukrayna savaşının arxasında həm də dünyanın ən nəhəng silah şirkətlərinin dayanmış ola biləcəyi qətiyyən istisna deyil.

"The New York Times"ın hesablamalarına görə,2023-cü ildə dünya ölkələri hərbi sahəyə son 35 ildə olduğundan daha çox maliyyə vəsaiti xərcləyiblər. Ötən il qlobal hərbi xərclər 2,4 trilyon dollar həcmində olub. Bu, ilk növbədə Ukrayna savaşının silah-sursata olan ehtiyacları maksimum səviyyədə artırmasından qaynaqlanır. Eyni zamanda, Asiya qitəsində və Yaxın Şərq regionunda hərbi-siyasi gərginliyin artması da bu xərcləri yüksəldir. Yalnız ABŞ hərbi ehtiyaclara ötən il 920 milyard dollar xərcləyib. Və bu fantastik maliyyə vəsaitləri isə ilk növbədə nəhəng silah şirkətlərinin büdcələrini doldurur.

Ancaq Qərbdə, xüsusilə də, NATO-da bu quruma üzv dövlətlərin hərbi xərclərinin indiki səviyyəsindən qətiyyən məmnun deyillər. NATO rəhbərliyi quruma üzv dövlətləri öz hərbi xərclərini tərəddüdsüz artırmağa çalışır. Bu çağırışların arqumentləşdirilməsi üçün isə yaxın gələcəkdə Rusiyanın Avropaya hücum planlarının olması ilə bağlı iddialar ön plana çəkilir.

NATO baş katibi Yens Stoltenberq bildirib ki, gələcək təhlükələri nəzərə alaraq, üzv ölkələr həm hərbi xərclərini artırmalıdırlar, həm də Ukraynaya dəstəyi davam etdirməlidirlər. Onun fikrincə, NATO ölkələri Ukraynaya bütün vəd olunan dəstəyi verməyib. Və ona görə də, Qərb ölkələri mütləq Ukraynaya dəstək məqsədilə 100 milyard dollarlıq dəstək fondu yaratmalıdırlar.

Bəzi məlumatlara görə, indi Ukrayna savaşı NATO üçün "zamanı dayandırma aləti" rolunu oynayır. Belə ki, NATO-nun Rusiyanın sərhədləri ətrafında güclü hərbi çənbərin yaradılması üçün hələ bir müddət zaman qazanmağa ehtiyacı var. Bu hərbi-siyasi alyansda hesab edirlər ki, indi NATO-ya lazım olan zamanı yalnız Ukrayna savaşının uzanması qazandıra bilər. Halbuki, son məlumatlara görə, hazırda Rusiyanın sərhədlərində NATO-nun 35 minlik canlı qüvvəsi, 300 tankı və 800 zirehli döyüş texnikası artıq mövcuddur. Və NATO-nun Rusiya ilə gələcək savaş ssenarisi üzrə keçirilən hərbi təlimlərə 90 min nəfərlik canlı qüvvə cəlb olunub.

Maraqlıdır ki, ABŞ-ın Avropadakı quru qoşunları komandanı Derril Uilyams NATO-nun bu nəhəng hərbi təlimlərinin məhz Rusiyaya qarşı yönəldiyini açıq mətnlə etiraf edib. Rusiya siyasi dairələri isə bu hərbi təlimlərin provokasiya xarakteri daşıdığını vurğulayıb. Kremldə hesab edirlər ki, belə irimiqyaslı hərbi təlimlər üzərindən Rusiyaya qarşı güc nümayiş etdirməklə, təzyiq göstərmək niyyəti güdülür. Və bu baxımdan, Rusiyaya qarşı hibrid savaşın başlanıldığı qətiyyən şübhə doğurmur.

Digər tərəfdən, NATO Rusiyanın sərhədləri boyunca nüvə silahı yerləşdirmək planını da reallaşdırmağa başlayıb. Böyük ehtimalla öz ərazisində NATO-nun nüvə başlıqlı raketlərinin yerləşdirilməsinə icazə verəcək ölkə Polşa olacaq. Hər halda, rəsmi Varşava NATO-nun belə bir niyyəti olarsa, Polşa ərazisində nüvə silahının yerləşdirilməsi təklifinə müsbət yanaşılacağını artıq indidən bəyan edib. Və Kreml buna cavab olaraq, Polşada yerləşdiriləcək nüvə bazalarının Rusiya üçün legitim hərbi hədəfə çevriləcəyini vurğulayıb.

Göründüyü kimi, NATO və Rusiya arasında gərginlik durmadan artır. Bir tərəfdən, Ukrayna savaşının uzadılması istiqamətində israrlı addımlar atılır. Digər tərəfdən isə NATO Rusiyanı hərbi mühasirəyə alır. Son mərhələdə Rusiya sərhədlərində nüvə başlıqlı raketlərin yerləşdirilməsi planlaşdırılır. Yəni, amerikalı generalın da eyham vurduğu kimi, NATO Rusiyaya qarşı gələcək müharibəyə artıq hazırlaşmağa başlayıb. Və belə bir savaş olarsa, nüvə silahının tətbiq ediləcəyi də elə indidən qətiyyən şübhə doğurmur.

Elçin XALİDBƏYLİ,
Siyasi ekspert,
"Yeni Müsavat" Media Qrupu